Cần xây dựng cơ chế thích ứng già hóa, tận dụng dân số vàng cho tăng trưởng

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu

Bổ sung các quy định để duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

Tờ trình dự án Luật Dân số do Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày nêu rõ, việc xây dựng dự án Luật nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ để góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về dân số, khắc phục các hạn chế, tồn tại, đáp ứng yêu cầu công tác dân số phát triển trong tình hình mới.

*Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp*

Dự thảo Luật gồm 8 chương, 28 điều, với dự kiến phạm vi điều chỉnh gồm: duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số, dân số già; nâng cao chất lượng dân số; truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số. Phạm vi điều chỉnh này phù hợp với 4 chính sách về dân số đã được Chính phủ thông qua.

*Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày tờ trình dự án Luật Dân số*

So với Pháp lệnh Dân số, dự án Luật đã bổ sung các quy định về các chính sách, biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi, phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi, cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm phạm, cản trở người cao tuổi thực hiện các quyền hợp pháp để thích ứng với già hóa dân số; thực hiện tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn và sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh để nâng cao chất lượng dân số.

Đề xuất với Quốc hội để can thiệp kịp thời trường hợp mức sinh của một số địa phương ở mức rất thấp

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày nêu rõ, dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số, phù hợp với Hiến pháp, cơ bản bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan.

Về duy trì mức sinh thay thế (Điều 13), Thường trực Ủy ban đề nghị nghiên cứu có các biện pháp tổng thể, căn cơ, toàn diện nhằm đạt được mức sinh thay thế bền vững. Nghiên cứu quy định theo hướng hỗ trợ tài chính đối với phụ nữ sinh đủ 2 con, trong đó nhóm phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi ở mức hỗ trợ cao hơn; làm rõ tiêu chí “địa phương có mức sinh thấp”.

*Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra*

Thường trực Ủy ban cũng đề nghị tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung Luật Nhà ở để bảo đảm tính khả thi của quy định ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với một số nhóm đối tượng. Bổ sung quy định định kỳ Chính phủ công bố tình trạng mức sinh để chính quyền địa phương xây dựng, thực hiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phù hợp; trường hợp mức sinh của một số địa phương xuống mức rất thấp, Chính phủ báo cáo, đề xuất với Quốc hội có biện pháp can thiệp kịp thời.

Tán thành với việc ban hành Luật Dân số, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, nhiều nước trên thế giới đang đối diện với áp lực già hóa dân số. Do đó, một là, cần cụ thể hóa chủ trương của Đảng về chính sách dân số, khi sinh đủ hai con sẽ giảm áp lực già hóa, phù hợp quyền con người.

Hai là, phải xây dựng cơ chế thích ứng già hóa và phân bổ dân số hợp lý để giảm quá tải đô thị, bảo vệ môi trường, tận dụng dân số vàng cho tăng trưởng trong thời gian tới.

Ba là, nâng cao chất lượng dân số, số hóa giáo dục và số hóa y tế; có thể xem xét tích hợp giáo dục dân số bắt buộc từ trung học cơ sở chương trình về sức khỏe sinh sản và bình đẳng giới… Khi Luật được ban hành, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động trong nhân dân là hết sức quan trọng, góp phần bảo đảm giảm mất cân bằng giới tính.

Nhấn mạnh dự án Luật là một bước tiến quan trọng, khắc phục nhiều bất cập của Pháp lệnh Dân số, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, cần nhấn mạnh vai trò của Nhà nước với cơ chế tài chính rõ ràng và vai trò giám sát của Quốc hội, của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, bảo đảm Luật có hiệu lực sẽ triển khai tốt, không chỉ giải quyết vấn đề dân số mà còn thúc đẩy công bằng xã hội, kinh tế xanh cho Việt Nam.

*Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu*

Đối với các quy định về các chính sách, biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị, cần tiếp tục nghiên cứu để có những biện pháp tổng thể, căn cơ và toàn diện hơn, mang tính chất hỗ trợ lâu dài, tạo điều kiện thực chất để người dân yên tâm kết hôn và sinh đủ 2 con, từ đó đạt mức sinh thay thế.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, với 3 chính sách trong dự thảo Luật đang dự kiến thì chủ yếu là biện pháp trong ngắn hạn. Trong khi đó, báo cáo tổng kết thực tiễn thi hành Pháp lệnh và kinh nghiệm quốc tế cho thấy, để thành công trong tăng mức sinh rất khó mà nguyên nhân là chưa có những chính sách mang tính chất dài hạn.

Phát biểu kết luận nội dung Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị, cần tiếp tục nghiên cứu bổ sung quy định chính sách của Nhà nước về dân số và phát triển. Hoàn thiện quy định về duy trì mức sinh thay thế theo hướng có các biện pháp tổng thể, căn cơ nhằm đạt được mức sinh thay thế bền vững, bảo đảm công bằng trong thụ hưởng chính sách. Quy định có tính khả thi để giải quyết triệt để việc lựa chọn giới tính, tiến tới đưa tỷ lệ giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên. Nghiên cứu bổ sung quy định để bảo đảm sự chủ động trong thích ứng với già hóa dân số; tiếp tục hoàn thiện quy định về nâng cao chất lượng dân số trên cơ sở đánh giá toàn diện các khía cạnh xã hội…

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/can-xay-dung-co-che-thich-ung-gia-hoa-tan-dung-dan-so-vang-cho-tang-truong-10389603.html