Có nên giới hạn số lượng nguyện vọng đăng ký xét tuyển đại học?

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang lấy ý kiến về việc tiếp tục giữ quy định cũ hay giới hạn số lượng nguyện vọng xét tuyển đại học của thí sinh để áp dụng trong mùa tuyển sinh năm 2026.

Theo Bộ GD&ĐT, chủ trương không hạn chế nguyện vọng trước đây nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh nhưng thực tế lại gây khó khăn khi các em không xác định rõ ưu tiên. Việc hạn chế số lượng nguyện vọng sẽ giúp giảm số lần lọc ảo, xử lý dữ liệu nhẹ nhàng hơn, đồng thời nâng cao trách nhiệm thí sinh. Tuy vậy, xung quanh đề xuất này đang có những tranh luận trái chiều.

Ý kiến học sinh phản đối cho rằng, nếu giới hạn chỉ được đăng ký tối đa 5-7 nguyện vọng, các em sẽ không dám mạnh dạn chọn ngành mình yêu thích mà phải cân nhắc phương án an toàn hơn bởi nhỡ rớt hết thì mất cơ hội vào đại học. Ý kiến ủng hộ  thừa nhận việc giới hạn số lượng nguyện vọng là cần thiết để nâng cao trách nhiệm của thí sinh đối với lựa chọn của mình. Từ phía phụ huynh, nhiều ý kiến cũng cho rằng, việc khống chế nguyện vọng chỉ thật sự hợp lý khi đi kèm với việc nâng cao chất lượng hướng nghiệp.

Theo chị Nguyễn Thanh Hoa, phụ huynh có con đang học lớp 11 tại Hà Nội, nếu học sinh được tư vấn chọn ngành từ sớm, 5-10 nguyện vọng cũng có thể đủ nhưng nếu thiếu định hướng, việc giới hạn có thể làm các con rơi vào thế bị động và dễ mất cơ hội nếu lựa chọn đưa ra không chuẩn xác. Anh Phạm Minh Tuấn, phụ huynh có con đang học lớp 12 tại Nghệ An cũng chia sẻ, việc giới hạn số lượng đăng ký nguyện vọng là cần thiết để tránh lãng phí, giáo dục tinh thần trách nhiệm, tránh việc đăng ký tràn lan dẫn đến nhiều hệ lụy cho cả thí sinh lẫn nhà trường. Tuy vậy, theo anh Tuấn, cần đặt ra một giới hạn cụ thể như thí sinh được đăng ký từ 5-10 nguyện vọng chẳng hạn để các em cảm thấy không bị quá bó buộc hay bị ảnh hưởng quyền lợi.

Cần tăng cường công tác hướng nghiệp để thí sinh lựa chọn phù hợp, tránh đăng ký nguyện vọng tràn lan. Ảnh minh họa.

Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, trong nhiều năm qua, trung bình mỗi thí sinh đăng ký khoảng 7-8 nguyện vọng xét tuyển. Tuy vậy, cá biệt cũng có những em đăng ký hàng chục, thậm chí hàng trăm nguyện vọng. Nhiều ý kiến rằng, việc thí sinh đăng ký quá nhiều nguyện vọng không chỉ gây lãng phí tiền bạc vì phải đóng nhiều lệ phí mà còn gây áp lực lên hệ thống xét tuyển chung mà còn cho thấy công tác hướng nghiệp ở bậc THPT chưa thật sự đi vào chiều sâu và hiệu quả.

GS.TS Nguyễn Đình Đức, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, việc giới hạn nguyện vọng xét tuyển của thí sinh là cần thiết. Theo GS.TS Nguyễn Đình Đức, với số lượng nguyện vọng hạn chế, thí sinh sẽ phải cân nhắc kỹ hơn, tìm hiểu kỹ hơn về ngành nghề định theo học, về trường định đăng ký, về việc mình thực sự muốn làm, về tương lai muốn hướng đến, không thể đăng ký ào ào, không có định hướng. Điều này tưởng là tốt nhưng thực tế lại không tốt cho chính các em.

Trong khi đó, Thạc sĩ Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm tuyển sinh và truyền thông, Trường Đại học Công Thương lại nhìn nhận, việc giới hạn nguyện vọng không thực sự cần thiết. Thực tế cho thấy, cốt lõi của công tác tuyển sinh không nằm ở số lượng nguyện vọng ít hay nhiều mà ở chất lượng đào tạo và uy tín của từng trường. Nếu trường đại học có chương trình tốt, giảng viên giỏi, tài liệu đầy đủ, sinh viên được hỗ trợ học tập và có cơ hội việc làm sau khi ra trường, thì các em học sinh giỏi sẽ tự khắc quan tâm và lựa chọn.

Bên cạnh đó, cũng không cần quá lo lắng về việc thí sinh đăng ký nhiều hay ít nguyện vọng, vì phần mềm lọc ảo hoàn toàn có thể xử lý khối lượng dữ liệu này. Thay vì đặt nặng chuyện giới hạn, điều quan trọng hơn là tăng cường công tác tư vấn hướng nghiệp giúp cho học sinh hiểu được năng lực bản thân mình và xã hội đang quan tâm đến điều gì, cần ngành gì, mức lương bao nhiêu và học ngành đó có khó khăn gì. Khi nắm được những thông tin đó, các em sẽ có lựa chọn đúng đắn và không còn phải đăng ký nguyện vọng tràn lan.

Từ góc độ của người có nhiều năm làm công tác tư vấn hướng nghiệp cho thí sinh, PGS.TS Phạm Mạnh Hà, Đại học Bách khoa Hà Nội nêu quan điểm: Việc giới hạn nguyện vọng là một giải pháp nhằm chuyển hướng trọng tâm tuyển sinh từ "tăng cơ hội bằng số lượng” sang "nâng cao chất lượng lựa chọn", qua đó góp phần làm giảm tải hệ thống lọc ảo. Tuy nhiên, để chính sách này thành công và không tạo ra áp lực quá lớn, nó cần được thực hiện song song với việc đẩy mạnh công tác hướng nghiệp trong trường phổ thông và cân nhắc đưa ra một khung giới hạn hợp lý. Chẳng hạn như thí sinh được đăng ký tối đa 5 hoặc 10 nguyện vọng như một số đề xuất để vừa giữ được tính nghiêm túc, vừa không tước đi cơ hội hợp pháp của thí sinh, đặc biệt là những em ở vùng sâu, vùng xa, nơi thông tin về ngành nghề và hoạt động tư vấn hướng nghiệp trong nhà trường còn hạn chế.

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT cũng cho biết, trong mùa tuyển sinh đại học năm 2025, toàn hệ thống xét tuyển chung có 7,6 triệu nguyện vọng đăng ký xét tuyển. Đây là một con số khổng lồ, vừa làm hệ thống lọc ảo quá tải, vừa gây lãng phí nguồn lực. Thực tế cho thấy nhiều thí sinh đăng ký nguyện vọng mang tính cảm tính, thiếu cân nhắc kỹ.

Trong bối cảnh đó, Bộ GD&ĐT đã đưa ra đề xuất để các trường đại học lựa chọn với 2 phương án: Một là giữ nguyên quy định không giới hạn số lượng nguyện vọng và hai là giới hạn từ 5-10 nguyện vọng. Đây là vấn đề cần được thảo luận kỹ lưỡng để vừa tạo cơ hội song cũng vừa nâng cao trách nhiệm của thí sinh. Dựa trên cơ sở kết quả khảo sát từ các trường, Bộ GD&ĐT sẽ xem xét đưa vào quy chế tuyển sinh trong năm 2026.

Nguồn: https://cand.com.vn/giao-duc/co-nen-gioi-han-so-luong-nguyen-vong-dang-ky-xet-tuyen-dai-hoc--i783896/