Công nghiệp Lâm Đồng: Hướng đến nối vòng khép kín

Để bứt phá công nghiệp trong thời gian tới, Lâm Đồng phải phân tích, đánh giá điều kiện, đặc điểm tình hình thực tế để quyết định khu, cụm nào cần đầu tư vốn nhà nước; khu, cụm nào có khả năng thu hút các nhà đầu tư hạ tầng.

Khu công nghiệp Phan Thiết. Ảnh: Ngọc Lân

“Cung bậc” đầu tư

Với 4 khu công nghiệp (KCN) do nhà nước đầu tư hạ tầng gồm Phú Hội, Lộc Sơn (khu vực Lâm Đồng ngàn hoa), Tâm Thắng, Nhân Cơ (Lâm Đồng đại ngàn) và 10 KCN của khu vực Lâm Đồng biển xanh đều do tư nhân đầu tư hạ tầng, bức tranh phát triển công nghiệp của Lâm Đồng đã thể hiện nhiều “cung bậc” đầu tư.

Thực tế, ở vùng cao nguyên có những khó khăn vốn dĩ trong giao thông, khoảng cách địa lý với các điểm logistics chưa lý tưởng nhưng bù lại, nơi đó có những vùng nguyên liệu nông sản phong phú như: rau, quả, cà phê, sầu riêng, điều, mắc ca… với diện tích lớn là ưu thế khiến các nhà đầu tư chế biến quan tâm. Nhưng để một doanh nghiệp hay tập đoàn nào đó đầu tư hạ tầng KCN thì khó, khi họ tính toán việc thu hồi vốn cũng như lợi nhuận. Vì vậy, việc mấy năm trước, nhà nước đầu tư hạ tầng một số KCN ở đây để thu hút các doanh nghiệp vào chế biến các sản phẩm nông lâm sản, khoáng sản là bước đi linh hoạt. Đây không chỉ sớm góp phần giải quyết đầu ra cho nông sản, mở rộng diện tích sản xuất cây trồng bền vững mà còn tạo thêm nhiều sản phẩm cho thị trường xuất khẩu. Đó cũng là hành trình từ có nguyên liệu đến có sản phẩm. Và kết quả, dù gặp nhiều vướng mắc, các KCN ở khu vực Lâm Đồng ngàn hoa, Lâm Đồng đại ngàn cũng đã đạt tỷ lệ lấp đầy khả thi như: KCN Tâm Thắng lấp đầy 97,1%, KCN Lộc Sơn lấp đầy 87,29%…

Trong khi đó, khu vực ven biển có 10 KCN thì cả 10 đều do các doanh nghiệp, công ty tư nhân đầu tư hạ tầng từ nhiều năm trước. Thời điểm ấy, thế mạnh phát triển công nghiệp chưa hội tụ nhiều, rõ ràng như bây giờ nhưng theo dự đoán lẫn kế hoạch phát triển, đã tạo sức hút lẫn động lực tham gia như trên. Lúc này, khi hạ tầng giao thông kết nối đã đồng bộ, có cự ly lý tưởng cho logistics, hạ thấp chi phí sản xuất thì hành trình phát triển trên tại vùng Đông Nam tỉnh này không chỉ dừng ở chế biến nguyên liệu nông, lâm, thủy, hải sản, khoáng sản mà còn từ không có gì đến có sản phẩm. Tức các sản phẩm như: giày dép, thiết bị điện, linh kiện điện tử, bóng đèn, két sắt, màn hình led… mà các doanh nghiệp ở các KCN, cụm công nghiệp (CCN) sản xuất cho xuất khẩu thì nguyên phụ liệu cho chúng đều phải nhập từ nơi khác hoặc nước ngoài. Ở đây, trước mắt chỉ là nơi “lót ổ” bình yên cho họ sản xuất, kinh doanh nên câu chuyện phát triển công nghiệp phụ trợ đang đặt ra cấp thiết.

Theo nhận định của những nhà đầu tư, sau sáp nhập, công nghiệp Lâm Đồng có không gian mới đa sắc màu, không phải nơi nào cũng có được. Trong đó, có thể thấy có những chuỗi sản phẩm phong phú, đa dạng từ trên rừng đến xuống biển cho thu hút đầu tư; có những vùng đất giáp ranh với Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh với lợi thế riêng. Đồng thời nhấn mạnh rằng, để bứt phá công nghiệp trong thời gian tới, Lâm Đồng phải phân tích, đánh giá điều kiện, đặc điểm tình hình thực tế để quyết định khu, cụm nào cần đầu tư vốn nhà nước; khu, cụm nào có khả năng thu hút các nhà đầu tư hạ tầng KCN, CCN.

Trong đề xuất giải pháp thu hút đầu tư, khai thác tốt các nguồn lực phát triển công nghiệp trong giai đoạn 2025 - 2030, Sở Công thương cũng cho rằng, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất công nghiệp. Đồng thời thực hiện tốt phương châm “lấy đầu tư công thúc đẩy, dẫn dắt đầu tư tư”.

Chế biến sâu titan ở Khu công nghiệp chế biến titan Sông Bình. Ảnh: Ngọc Lân

4 ngành lợi thế trong 1

Theo Sở Công thương, trong nhiệm kỳ 2025 - 2030, tỉnh tập trung, khuyến khích thu hút đầu tư, phát triển 4 ngành công nghiệp có lợi thế của tỉnh. Trước hết là ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản, trong đó cần tập trung ưu tiên phát triển bền vững công nghiệp khai thác, chế biến bô xít - luyện alumin - điện phân nhôm và các sản phẩm sau nhôm, chế biến sâu titan, gắn với bảo vệ môi trường, sớm hình thành Trung tâm công nghiệp khai thác bô xít, alumin, nhôm, chế biến sâu titan quốc gia.

Thứ hai là công nghiệp năng lượng với nhấn mạnh phấn đấu hình thành Trung tâm Điện lực Sơn Mỹ (4.500 MW) trong giai đoạn 2026 - 2030. Thu hút, tạo điều kiện thuận lợi phát triển các dự án điện theo quy hoạch, nhất là điện mặt trời, điện gió, điện rác, thủy điện tích năng; chuẩn bị tốt việc tham gia thí điểm phát triển điện gió ngoài khơi, gắn với sản xuất hydrogen “xanh”, ammoniac “xanh”,…

Thứ ba là công nghiệp chế biến nông, lâm sản, thủy, hải sản trong kế hoạch gắn với các sản phẩm lợi thế của tỉnh như: thủy sản, nước mắm, thanh long, cao su, cà phê, tiêu, điều,... với quy mô phù hợp, công nghệ hiện đại, tạo giá trị gia tăng cao. Song song đó, tổ chức liên kết trong chuỗi giá trị sản xuất - chế biến và tiêu thụ để nâng cao khả năng cung cấp nguyên liệu cho chế biến, bảo đảm đủ về số lượng và chất lượng, giá cả hợp lý đối với tất cả các mặt hàng.

Cuối cùng là công nghiệp phụ trợ và các ngành công nghiệp khác. Theo đó, phát triển một số ngành: công nghiệp phụ trợ cho ngành năng lượng; sản xuất nguyên vật liệu, phụ liệu ngành dệt - may, da - giày; sản xuất thiết bị điện, linh kiện điện tử; vật liệu mới, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp phần mềm và công nghiệp môi trường; công nghiệp cơ khí, đóng, sửa tàu, thuyền phục vụ đánh bắt xa bờ; sản xuất vật liệu xây dựng, cung cấp điện, nước, xử lý rác thải, nước thải,…

Điều đáng chú ý, trong các ngành trên thì ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản, mà cụ thể là bô xít trong quá trình chế biến thành các sản phẩm nhôm rất cần năng lượng, không gian an toàn, nguồn nước làm mát của vùng ven biển. Vì như thế, về lâu dài mới bảo đảm sản xuất bền vững, khi sự kết nối trên giúp giảm chi phí sản xuất, sản phẩm có giá thành rẻ có thể cạnh tranh với bất cứ sản phẩm nhôm cùng loại trên thế giới.

Và lúc này đây, khi Hội nghị xúc tiến đầu tư năm 2025 vào Lâm Đồng diễn ra cũng là lúc nhà đầu tư quan tâm đến các sản phẩm chế biến từ bô xít, có thể bắt đầu mở ra chuỗi giá trị sản phẩm như phát triển các nhà máy cơ khí sử dụng nhôm, các hợp kim nhôm…

Còn 3 ngành công nghiệp còn lại thì cũng thu hút đầu tư tương tự theo hướng nối vòng khép kín, kiểu tiêu thụ chéo, bổ trợ nhau trong không gian phát triển của tỉnh. Vì Sở Công thương nhấn mạnh: “Tập trung thu hút các nhà đầu tư chiến lược, có tiềm lực tài chính, công nghệ hiện đại, sử dụng nhiều nguyên liệu, linh kiện, phụ kiện sản xuất trong nước, nhất là công nghiệp chế biến khoáng sản, năng lượng, chế biến nông, lâm, thủy sản và công nghiệp phụ trợ, nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế của tỉnh”.

GS TS Nhà giáo Nhân dân Mai Trọng Nhuận - nguyên Giám đốc Đại học quốc gia Hà Nội phân tích: Nhờ sáp nhập tỉnh mà ngành chế biến bô xít được mở ra không gian phát triển theo hướng gia tăng lợi thế. Theo ông, có thể làm đường ống từ Gia Nghĩa xuống vùng ven biển. Quặng sau khi lọc cát... thả chạy theo đường ống về vùng biển cho chế biến, rồi xuất cảng luôn. Tất cả từ công nghệ vận chuyển, không gian an toàn, điện, nước đặt trong bối cảnh hiện tại đều khả thi, cái khó nhất là vốn ban đầu để làm đường ống, xây dựng nhà máy thì chắc chắn sẽ huy động được vốn xã hội.

Nguồn: https://baolamdong.vn/cong-nghiep-lam-dong-huong-den-noi-vong-khep-kin-395474.html