Cú hích cho đất công nghiệp

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, việc gỡ điểm nghẽn đất đai cho doanh nghiệp (DN) nhỏ không chỉ là hỗ trợ mà là tạo động lực mới cho nền kinh tế quốc gia. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân nếu được luật hóa và thực thi nghiêm túc, có thể trở thành bước ngoặt chiến lược, mở ra chu kỳ phát triển mới cho hàng triệu DN Việt Nam.

Cần thêm không gian mới

Nghị quyết 68 đặt mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam sẽ có 2 triệu DN với ít nhất 20 DN lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Để hiện thực hóa mục tiêu này, một loạt chính sách được đề ra nhằm tháo gỡ rào cản thể chế và thúc đẩy DN phát triển toàn diện.

Một trong những nội dung đột phá của nghị quyết là yêu cầu địa phương bố trí tối thiểu 5% quỹ đất trong khu/cụm công nghiệp cho DN nhỏ, khởi nghiệp sáng tạo, DN công nghệ cao. Kèm theo đó là chính sách ưu đãi giảm 30% tiền thuê đất trong vòng 5 năm. Đây là cơ hội quan trọng để DN nhỏ phát triển, mở rộng quy mô, nâng sức cạnh tranh trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe.

Cú hích cho đất công nghiệp - Ảnh 1. — Quỹ đất công nghiệp của TP HCM sẽ được mở rộng sau khi sáp nhập Bình Dương, thủ phủ công nghiệp của cả vùng Đông Nam Bộ. Ảnh: NGUYÊN THẢO

Dù tinh thần nghị quyết rõ ràng, quá trình thực thi đang đối mặt nhiều thách thức. Đơn cử, tại KCN Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TP HCM, mô hình thí điểm dành 80 ha đất, chia lô nhỏ từ 750-2.000 m2 cho DN nhỏ từng được kỳ vọng lớn.

Thế nhưng thực tế không thuận lợi, phải áp dụng chung quy chuẩn xây dựng như khoảng lùi, cây xanh, khoảng cách, khiến diện tích hữu dụng trong lô nhỏ bị co hẹp đáng kể, đẩy chi phí đầu tư trên mỗi m² lên rất cao. Quá trình triển khai phát sinh khó khăn, chưa thuận lợi để tiếp tục phát triển mô hình này.

Theo ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su - Nhựa TP HCM, đất sạch để sản xuất công nghiệp là vấn đề sống còn, khi mà nhiều DN buộc phải chuyển dịch nhà xưởng ra khỏi các khu dân cư trong nội thành nhưng đất sản xuất công nghiệp luôn trong tình trạng khan hiếm, giá cao.

"Đối với DN nhỏ, đất sạch không chỉ là nơi đặt nhà máy mà còn là chỗ đứng trong chuỗi giá trị sản xuất. Nếu không có đất ổn định, không thể đầu tư dài hạn, càng không thể nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh" - ông Quốc Anh bày tỏ.

Ông Nguyễn Quốc Anh cho rằng cần chuyển hóa nhanh các nội dung nghị quyết thành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm triển khai đồng bộ, công bằng, tránh tình trạng "trên nóng, dưới lạnh".

Trong lĩnh vực dệt may, ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP HCM, cho rằng cùng với chính sách về đất, chính sách giảm 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu có ý nghĩa quan trọng đối với DN. Đây là tín hiệu tích cực, giúp DN chuyển dịch sản xuất ra ngoại ô, tiết kiệm chi phí và tuân thủ tốt hơn quy chuẩn môi trường, xây dựng.

Đẩy mạnh chuyển đổi các KCN

Ông Trần Việt Hà, Phó Ban Quản lý các khu chế xuất (KCX) và công nghiệp TP HCM (HEPZA), cho hay DN nhỏ thuê được đất nhưng diện tích thực sử dụng nhỏ cũng không thể đầu tư được. "Cần có quy chuẩn riêng cho lô đất nhỏ, phù hợp thực tiễn" - ông Hà kiến nghị.

Theo ông Hà, để hỗ trợ DN, vài năm trở lại đây, TP HCM đã chuyển hướng sang một mô hình linh hoạt hơn, như: nhà xưởng xây sẵn, chia ô nhỏ với hệ hạ tầng, phòng cháy chữa cháy, thoát nước, cấp điện đã hoàn chỉnh. DN chỉ cần thuê, làm hồ sơ môi trường là có thể đưa máy móc vào hoạt động trong vài tuần. Với mô hình này, DN giảm chi phí đầu tư ban đầu, giảm thủ tục pháp lý. Đây cũng chính điều các DN nhỏ và vừa đang cần" - ông Hà thông tin.

Theo HEPZA, để khuyến khích DN nhỏ và vừa tham gia sâu vào sản xuất công nghiệp, nhà nước cần ban hành quy chuẩn xây dựng riêng cho đất quy mô nhỏ, đồng thời có chính sách tài chính phù hợp với nhà đầu tư hạ tầng - tương tự như cách hỗ trợ nhà ở xã hội hiện nay.

Đáng chú ý, HEPZA khẳng định không có sự phân biệt giữa nhà đầu tư lớn và nhỏ, giữa vốn nội và vốn ngoại. Thống kê 6 tháng đầu năm 2025, dòng vốn đầu tư trong nước, phần lớn là DN tư nhân, đang chiếm tỉ trọng lớn hơn so với DN nước ngoài. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy khu vực tư nhân đang trỗi dậy mạnh mẽ nếu được tạo điều kiện phù hợp.

Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Hepza lần thứ V nhiệm kỳ 2025 - 2030 diễn ra ngày 22-6 vừa qua, ông Lê Văn Thinh, Trưởng Ban Quản lý HEPZA, cho hay việc sắp xếp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương và TP HCM hình thành nên siêu đô thị mới mang tên TP HCM với nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội vượt trội so với từng địa phương riêng lẻ.

Do đó, trong giai đoạn 2025 - 2030, HEPZA đặt mục tiêu thu hút đầu tư đạt từ 20 - 21 tỉ USD; suất đầu tư bình quân thu hút đạt từ 8 triệu USD/ha đến 10 triệu USD/ha; giải ngân 70% tổng vốn đầu tư đăng ký theo tiến độ.

Đồng thời quy hoạch phân khu đất KCX, DN từ 13.000 ha đến 13.300 ha; đất KCX, DN đủ điều kiện cho thuê từ 6.500 ha đến 6.800 ha; phát triển từ 4 - 5 KCX thành DN sinh thái; xây dựng hoàn thành và triển khai Đề án chuyển đổi thí điểm 5 - 6 KCX, DN…

"Việc triển khai hiệu quả các Nghị quyết đột phá của Trung ương sẽ tạo động lực khơi dậy mạnh mẽ các nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng, tái cơ cấu, chuyển đổi mô hình các KCX, DN theo hướng đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, kinh tế tuần hoàn, công nghệ xanh và công nghệ số; thu hút đầu tư các dự án có quy mô lớn, có giá trị gia tăng và tác động lan tỏa cao.

Đặc biệt, mở rộng không gian phát triển các DN, xây dựng mới một số DN công nghệ cao, xây dựng kết cấu hạ tầng hiện đại, gắn với khu đô thị công nghiệp tích hợp đầy đủ tiện ích xã hội, tạo môi trường sống và làm việc đạt chuẩn quốc tế nhằm thu hút chuyên gia quốc tế và nhân lực chất lượng cao trong nước..." - ông Thinh chia sẻ.

Gỡ vướng pháp lý

Theo quy hoạch giai đoạn 2021 - 2030, HEPZA đã đưa thêm KCN Phạm Văn Hai I & II (668 ha) và đề xuất bổ sung 2.000 ha đất sạch, dành phần lớn cho nhà đầu tư nội địa, đặc biệt là DN nhỏ và vừa. Ngoài ra, khoảng 200 - 300 ha đất trong các KCN hiện hữu cũng đang được gỡ vướng pháp lý để sớm đưa vào khai thác.

TP HCM cũng đang chuyển hướng quy hoạch các DN thế hệ mới, hướng đến mô hình sinh thái, công nghệ cao, tiết kiệm tài nguyên, phục vụ nhu cầu của các nhà đầu tư trong giai đoạn mới.

Nguồn: https://nld.com.vn/cu-hich-cho-dat-cong-nghiep-196250625212245103.htm