Doanh nghiệp Việt tìm cách 'mở khóa' thị trường Mỹ

Tại hội thảo “Cafe doanh nhân HUBA lần thứ 82" do Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM tổ chức ngày 10-5, các chuyên gia khách mời cùng nhiều doanh nghiệp đã cùng trao đổi về những tác động cũng như giải pháp đối với doanh nghiệp trước thuế quan của Mỹ.

Chủ động tăng sử dụng nguyên liệu nội địa

Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, nhưng Việt Nam không đơn độc trong cuộc chơi toàn cầu. Hàng loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương mà Việt Nam đã có mở ra cánh cửa để doanh nghiệp tiếp cận các thị trường khác như Nhật Bản, Úc, New Zealand hay ASEAN với mức thuế ưu đãi và rào cản kỹ thuật thấp hơn.

Vì thế, theo nhiều chuyên gia, đây là thời điểm thích hợp để doanh nghiệp Việt đa dạng hóa thị trường, thay vì lệ thuộc vào một quốc gia đơn lẻ.

Ông Phạm Bình An - phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM - cho rằng ngoài việc mở rộng thị trường xuất khẩu, doanh nghiệp nên tái định hướng đầu tư cho thị trường nội địa, vốn được xem là điểm tựa chiến lược trong giai đoạn nhiều biến động.

“Riêng tại TP.HCM, chúng ta có đầy đủ lợi thế về dịch vụ tài chính, công nghệ, logistics và các khu công nghiệp phát triển. Thị trường nội địa không chỉ giúp ổn định đầu ra mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp tối ưu chi phí và tăng trưởng dài hạn”, ông An phân tích.

Bên cạnh những tác động tiêu cực lên thị trường, ông Phạm Văn Việt - phó chủ tịch Hiệp hội Dệt May - Thêu đan TP.HCM - cho rằng việc Mỹ áp thuế đối ứng lên các mặt hàng xuất khẩu sang Việt Nam cũng là một “hồi chuông cảnh tỉnh” về vấn đề minh bạch nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm. Các doanh nghiệp cần rà soát, điều chỉnh chuỗi cung ứng và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu để tăng khả năng chống chịu.

“Ngành dệt may của chúng tôi đang đặt mục tiêu tăng tỉ lệ sử dụng nguyên liệu nội địa từ khoảng 40% lên 60% để giảm thiểu các vấn đề về nguồn gốc xuất xứ, đồng thời tối ưu chi phí sản xuất”, ông Việt nói.

Ngoài ra, yêu cầu “xanh hóa” và số hóa đang trở thành xu hướng không thể đảo ngược trong thương mại toàn cầu.

3 kịch bản với thuế quan của Mỹ

Trao đổi tại hội thảo, TS. Cấn Văn Lực cho biết đối với tình hình kinh tế hiện tại, Việt Nam đang chuẩn bị cho 3 tình huống có thể xảy ra sau khi hoàn thành đàm phán thuế quan với Mỹ.

Đầu tiên là kịch bản mức thuế đối ứng của Mỹ lên Việt Nam giảm xuống còn 20-25% so với mức thuế 46% ban đầu, xác suất xảy ra dự báo 60%. Phương án này có hiệu lực từ 9-7 và kéo dài một năm, sau đó đàm phán giảm mức thuế thấp hơn. Đối với kịch bản này, xuất khẩu có thể giảm 1,2-1,5 % so với kịch bản thông thường, nguồn vốn FDI cũng giảm 3-5%, tăng trưởng GDP được dự báo là 6,5-7%.

Một kịch bản tích cực hơn là Việt Nam chỉ bị áp thuế 10% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ, tương tự với 126 quốc gia khác. Theo TS. Cấn Văn Lực, xác suất để kịch bản này xảy ra chỉ 20%, nhưng nếu xảy ra đây là một bức tranh khởi sắc, kỳ vọng thỏa thuận có thể đạt được với Mỹ. Theo đó, tình hình xuất khẩu và nguồn vốn FDI thực hiện đều không bị ảnh hưởng đáng kể, tăng trưởng GDP có thể đạt mức kỳ vọng là 7,5-8%, lạm phát kiểm soát tốt.

Kịch bản tiêu cực nhất là Mỹ giữ nguyên mức thuế 46% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam. TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh, đối với mức thuế này, hàng Việt Nam có thể sẽ phải cạnh tranh với những quốc gia có mức thuế đối ứng thấp hơn, xuất khẩu sẽ giảm tới 5,5-6% so với kịch bản thông thường.

Điều này đặc biệt xảy ra với các ngành hàng như: máy vi tính, linh kiện và các thiết bị điện tử; hàng thủy sản; sản phẩm từ chất dẻo… Vốn FDI thực hiện được dự kiến sẽ giảm 6-8%, tăng trưởng GDP dừng ở mức 5,5-6%.