Đột quỵ tái phát rất nguy hiểm, phòng ngừa ra sao?

Đột quỵ là tình trạng nguy cấp đe dọa tính mạng và để lại di chứng nặng nề. Nhưng đột quỵ tái phát còn nguy hiểm hơn: tỉ lệ tử vong cao gấp 2-3 lần, tàn tật nghiêm trọng hơn, khả năng hồi phục kém hơn.

Đột quỵ tái phát có nghĩa não của một người bị thiếu oxy ít nhất hai lần, do đó làm tăng tình trạng tổn thương não - Ảnh minh họa: thenewgait.com

Mỗi cơn đột quỵ có khả năng gây tổn thương não và nhiều cơn đột quỵ sẽ gây tổn thương và tàn tật nghiêm trọng hơn.

Đột quỵ tái phát là gì?

Đột quỵ tái phát là khi một người bị đột quỵ lần nữa sau lần đột quỵ đầu tiên. 

Đột quỵ làm não bị thiếu oxy và gây tổn thương đáng kể đến chức năng thần kinh lâu dài của bệnh nhân. Đột quỵ tái phát gây thêm tổn thương não, tăng nguy cơ tàn tật và tử vong. 

Theo các nghiên cứu, tỉ lệ tử vong cao hơn sau cơn đột quỵ tái phát. Cụ thể, những người sống sót sau cơn đột quỵ do thiếu máu cục bộ đầu tiên có tỉ lệ tử vong trong 1 năm là 17% và tỉ lệ tử vong trong 10 năm là 56%. Tỉ lệ này tăng lên lần lượt 25% và 70% nếu bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ tái phát.

Đối với đột quỵ xuất huyết tái phát, tỉ lệ tử vong sau 1 và 10 năm lần lượt là 31% và 75%.

Các triệu chứng đột quỵ có thể khác nhau và một người có thể có các triệu chứng khác nhau khi bị đột quỵ tái phát. Do đó người từng bị đột quỵ nên nhanh chóng tìm kiếm sự chăm sóc y tế khi có các dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân gây đột quỵ tái phát

Có hai loại đột quỵ có thể xảy ra:

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: nguyên nhân do tắc nghẽn mạch máu khiến não không được cung cấp máu và oxy. Các yếu tố gây tình trạng này bao gồm: tiểu đường, tăng huyết áp, tăng cholesterol, hút thuốc lá và béo phì.

Đột quỵ do xuất huyết: xảy ra khi có chấn thương mạch máu hoặc phình động mạch gây vỡ, nguyên nhân chính thường do huyết áp cao.

Các triệu chứng đột quỵ tái phát có thể giống hoặc rất khác so với cơn đột quỵ đầu tiên của một người. 

Bác sĩ chẩn đoán đột quỵ tái phát dựa vào triệu chứng thần kinh mới xuất hiện phối hợp với bằng chứng hình ảnh học tổn thương mới (CT scan, MRI, chụp mạch máu…).

Tiên lượng bệnh nhân xấu hơn sau cơn đột quỵ thứ hai. Tỉ lệ tử vong cao hơn gấp 2 - 3 lần so với đột quỵ lần đầu, mức độ tàn tật nghiêm trọng, kéo dài hơn và khả năng phục hồi kém hơn. Vì vậy, nên đi cấp cứu ngay khi có các triệu chứng đột quỵ.

Điều trị đột quỵ tái phát

Điều trị đột quỵ tái phát giống như điều trị đột quỵ lần đầu. Tuy nhiên phương pháp điều trị khác nhau tùy thuộc vào loại đột quỵ (xuất huyết hay thiếu máu cục bộ) mà bệnh nhân mắc phải.

Sau cơn đột quỵ, bệnh nhân cần vật lý trị liệu, trị liệu nghề nghiệp hoặc trị liệu ngôn ngữ để phục hồi chức năng.

Sau cơn đột quỵ, bệnh nhân cần vật lý trị liệu, trị liệu nghề nghiệp hoặc trị liệu ngôn ngữ để phục hồi chức năng

Phòng ngừa đột quỵ tái phát

Chiến lược phòng ngừa đột quỵ cần toàn diện, kiên trì và cá thể hóa. Cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ:

● Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu, cần duy trì huyết áp < 140/90 mmHg (hoặc thấp hơn nếu có chỉ định).

● Tiểu đường: kiểm soát tốt đường huyết với HbA1C < 7.

● Rung nhĩ và bệnh tim: cân nhắc dùng kháng đông khi có chỉ định.

● Rối loạn lipid máu: giảm LDL-C < 70 mg/dl.

● Ngừng hút thuốc lá, duy trì BMI < 25.

Đột quỵ tái phát gây thêm tổn thương não, làm tăng nguy cơ tử vong và tàn tật lâu dài. Do đó những người đã bị đột quỵ cần trao đổi với bác sĩ để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp để giảm rủi ro tái phát: thay đổi lối sống, dùng thuốc đúng, đủ, đều và theo dõi tái khám định kỳ theo hẹn.

BS.CKII Phạm Trần Xuân Hồng hiện là trưởng khoa nội tim mạch 5 - phục hồi chức năng tim mạch, Bệnh viện Tim Tâm Đức. Bà là chuyên gia trong lĩnh vực: phục hồi chức năng tim mạch, bệnh van tim, suy tim, mạch vành, siêu âm tim, siêu âm mạch.

Trở lại chủ đề

BS.CKII PHẠM TRẦN XUÂN HỒNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/dot-quy-tai-phat-rat-nguy-hiem-phong-ngua-ra-sao-20250704211753088.htm