Gỡ rào cản chuyển đổi kép cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

DNVN - Dù chuyển đổi kép được xác định là con đường tất yếu, nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang loay hoay do vướng phải các rào cản về nguồn lực và thông tin. Vấn đề này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ từ Nhà nước, các nhà cung cấp giải pháp và chính bản thân doanh nghiệp.

Thực trạng "manh mún" và những rào cản cố hữu

Tại hội nghị "Đối tác thúc đẩy chuyển đổi số – xanh doanh nghiệp Việt Nam 2025” (VETTP 2025) diễn ra ngày 20/10 tại Hà Nội, ông Bùi Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (Bộ Tài chính), khẳng định, đến nay, chuyển đổi kép, tức chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, không còn là lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp Việt Nam tồn tại và phát triển.

Với khoảng 98% trong tổng số gần 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), đây vừa là lực lượng nòng cốt của nền kinh tế, vừa là đối tượng chịu nhiều thách thức nhất trong kỷ nguyên mới.

Lý giải sâu hơn về tính cấp thiết này, TS Bùi Thanh Minh - Phó Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) cho rằng, có ba yếu tố chính đang thúc đẩy doanh nghiệp phải thay đổi.

Một là, mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số của Việt Nam trong giai đoạn 2026-2030 chỉ có thể đạt được thông qua việc tăng năng suất lao động, và con đường duy nhất là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Ông Bùi Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (Bộ Tài chính).

Hai là, áp lực trực tiếp từ các thị trường quốc tế với những quy định ngày càng khắt khe như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU hay yêu cầu về sản phẩm xanh từ Trung Quốc, Nhật Bản.

Ba là, cam kết của Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 đòi hỏi sự chung tay của toàn bộ cộng đồng doanh nghiệp trong việc giảm phát thải khí nhà kính.

Đồng quan điểm, ông Jens Schmidt Kreye - Phó trưởng Phòng Hợp tác phát triển, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Chuyển đổi kép không còn là một xu hướng, mà đã và đang diễn ra. Đây là yêu cầu tất yếu của DNNVV Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế".

Dù nhận thức được tầm quan trọng, nhưng thực tế triển khai tại các DNNVV vẫn còn rất hạn chế. Đại diện FiinGroup cho biết, quá trình chuyển đổi kép nhìn chung vẫn "ở mức khởi đầu và manh mún, phần lớn mới dừng ở số hoá từng khâu, hoạt động xanh hóa mang tính tuân thủ tối thiểu".

Đơn cử như ngành dệt may, một ngành xuất khẩu chủ lực, nhiều doanh nghiệp vẫn quản lý sản xuất qua các công cụ đơn giản như ERP kế toán, Excel, chưa có hệ thống quản lý năng lượng tập trung và các báo cáo môi trường vẫn được thực hiện thủ công.

Theo FiinGroup, các rào cản chính mà DNNVV đang đối mặt bao gồm thiếu kinh phí đầu tư, hạn chế về nhân lực chất lượng cao và hạ tầng kỹ thuật.

Về nhận thức và thông tin, thiếu cam kết hành động quyết liệt, tâm lý e dè thay đổi, thiếu thông tin về các giải pháp phù hợp và gặp khó khăn trong việc tích hợp chúng vào hệ thống hiện có.

Cần một hệ sinh thái đồng bộ để hành động

Trước thực trạng trên, Chính phủ đã có những định hướng chiến lược rõ ràng. Các chính sách quan trọng như Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá KHCN, đổi mới sáng tạo và Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đều nhấn mạnh việc thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đặc biệt, mục tiêu xây dựng 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu tiên phong đã được đặt ra, cho thấy quyết tâm chính trị mạnh mẽ.

DNNVV đối diện nhiều rào cản trong chuyển đổi kép.

Tuy nhiên, để chính sách đi vào cuộc sống, cần có sự phối hợp đồng bộ và một hệ sinh thái hỗ trợ hiệu quả. Đại diện FiinGroup đề xuất mô hình hợp tác ba bên: Nhà nước – Doanh nghiệp cung cấp giải pháp – Doanh nghiệp sử dụng giải pháp.

Trong đó, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi và cung cấp các chương trình hỗ trợ. Các doanh nghiệp công nghệ cần đưa ra những giải pháp "may đo" phù hợp với năng lực và nhu cầu của DNNVV. Và chính các DNNVV cũng cần chủ động, quyết liệt hơn trong việc thay đổi.

Nhận thức được tầm quan trọng của việc thúc đẩy chuyển đổi kép trong doanh nghiệp, thời gian qua, Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi kép và hội nghị "Đối tác thúc đẩy chuyển đổi số - xanh doanh nghiệp Việt Nam 2025" cũng là một trong những hoạt động nhằm thúc đẩy chuyển đổi kép.

Trong khuôn khổ hội nghị, Ban Tổ chức cũng giới thiệu Sáng kiến Trung tâm Chuyển đổi kép (Twin Transition Hub). Đây là mô hình hợp tác công - tư điển hình, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam chuyển đổi kép.

Theo đó, Twin Transition Hub sẽ xây dựng hệ sinh thái toàn diện, kết nối doanh nghiệp Việt Nam với các tổ chức tín dụng, chuyên gia trong nước và quốc tế, tiếp cận tới các mô hình chuyển đổi kép tiên tiến trên thế giới, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp hướng tới mục tiêu giảm phát thải và nâng cao năng suất bền vững cũng như tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Minh Thu

Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/chuyen-doi-so/go-rao-can-chuyen-doi-kep-cho-doanh-nghiep-nho-va-vua/20251020033830127