Tác dụng của trần tín dụng đã mờ nhạt
Ngày 6-8-2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 128/CĐ-TTg yêu cầu NHNN chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương xây dựng lộ trình và thí điểm gỡ bỏ biện pháp giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, để thực hiện từ năm 2026.
Thủ tướng giao NHNN xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí cho các tổ chức tín dụng (TCTD) hoạt động hiệu quả, lành mạnh, có khả năng quản trị, điều hành tốt, tuân thủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng và chỉ số chất lượng tín dụng an toàn cao...
NHNN chịu trách nhiệm thanh tra, kiểm tra, giám sát và hậu kiểm, không để xảy ra rủi ro hệ thống, bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống các TCTD và kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu đề ra.
Theo Luật sư Trần Minh Hải, Giám đốc điều hành Công ty Luật BASICO, trần tăng trưởng tín dụng là cách nói ngắn gọn về tỷ lệ hạn mức cụ thể mà NHNN vẫn đang áp cho giới ngân hàng, để giới hạn mức tăng trưởng dư nợ tín dụng so với năm liền kề trước đó.
Trần tăng trưởng tín dụng xuất hiện từ năm 2011, sau cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài từ năm 2008 và là một giải pháp quan trọng giúp NHNN giữ hệ thống ngân hàng qua thời kỳ khủng hoảng.
Tuy nhiên, đến nay những tác dụng tích cực của trần tăng trưởng tín dụng đã mờ nhạt dần. Các TCTD tại Việt Nam đã sẵn sàng bước sang một giai đoạn tăng trưởng mới theo nhu cầu và sức phát triển của thị trường tài chính Việt Nam.
"Trần tăng trưởng tín dụng hiện bó buộc phát triển của thị trường tài chính. Cho dù có năng lực thanh khoản tốt, chất lượng tín dụng tốt, nguồn vốn huy động dồi dào, nhiều ngân hàng vẫn không được phép phát triển tín dụng khi mà đã dùng hết giới hạn tăng trưởng", luật sư Hải nói.
Thực tế, từ năm 2024, NHNN đã không giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đối với các chi nhánh ngân hàng nước ngoài, phù hợp với đặc thù, quy mô tín dụng của nhóm này. Tuy nhiên, với các TCTD còn lại, NHNN tiếp tục giao room tín dụng nhưng thay vì cấp theo từng đợt NHNN định hướng từ đầu năm là 15% và giao hết room ngay từ đầu năm.
TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế nhận định: "Đây là bước đệm quan trọng trong lộ trình tiến tới bỏ hoàn toàn công cụ hạn mức tăng trưởng tín dụng. Dẫu vậy, NHNN cần có chính sách điều hành tổng thể, phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam, vừa bảo đảm tính tự chủ trong hoạt động của hệ thống ngân hàng, vừa kiểm soát hiệu quả lạm phát và duy trì an ninh kinh tế".
Theo luật sư Hải, đối với những ngân hàng có tổng tài sản lớn như khối các ngân hàng có vốn góp của Nhà nước, chỉ cần một phần trăm tăng trưởng cũng bằng trọn cả room tăng trưởng của các ngân hàng cổ phần. Vấn đề trên gây nên tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh khi mà các ngân hàng cổ phần dù tốt cũng khó mà bứt tốc trong cuộc đua giành thị phần tín dụng với khối ngân hàng đã thiết lập được tổng tài sản lớn.
"Từ những hạn chế đó, trần tăng trưởng tín dụng kìm hãm sự phát triển của thị trường tín dụng không chỉ tác động tới giới ngân hàng mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Sự khát vốn tăng trưởng của cộng đồng doanh nghiệp gặp rào cản khó gỡ khi mà các ngân hàng – nơi cấp vốn cho họ không thể vượt rào giới hạn trần tăng trưởng tín dụng", luật sư Hải chia sẻ.
Bỏ trần tín dụng tạo cơ chế tự động mới
Theo luật sư Hải, kinh doanh là công việc, sự tự chủ của doanh nghiệp, việc quản lý rủi ro là dựa trên "khẩu vị" và tiềm lực tài chính của mỗi ngân hàng.
Đối với một ngân hàng tốt, quản lý chất lượng rủi ro tốt, yếu tố con người tốt, tình trạng tài chính lành mạnh, nếu không gỡ bỏ trần tăng trưởng tín dụng, ngân hàng không thể tự do phát triển, tìm kiếm lợi nhuận theo năng lực thực chất của mình.
Bỏ trần tín dụng, NHNN còn đủ các biện pháp quản lý chất lượng tín dụng, rủi ro thanh khoản hệ thống qua tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động mà các TCTD đang áp dụng hay công cụ pháp lý để phân loại đối tượng, can thiệp, kiểm soát, giám sát các ngân hàng nguy cơ.
"Do vậy, đã đến lúc cần cải cách hành chính trong lĩnh vực ngân hàng bằng gỡ bỏ trần tăng trưởng tín dụng đang áp dụng", luật sư Hải nói.
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận định, việc tiến tới gỡ bỏ "room tín dụng" và vận hành theo cơ chế thị trường là một định hướng quan trọng, nhưng cần được thực hiện một cách thận trọng cũng như có lộ trình rõ ràng.
Đáng chú ý, NHNN đã ban hành Thông tư 14/2025/TT-NHNN, quy định rất kỹ về bộ đệm an toàn vốn, do đó các TCTD cần nghiêm túc nghiên cứu và thực hiện theo. Khi bỏ hạn mức tín dụng, thay vì NHNN tính toán các chỉ số an toàn vốn, các TCTD phải tự tính toán và hoàn toàn chịu trách nhiệm. Một khi có sai phạm, ngân hàng sẽ bị đưa vào diện cảnh báo sớm và chịu kỷ luật nghiêm khắc.
Thực tế, các ngân hàng đã sẵn sàng cho công cuộc "chuyển mình". Minh chứng được ông Nguyễn Quang Ngọc, Phó Trưởng ban Chính sách tín dụng Agribank cho biết, trong trường hợp xóa bỏ room tín dụng, các tổ chức tín dụng như Agribank chủ động xây dựng kế hoạch tăng trưởng tín dụng hằng năm.
Kế hoạch này không chỉ dựa trên quy mô vốn và tài sản, mà còn phải phản ánh đúng năng lực quản trị rủi ro của từng đơn vị trong hệ thống.
Để hạn chế rủi ro phát sinh, theo ông Ngọc, Agribank đã và đang tăng cường kiểm soát tín dụng thông qua việc hoàn thiện hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ.
Tại chi nhánh, các bộ phận hậu kiểm được bố trí theo dõi và kiểm tra từng giao dịch hằng ngày. Trong khi đó, tại trụ sở chính, ngân hàng đã thành lập các ban kiểm tra, kiểm soát nội bộ theo từng khu vực để giám sát hoạt động trên toàn hệ thống, đặc biệt là đối với hoạt động cấp tín dụng khi không còn hạn mức. Bên cạnh các chuyên đề tín dụng, Agribank cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản trị rủi ro.
"Một giải pháp nổi bật khác là hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, đặc biệt đối với phân khúc doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo đó, hệ thống xếp hạng tín dụng được xây dựng dựa trên cả hai phương pháp tiêu chuẩn và nâng cao, cho phép ngân hàng có thể phân tích chi tiết từng chủ thể cũng như từng khoản vay tại tổ chức", ông Ngọc nói.
Ông Lê Hoài Ân, chuyên gia đào tạo và tư vấn hoạt động ngân hàng (Công ty cổ phần Giải pháp tài chính tích hợp) nhận định, trong bối cảnh kinh tế vĩ mô hiện nay, chủ trương bỏ "room" tín dụng một mặt giải phóng năng lực của khối ngân hàng thương mại; mặt khác, tạo thêm dư địa vốn trung - dài hạn để tiếp sức mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số của giai đoạn 2026-2030.
"Dỡ bỏ trần tín dụng không đồng nghĩa với việc NHNN sẽ bị hạn chế hoàn toàn việc kiểm soát đối với khối ngân hàng thương mại. Thay vì áp đặt hạn mức trực tiếp, cơ quan quản lý sẽ chuyển sang phương thức giám sát gián tiếp dòng chảy tín dụng, đảm bảo hoạt động cấp tín dụng vẫn đồng điệu với định hướng của nền kinh tế, đồng thời, khuyến khích các ngân hàng chủ động phát triển tín dụng trên nền tảng quản trị tài chính vững mạnh. Đây chính là cơ chế tự động mới - linh hoạt hơn, minh bạch hơn và bám sát chu kỳ kinh tế hơn - so với khuôn khổ hành chính thuần tuý trước đây", ông Ân nhận định.
Nguồn: https://hanoimoi.vn/go-room-tin-dung-vua-cai-cach-hanh-chinh-vua-thuc-day-tang-truong-711908.html
Bình luận (0)