Nhiều người chăm chỉ giữ chuỗi khi học ngoại ngữ qua app, nhưng đến lúc cần vận dụng thực tế thì lại "bó tay"
Thay vì ngồi vào bàn với cuốn vở ô ly, nhiều người giờ đây bắt đầu học ngoại ngữ chỉ bằng cách mở ứng dụng trên điện thoại.
Học ngoại ngữ thời AI
Trong vài năm gần đây, những cái tên như Duolingo, Memrise, Drops hay Quizlet đã trở thành công cụ quen thuộc với người học ở mọi độ tuổi. Chúng không chỉ phổ biến ở học sinh mà còn được ưa chuộng bởi người đi làm, bà nội trợ, thậm chí cả người đã nghỉ hưu.
Sức hút của các ứng dụng này không đến từ nội dung học thuật, mà nằm ở cách chúng khiến việc học trở nên vui vẻ và dễ tiếp cận. Thay vì bài đọc dài, người học được tham gia những thử thách từ vựng dạng trắc nghiệm, nối hình, nghe rồi chọn đáp án đúng.
Bài học kéo dài chỉ vài phút, đủ để tranh thủ khi đang chờ xe buýt hay ngồi quán cà phê. Mỗi hành động đúng mang lại điểm thưởng, biểu tượng ngôi sao, cùng phản ứng đáng yêu từ các linh vật như chú cú của Duolingo hay giọt nước trong ứng dụng Drops.
Trong cơ chế vận hành của các nền tảng này, chuỗi ngày học liên tiếp được xem là thành tích quan trọng. Một số người đã giữ được chuỗi này trong hàng trăm ngày chỉ vì không muốn bỏ lỡ. Mỗi lần học là một lần điểm số tăng lên, thông báo được gửi đến, và cảm giác hoàn thành xuất hiện tức thì.
Chính tại điểm này, cách học bắt đầu thay đổi. Việc mở ứng dụng mỗi ngày không còn là để tiếp thu kiến thức mới, mà để không bị ngắt chuỗi. Nhiều người chỉ làm vài bài tập đơn giản rồi thoát ra. Ngoại ngữ từng là một hành trình đòi hỏi luyện tập và tư duy, giờ đang dần trở thành chuỗi thao tác mang tính phản xạ: mở ứng dụng, bấm chọn, nhận phần thưởng.
Mặt trái của thói quen mang tên 'Streak'
Giống như việc đếm bước chân hay duy trì chuỗi ngày ăn uống lành mạnh, chuỗi ngày học liên tiếp trong ứng dụng tạo ra cảm giác thành tích cá nhân. Người học thấy mình đang bền bỉ theo đuổi mục tiêu, và mỗi lần hoàn thành một bài học, dù rất ngắn, vẫn mang lại cảm giác đã làm được điều gì đó. Tuy nhiên, khi chuỗi này trở thành mục tiêu quan trọng nhất, việc học dễ rơi vào trạng thái đối phó.
Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, một nghiên cứu năm 2021 của tiến sĩ Rui Li tại Đại học Hồ Nam (Trung Quốc) khảo sát gần 100 sinh viên đại học sử dụng ứng dụng học tiếng Anh. Kết quả cho thấy 90% người tham gia cảm thấy hứng thú với cách học có yếu tố trò chơi, nhưng phần lớn lại không cảm thấy tự tin hơn khi sử dụng ngôn ngữ trong thực tế.
Có sinh viên chia sẻ họ vẫn duy trì học mỗi ngày, nhưng chủ yếu để không bị "đứt chuỗi" chứ không chắc mình đã tiếp thu được điều gì mới.
Hệ thống điểm thưởng, bảng xếp hạng và các linh vật dễ thương đóng vai trò như chất keo giữ chân người dùng. Mỗi câu trả lời đúng được khen ngợi, mỗi lần học được cộng điểm, mỗi chuỗi ngày dài được vinh danh bằng biểu tượng vàng lấp lánh. Những yếu tố này kích thích cảm giác được công nhận, vốn là cơ chế quen thuộc trong các trò chơi giải trí.
Nhưng chính sự vui vẻ đó cũng là con dao hai lưỡi. Người học có thể hoàn thành một bài tập mỗi ngày mà không thực sự tập trung, không kiểm tra lại xem mình đã nhớ từ mới hay hiểu cấu trúc ngữ pháp hay chưa. Học trở thành phản xạ lặp lại: mở ứng dụng, trả lời vài câu, tích thêm một ngày vào chuỗi thành tích, rồi đóng lại.
Việc duy trì thói quen là tốt, nhưng khi mục tiêu bị dịch chuyển từ học thật sang không làm đứt chuỗi, người học dễ rơi vào cảm giác tiến bộ ảo. Họ thấy mình đang học đều đặn, nhưng lại không cải thiện được khả năng sử dụng ngôn ngữ trong thực tế.
Học đúng cách trước khi học đều
Thói quen có thể tạo ra kết quả nhưng chỉ khi đi cùng với phương pháp phù hợp. Việc học ngoại ngữ mỗi ngày sẽ trở nên vô nghĩa nếu người học không biết mình đang học gì, học để làm gì và học như thế nào.
Giống như luyện tập thể thao sai tư thế mỗi ngày, bạn không thể mạnh lên mà còn dễ gặp chấn thương. Với ngoại ngữ, tổn thương có thể là sự chán nản, mất động lực hoặc cảm giác tự tin giả tạo khi tích đủ huy hiệu nhưng lại không thể giao tiếp khi cần.
Không phải mọi nội dung trên ứng dụng đều phục vụ đúng mục tiêu cá nhân. Có người cần luyện nghe, người khác muốn cải thiện phản xạ nói, nhưng vẫn bị cuốn theo các bài học ngắn lặp lại. Việc hoàn thành từng chặng nhỏ giúp bạn cảm thấy mình đang tiến bộ nhưng thực chất lại chỉ củng cố vùng an toàn quen thuộc.
Chọn đúng công cụ, xác định rõ mục tiêu, hiểu năng lực bản thân và sẵn sàng thay đổi cách học khi cần thiết mới là nền tảng giúp xây dựng thói quen hiệu quả lâu dài. Thay vì hỏi hôm nay mình đã học chưa, câu hỏi cần được đặt ra là hôm nay mình học được gì có ích.
Nguồn: https://tuoitre.vn/hoc-ngoai-ngu-qua-app-coi-chung-chi-la-hoc-cho-co-2025061711131238.htm
Bình luận (0)