Học sinh có nên nhảy vào can ngăn khi chứng kiến xô xát?

(Dân trí) - Nguyên tắc đầu tiên khi đối diện với các vụ việc xô xát, bạo lực là phải bảo vệ an toàn cho bản thân rồi mới giúp đỡ những người khác. Điều này đặc biệt nên áp dụng cho học sinh.

Quanh sự việc học sinh lớp 7 tại Hà Nội túm tóc, dúi đầu cô giáo xuống đất để giành lại con dao đồ chơi mà cô tịch thu, tôi đọc được một số ý kiến phê bình nhóm học sinh trong lớp về việc các bạn thờ ơ, vô cảm, không nhảy vào can ngăn bạn.

Nhưng nếu ai hỏi tôi rằng “Học sinh có nên nhảy vào can ngăn khi chứng kiến xô xát không?” (trong trường hợp này là chứng kiến bạn học có hành vi bạo lực với giáo viên và có vật dụng nguy hiểm), câu trả lời của tôi là “Không”.

Bởi lẽ, nguyên tắc đầu tiên khi đối diện với các vụ việc xô xát, bạo lực là phải bảo vệ an toàn cho bản thân rồi mới giúp đỡ những người khác.

Đồng thời, để can thiệp trong các tình huống phức tạp, liên quan đến an toàn thì cần có kỹ năng chuyên biệt, và đây là trách nhiệm của các bộ phận khác như bảo vệ, công an, chứ không phải là các em học sinh.

Hình ảnh nam sinh túm tóc, ghìm đầu cô giáo xuống để lấy lại món đồ chơi sắc nhọn (Ảnh chụp từ clip).

Xét tình huống cụ thể này, bạn nam đang túm tóc cô và cô giáo cũng không dám vùng vẫy vì càng vùng vẫy càng đau, cô giáo và bạn nam đang giằng co con dao nhọn, tức là vật dụng nguy hiểm, nguy cơ sát thương cho bất cứ ai đến gần. Vì vậy, chắc chắn là không học sinh nào nên nhảy vào can ngăn, giằng co, có thể nguy hiểm cho cả ba bên. 

Các em học sinh nên làm gì?

Thứ nhất, ngay lập tức di tản khỏi khu vực cô giáo và nam sinh kia để bảo vệ an toàn cho bản thân. Đây là chỉ dẫn chung cho tất cả các tình huống tương tự. 

‘RUN’ (bỏ chạy) là phản ứng đầu tiên trừ trường hợp nạn nhân đang có dấu hiệu bị đe doạ tính mạng trực tiếp. Ví dụ, bạn nam kia đang cần vật nhọn tấn công thẳng vào cô thì các em học sinh cần vừa lùi lại đủ khoảng cách, vừa ném sách, vở, vật dụng về phía thủ phạm và hét lớn để làm gián đoạn hành vi của thủ phạm. 

Thứ hai, gọi điện thoại cho 113 hoặc đường dây nóng của nhà trường nếu các em có điện thoại trong tay.

Thứ ba, phân công 1 bạn chạy xuống cổng gọi bảo vệ, 1 bạn chạy xuống Ban giám hiệu để báo cáo sự việc ngay lập tức chứ không phải ngồi đó thản nhiên để bạn đánh cô hay đi kéo rèm lại. 

Thứ tư, những bạn đang chứng kiến sau khi lùi đủ khoảng cách an toàn thì nên hét to đề nghị bạn mình dừng lại, thả cô ra. Tối thiểu các bạn cần có phản ứng nỗ lực cứu giúp cô thoát khỏi tình huống nguy hiểm.

Về phía cô giáo, trong tình huống nếu học sinh đang túm tóc mình để lấy lại con dao trên tay cô thì cô nên ném con dao về góc lớp chỗ không có học sinh nào để em này thả cô ra, đi nhặt dao. Trong lúc đó, cô có thể thoát thân thay vì cô cố gắng nắm con dao và đưa tay ra xa như trong clip.

Những ngày qua, mạng xã hội bàn luận rất nhiều về vấn đề đạo đức suy thoái của học sinh. Tôi chia sẻ sự thất vọng, lo lắng này của mọi người. Bản thân tôi cũng đau xót khi cô giáo bị tổn thương cả thể chất và tinh thần như vậy. 

Song, tôi không kết luận được về đạo đức, nhân cách của em học sinh có hành vi sai phạm lẫn các em học sinh trong lớp, vì đây là một tình huống diễn ra trong vài phút. Tất nhiên, một số biểu hiện của học sinh làm sai và các học sinh còn lại trong lớp cần được phân tích, mổ xẻ và có biện pháp giáo dục lại, không phải "tặc lưỡi cho qua", xuê xoa là các con còn nhỏ.

Điều tôi có thể thấy rõ nhất là tất cả các em và cô giáo đều chưa được huấn luyện về cách thức xử lý trong tình huống bạo lực, bị đe doạ trong lớp học nên tất cả đều lúng túng. 

Về phía em học sinh có hành vi sai trái, tôi nghĩ cần nhiều dữ kiện hơn mới có thể đánh giá em, không loại trừ em có các rối loạn tâm lý hoặc rối loạn phát triển. 

Do đó, ngoài những bài học đạo đức cần phải dạy lại cho tất cả các học sinh về giao tiếp, ứng xử với nhau và với mọi người xung quanh, các trường học nên huấn luyện thêm học sinh cách xử lý trong các tình huống mất an toàn.

Khi tôi còn là hiệu trưởng, hiệu phó, tôi cũng hướng dẫn giáo viên tương tự và giáo viên cũng hướng dẫn lại học sinh tương tự. Tôi không khuyến khích học sinh tay không nhảy vào can ngăn một vụ việc bạo lực. Tuy nhiên, chắc chắn các con phải báo cáo và tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp ngay lập tức, không cổ vũ và không được thờ ơ. 

Trong khi chờ đợi các trường học huấn luyện, tôi khuyến khích các cha mẹ lấy sự việc này là một tình huống để nói chuyện và hướng dẫn với con ở nhà. Điều này có thể dạy cho trẻ từ mẫu giáo, không phải chờ đến trung học.

TS Giáo dục Nguyễn Thị Thu Huyền

Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/hoc-sinh-co-nen-nhay-vao-can-ngan-khi-chung-kien-xo-xat-20250921232307513.htm