Hồi ký chiến trường sống động của Thiếu tướng Hoàng Đan

Cuốn hồi ký “Từ sông Bến Hải đến Dinh Độc Lập” của Thiếu tướng Hoàng Đan vừa được tái bản và ra mắt độc giả trong tháng Tư lịch sử, nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước.

Thiếu tướng Hoàng Đan (1928-2003), nguyên Tư lệnh Sư đoàn 304, người trực tiếp chỉ huy các chiến dịch lớn như Khe Sanh 1968, Đường 9 Nam Lào 1971, Quảng Trị 1972, Thượng Đức 1974 và Chiến dịch Hồ Chí Minh 1975. Trong những ngày hành quân chỉ huy chiến dịch trong làn bom đạn, ranh giới giữa sinh-tử chỉ trong gang tấc, ông đã tranh thủ ghi chép từng trang nhật ký về những khoảnh khắc đáng nhớ trong mỗi trận chiến.

Năm 2023, sau khi Thiếu tướng Hoàng Đan qua đời, con trai ông - anh Hoàng Nam Tiến, nguyên Chủ tịch FPT Telecom, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học FPT đã dành nhiều năm thu thập, biên soạn lại những di cảo của cha để xuất bản cuốn hồi ký “Từ sông Bến Hải đến Dinh Độc Lập”.

Không chỉ ghi lại những trận đánh ác liệt, cuốn sách còn là lời tự sự chân thành của một vị tướng suốt đời cống hiến cho Tổ quốc, mang đến cho người đọc cái nhìn sâu sắc về lịch sử, nghệ thuật quân sự, và tinh thần yêu nước bất khuất của dân tộc Việt Nam.

“Từ sông Bến Hải đến Dinh Độc Lập” được viết dưới hình thức nhật ký, ghi lại thời gian Thiếu tướng Hoàng Đan lăn lộn trên các chiến tuyến, qua các giai đoạn then chốt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, từ đầu thập niên 1960 đến ngày đất nước hoàn toàn thống nhất năm 1975.

Cuốn sách lần đầu được Nhà xuất bản Quân đội nhân dân phát hành vào năm 2010, và đến năm 2025, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), cuốn sách được tái bản bởi Công ty Cổ phần Sách Alpha và Nhà xuất bản Thông tấn.

Xuyên suốt gần 400 trang sách, cả Tiếng Việt và Tiếng Anh, Thiếu tướng Hoàng Đan kể lại chi tiết từng trận đánh, từng chiến dịch mà ông đã tham gia. Độc giả có thể cảm nhận được nhịp đập của chiến trường - nơi Thiếu tướng Hoàng Đan, với vai trò là Tư lệnh Sư đoàn 304 dẫn dắt đồng đội với những quyết định sinh tử, từ chiến thuật tập kích bất ngờ đến cách huy động mọi nguồn lực để giành thắng lợi.

Mỗi trang nhật ký một câu chuyện lịch sử, là một bài học sâu sắc về nghệ thuật lãnh đạo, về tầm nhìn xa và sự kiên định trước thử thách.

Với lối kể chuyện bình dị, mỗi câu chuyện của ông là nguồn cảm hứng sâu sắc về nghệ thuật chỉ huy tài tình, táo bạo và quyết đoán của một người lãnh đạo quân đội nhân dân Việt Nam.

Anh Hoàng Nam Tiến chia sẻ: “Ba tôi luôn tâm niệm một điều, chiến thắng nhưng phải làm sao tổn thất ít nhất xương máu của bộ đội. Trong tất cả những trận đánh, ông đều sẵn sàng mặc quần áo ngụy trang, bò vào sát hàng rào của địch để chọn hướng tấn công phù hợp nhất. Trong những hoàn cảnh ông không thể làm thay người lính cầm khẩu AK chiến đấu nhưng ông biết làm gương. Ông sẵn sàng ngồi trên xe tăng cùng bộ đội xung phong. Bộ đội ở đâu, chỉ huy ở đó”.

Trong quân sự, Thiếu tướng Hoàng Đan cũng thể hiện sự thẳng thắn và tinh thần cầu thị. Ông cũng không ngần ngại thừa nhận những sai lầm của mình từng gặp phải trên chiến trường. Trong một số trận đánh tại Quảng Trị, ông đã phải đối mặt với những quyết định vội vàng, dẫn đến tổn thất nặng nề. Tuy nhiên, ông không trốn tránh mà luôn học hỏi từ những sai lầm ấy để hoàn thiện bản thân.

Bên cạnh những sự kiện lịch sử, cuốn hồi ký còn chứa đựng câu chuyện tình yêu đầy cảm xúc của Thiếu tướng Hoàng Đan với người vợ - bà Nguyễn Thị An Vinh, một nữ đại biểu Quốc hội. Giữa làn bom đạn ác liệt, ông luôn nhớ về gia đình, gửi thư về động viên vợ con, lạc quan chờ ngày độc lập. Trong một lá thư gửi người vợ yêu quý của mình ông viết: “Anh nghĩ đánh giặc cho tốt là lo cho nước và cũng là lo cho nhà. Như vậy là sau này con chúng ta không phải đi chiến đấu nữa...”.

Trong phần cuối của cuốn sách, những trang viết, những lời tâm sự chân thành của đồng chí, đồng đội - những người từng làm việc với ông đã khắc họa hình ảnh một vị tướng chỉ huy tài giỏi, một nhà lý luận quân sự xuất sắc. Những gì ông để lại cho thế hệ sau là rất quý báu, rất có giá trị.

Chia sẻ về giá trị của cuốn sách, anh Hoàng Nam Tiến nhấn mạnh: "Tinh thần mà cuốn sách truyền tải là những bài học không chỉ dành cho chiến trường mà còn cho thương trường: Táo bạo, táo bạo hơn nữa; thần tốc, thần tốc hơn nữa; huy động mọi nguồn lực - từ vũ khí của kẻ thù, sức mạnh của nhân dân, đến sự sáng tạo của từng chỉ huy để nắm bắt thời cơ. Đây là những giá trị cốt lõi mà Thiếu tướng Hoàng Đan đã áp dụng trong các chiến dịch lớn, và nay trở thành kim chỉ nam cho những ai khao khát thành công, từ các nhà lãnh đạo, doanh nhân, đến thế hệ trẻ đam mê khởi nghiệp”.

Trong lần tái bản này, cuốn sách được bổ sung nhiều hình ảnh tư liệu quý giá về các sự kiện lịch sử, nhân vật giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về bối cảnh khốc liệt của chiến tranh. Phiên bản song ngữ Việt-Anh cũng sẽ giúp các độc giả quốc tế hiểu thêm về cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Việt Nam thông qua lăng kính của một vị tướng trận mạc.