Hướng dẫn con tiêu tiền: Tiết kiệm hay tiêu xài thoải mái

Giáo dục trẻ sử dụng tiền rất quan trọng, sẽ giúp trẻ biết tiêu xài hợp lý, rèn luyện tư duy, trách nhiệm và thái độ đúng đắn đối với tài chính trong tương lai.

Không ít phụ huynh từng khó xử trước những vấn đề nên nói với con về cách tiêu tiền, như: nên nói với con thế nào là tiết kiệm, thế nào là keo kiệt, làm sao vừa tiết kiệm mà vẫn biết cách giúp đỡ những người khó khăn xung quanh?

Trong khi đó, dạy con tiêu tiền thông minh không phải là dạy con phải tiết kiệm mọi thứ hay thoải mái tiêu xài, mà là giúp con hiểu giá trị thực sự của đồng tiền và cách sử dụng nó hợp lý.

"Cha mẹ làm việc vất vả lắm mới kiếm được tiền"

Đó là câu nói khá nhiều phụ huynh thường lặp đi lặp lại trong quá trình nuôi dạy con. Đó cũng là thực tế của nhiều phụ huynh phải đối diện với áp lực bài toán cơm áo gạo tiền.

Chị Nguyễn Thúy Anh (Quảng Nam) chia sẻ: "Dạy trẻ biết tiết kiệm là việc tôi thường làm". Không chỉ dạy trẻ tiết kiệm trong tiêu tiền, chị Thúy Anh còn luôn bảo ban con phải biết sử dụng đồ chơi, bút viết một cách cẩn thận.

"Mẹ làm việc cực nhọc lắm mới có thể kiếm được tiền, con không được phung phí, phải bảo quản đồ chơi, đồ dùng học tập nha", chị Thúy Anh hay nói với cậu con trai 7 tuổi của mình.

Trong khi đó, anh Lê Thành Nam (Tiền Giang) thì cho rằng khi trẻ được dạy về sống tiết kiệm sẽ biết cách sử dụng tiền hợp lý về sau.

"Tiết kiệm khác với keo kiệt, những gì cần thiết con cứ chi tiêu và cho đi", anh Nam cho biết. Vì vậy, đôi khi tiết kiệm với bản thân nhưng có thể giúp đỡ người khác nếu họ thực cần mà không tính toán là việc anh hay nêu gương cho con.

"Ba mẹ không thể kêu con tiết kiệm, dùng tiền hợp lý mà bản thân phung phí", anh Nam nói. Trong việc dùng tiền đúng chỗ, anh cho biết có những lúc con đòi đồ chơi nhưng món đồ tương tự đã có hoặc còn mới thì kiên quyết không mua.

"Tôi thấy nhiều phụ huynh vì quá thương con đã mua bất chấp, con đòi gì cũng mua, nhất là thời nay, nhiều gia đình sinh con một nên cưng chiều", anh Nam trăn trở.

Dạy con về giá trị đồng tiền chứ không chỉ là số tiền

Chia sẻ với Tổ ấm về câu chuyện này, ThS tâm lý Võ Hồng Tâm cho biết giáo dục trẻ sử dụng tiền rất quan trọng, sẽ giúp trẻ biết tiêu xài hợp lý, rèn luyện tư duy, trách nhiệm và thái độ đúng đắn đối với tài chính trong tương lai.

Theo chị Tâm, điều đầu tiên, giáo dục trẻ sử dụng tiền giúp hình thành trách nhiệm cá nhân. Khi trẻ được trao quyền quyết định cách sử dụng một số tiền nhất định, trẻ sẽ dần nhận ra rằng mỗi lựa chọn đều có hệ quả. Nếu tiêu hết tiền vào những món đồ không thực sự cần thiết, trẻ có thể không còn đủ tiền để mua thứ quan trọng hơn.

Từ đó, trẻ học cách cân nhắc, đưa ra quyết định có trách nhiệm hơn với tài chính của mình.

Kế đến, cho trẻ thấy, tiền bạc không chỉ để tiêu, mà còn để tiết kiệm và chia sẻ. Giải thích cho trẻ hiểu rằng nếu biết tích lũy, sau này trẻ có thể mua được những thứ giá trị hơn hoặc dùng khi cần thiết.

Còn chia sẻ, phụ huynh có thể khuyến khích trẻ trích một phần nhỏ để giúp đỡ người khác, có thể là một khoản đóng góp từ thiện hoặc mua quà tặng cho người thân. Điều này giúp trẻ phát triển lòng trắc ẩn và hiểu rằng tiền không chỉ để phục vụ bản thân mà còn có thể tạo ra niềm vui cho người khác.

Trao đổi về chủ đề này, ThS Nguyễn Thị Thanh Bình, ủy viên BCH Hội hữu nghị Việt Nam - Thụy Điển thuộc Liên hiệp Hội hữu nghị TP.HCM, cũng cho rằng một tư duy tài chính đúng sẽ giúp trẻ cân bằng giữa tiết kiệm và chi tiêu, hiểu rằng đồng tiền không chỉ để tiêu, mà còn để tạo ra giá trị.

ThS Nguyễn Thị Thanh Bình nhấn mạnh dạy con tiêu tiền thông minh không phải là dạy con phải tiết kiệm mọi thứ hay thoải mái tiêu xài, mà là giúp con hiểu giá trị thực sự của đồng tiền và cách sử dụng nó hợp lý.

"Tôi cho rằng có ba nguyên tắc cốt lõi giúp con quản lý tài chính. Thứ nhất, con phải hiểu được giá trị đồng tiền: tiền không tự nhiên mà có, mà đến từ lao động và sự nỗ lực.

Kế đó, con nên có kế hoạch chi tiêu hợp lý: phân biệt được và cân nhắc giữa nhu cầu thực sự và sở thích nhất thời. Và cuối cùng, con cần lên kế hoạch tiết kiệm có mục đích: hướng đến các mục tiêu rõ ràng và cụ thể.

Theo đó, khi con muốn mua một món đồ, tôi không đáp ứng ngay mà sẽ hỏi: "Con có thực sự cần không, hay chỉ là thích thôi?".

Điều này giúp con tự suy nghĩ và cân nhắc trước khi quyết định. Khi các con hiểu giá trị đồng tiền và được hướng dẫn đúng cách, tôi tin rằng các con sẽ biết cách cân bằng chi tiêu hợp lý. Đây không chỉ là bài học tài chính, mà còn là bài học về trách nhiệm và giá trị sống", chị Thanh Bình cho biết.

Điều quan trọng, theo ThS Bình, cha mẹ nên lưu ý, chúng ta dạy con về giá trị của tiền, chứ không chỉ là số tiền. Quan trọng không phải có bao nhiêu tiền, mà là cách sử dụng tiền để mang lại giá trị tốt đẹp cho bản thân và cộng đồng.

Cho trẻ hiểu về cách kiếm tiền

Một bài học quan trọng là giúp trẻ hiểu rằng tiền không tự nhiên mà có, mà đến từ công sức lao động.

Cha mẹ có thể khuyến khích trẻ làm một số công việc nhỏ phù hợp với độ tuổi để kiếm được một khoản tiền nhất định, nhưng tránh việc trả tiền cho những nhiệm vụ mà trẻ vốn dĩ có trách nhiệm phải làm, như tự dọn dẹp phòng hay làm bài tập.

Cha mẹ cũng nên nói với trẻ về sự khác biệt giữa "cần" và "muốn", giúp trẻ hiểu rằng không phải thứ gì đắt tiền cũng tốt, và hạnh phúc không phụ thuộc vào việc sở hữu nhiều tiền.

ThS tâm lý Võ Hồng Tâm