Huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực bảo vệ môi trường

Với quan điểm đầu tư cho bảo vệ môi trường là đầu tư cho phát triển bền vững, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 26/9/2022 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh nguồn nước giai đoạn 2022-2030. Trong đó, xác định nhiệm vụ tăng cường và đa dạng hóa nguồn lực cho bảo vệ môi trường.

Hệ thống máy phun sương dập bụi cao áp di động tại bãi thải Công ty Than Hà Tu. Ảnh: TKV

Thực hiện Nghị quyết, Quảng Ninh đã có những bước đi đột phá trong việc huy động, phân bổ và sử dụng các nguồn lực tài chính một cách hiệu quả để bảo vệ môi trường. Các chính sách đã được cụ thể hóa, với việc tăng cường thu ngân sách từ thuế, phí tài nguyên, môi trường, áp dụng đúng nguyên tắc “Cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân được hưởng lợi từ môi trường có nghĩa vụ đóng góp tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường”.

Trong giai đoạn 2022-2024, tổng ngân sách tỉnh dành cho bảo vệ môi trường (BVMT) và ứng phó biến đổi khí hậu là con số ấn tượng: 2.231,262 tỷ đồng vốn sự nghiệp và 281.695 tỷ đồng vốn đầu tư công để thực hiện các nhiệm vụ, dự án về BVMT, ứng phó biến đổi khí hậu. Trong đó, đã thực hiện các giải pháp thu hút nguồn lực đầu tư ngoài ngân sách để thúc đẩy các mục tiêu môi trường, phù hợp với quan điểm, định hướng của Đảng và Nhà nước về sử dụng nguồn lực cho BVMT. Trong giai đoạn 2022-2024, tỉnh đã ban hành các Danh mục xúc tiến đầu tư; phê duyệt tiếp nhận 6 dự án do các tổ chức quốc tế tài trợ, đặc biệt là đã thu hút 5 dự án đầu tư BVMT, ứng phó BĐKH với tổng vốn là: 48.038,85 tỷ đồng. Đồng thời, Quảng Ninh cũng thúc đẩy huy động các nguồn lực từ các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh, các tổ chức xã hội và cộng đồng tham gia các mô hình kinh tế - xã hội lồng ghép BVMT, bảo tồn đa dạng sinh học, ứng phó với biến đổi khí hậu. Ngân sách nhà nước tỉnh đã có mục chi riêng cho hoạt động BVMT và phấn đấu bố trí tăng dần mức chi qua các giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2024, phù hợp với khả năng của tỉnh. Hàng năm, tỉnh đã bố trí kinh phí sự nghiệp môi trường không thấp hơn 2% tổng chi ngân sách của tỉnh, vượt định mức theo quy định của Trung ương là không thấp hơn 1%.

Việc phân bổ sử dụng các nguồn lực từ ngân sách nhà nước được thực hiện theo đúng phương châm lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư. Cụ thể, từ nguồn vốn đầu tư tỉnh đã rà soát, xây dựng kế hoạch, cân đối và bố trí vốn đầu tư công cho công tác BVMT, ưu tiên hợp lý nguồn lực đầu tư công tập trung vào các công trình xử lý chất thải rắn sinh hoạt, thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt tập trung. Còn phần lớn nguồn ngân sách sự nghiệp chi cho các hoạt động: thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải sinh hoạt, một phần nhỏ để duy trì hoạt động thường xuyên của các cơ quan, đơn vị; các hoạt động nghiên cứu xây dựng cơ chế chính sách.

Nguồn vốn xã hội hóa được các cơ sở kinh doanh, sản xuất bố trí kinh phí thực hiện các hoạt động BVMT theo các giấy phép môi trường được cấp có thẩm quyền phê duyệt và hưởng ứng các chiến dịch, phong trào, hoạt động về BVMT do tỉnh phát động tại cơ quan, đơn vị và địa bàn hoạt động.

Một ví dụ điển hình là Tổng công ty Đông Bắc (nay là Binh đoàn 19). Trong 6 tháng đầu năm 2025, đơn vị đã chi 12.500 triệu đồng cho công tác BVMT và dự kiến chi 29.050 triệu đồng cho công tác phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu trong cả năm 2025.

Tinh thần trách nhiệm với môi trường cũng được Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam thể hiện qua các hoạt động cụ thể: Từ năm 2022 đến nay, TKV đã bố trí 1.183,45 tỷ đồng chi đầu tư cho các công trình, dự án và hoạt động BVMT. Đặc biệt, TKV đã trồng 515ha keo, lim, lát, phi lao..., tăng gấp đôi diện tích trồng cải tạo phục hồi môi trường so với giai đoạn 2015-2021.

Thực tế cho thấy BVMT luôn là nhiệm vụ cấp thiết trong quá trình thực hiện các mục tiêu tăng trưởng vì sự phát triển bền vững; cần nguồn kinh phí lớn, nhất là đối với các nước đang phát triển. Trong khi ngân sách địa phương eo hẹp, vì vậy việc khai thác đa dạng các nguồn đầu tư khác nhau theo phương thức xã hội hoá cho công tác này là việc cần thiết, đồng thời cũng là trách nhiệm và cơ hội để các doanh nghiệp, tổ chức đẩy mạnh sự phát triển bền vững. Dòng vốn "xanh" từ cả ngân sách nhà nước lẫn khu vực tư nhân đang tạo ra một động lực mạnh mẽ, thúc đẩy các dự án quan trọng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Bảo Bình

Nguồn: https://baoquangninh.vn/huy-dong-phan-bo-va-su-dung-co-hieu-qua-cac-nguon-luc-bao-ve-moi-truong-3375483.html