Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Học viện Hải quân (26-4-1955 - 26-4-2025): Hành trình 70 năm hun đúc những người lính biển

70 năm xây dựng và phát triển

Trong bối cảnh miền Bắc vừa được giải phóng, ngày 26-4-1955, Trường Huấn luyện Bờ bể ra đời theo Quyết định của Bộ Quốc phòng, có nhiệm vụ đào tạo cán bộ, thủy binh cho lực lượng phòng thủ bờ biển. Ngày đầu thành lập, trường gặp nhiều khó khăn. Thế nhưng, ngày 6-6-1955, nhà trường đã khai giảng khóa học đầu tiên và nhanh chóng đào tạo 372 học viên khóa I. Ngày 24-8-1955, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm nhà trường và công bố quyết định thành lập 2 thủy đội Sông Lô và Bạch Đằng, đây chính là những “viên gạch” đầu tiên, tiền thân của lực lượng tàu chiến đấu của Hải quân nhân dân Việt Nam ngày nay.

Học viện Hải quân duyệt đội ngũ tại lễ khai giảng năm học 2024 - 2025.

Từ khi thành lập đến nay, Học viện Hải quân đã 5 lần đổi tên, từ Trường Huấn luyện Bờ bể (năm 1955) thành Trường Huấn luyện Hải quân (năm 1959), Trường Hải quân Việt Nam (năm 1961), Trường Sĩ quan Hải quân (năm 1965), Trường Sĩ quan Chỉ huy kỹ thuật Hải quân (năm 1980) và Học viện Hải quân (từ năm 1993 đến nay). Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhà trường đã cung cấp hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ cho các đơn vị chiến đấu; trực tiếp tham gia chiến đấu, bắn cháy máy bay, tàu mặt nước của địch, rà phá thủy lôi, bom từ trường, vận chuyển chi viện cho chiến trường miền Nam, xây dựng quần đảo Trường Sa…

Trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và phát triển lớn mạnh, đến nay, Học viện Hải quân là trung tâm giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học hàng đầu của quân đội và quốc gia. Học viện Hải quân là ngôi trường duy nhất đào tạo sĩ quan chỉ huy hải quân từ cấp phân đội, lữ đoàn trưởng đến cấp tư lệnh vùng; từ trình độ đại học đến thạc sĩ, tiến sĩ nghệ thuật quân sự hải quân. Trong hàng nghìn sĩ quan tốt nghiệp từ học viện, có hàng trăm cán bộ trở thành tướng lĩnh, chỉ huy cấp cao của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Hải quân, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân...; khẳng định vị thế vững chắc của Học viện Hải quân là “chiếc nôi” đào tạo sĩ quan hải quân của Việt Nam.

Đào tạo, huấn luyện sát thực tế

Những ngày giữa tháng 4, đến mái trường hải quân bên bờ biển TP. Nha Trang, chúng tôi được Đại tá Trần Hoàng Thắng - Chủ nhiệm Chính trị Học viện Hải quân đưa đi tham quan nơi học tập, huấn luyện của những sĩ quan hải quân tương lai. Đại tá Trần Hoàng Thắng cho biết, học viện hiện có hệ thống giảng đường hơn 220 phòng học, phòng học chuyên dùng, phòng thực hành, thực nghiệm; trung tâm học liệu, thư viện tổng hợp được số hóa, tự động hóa... Xác định chất lượng đào tạo là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị, học viên phải được huấn luyện sát thực tế chiến trường, do đó, học viện đã xây dựng Trung tâm Huấn luyện mô phỏng tác chiến ASTT, hệ thống mô phỏng kíp tàu hộ vệ tên lửa Gepard 3.9, hệ thống mô phỏng kíp tàu tên lửa tấn công nhanh 1241.8 và các trang thiết bị huấn luyện, đào tạo đều được ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo hiện đại, có thể mô phỏng tất cả trang bị trên tàu, các tình huống chiến thuật sát với thực tiễn tác chiến trên biển.

Học viên huấn luyện đi biển đường dài.

Đến khu thực hành mô phỏng thông tin, radar, sonar, máy hàng hải và tác chiến điện tử, những “con tàu ảo” đang vận hành nhịp nhàng dưới thao tác điêu luyện của các học viên trẻ. Thiếu tá, Thạc sĩ Phạm Văn Đức - giảng viên Khoa Hàng hải cho biết: “Chúng tôi không chỉ dạy các học viên vận hành hệ thống vũ khí, khí tài, mà còn huấn luyện tư duy chiến thuật, phản xạ trong điều kiện thời gian và tình huống khẩn cấp sát thực tế chiến trường. Mỗi buổi huấn luyện đều là một buổi thực chiến giả định, nơi học viên phải đưa ra quyết định nhanh chóng, chính xác và phối hợp hiệp đồng như khi đang ở trên chiến trường. Mục tiêu để khi ra thực địa, các học viên không còn bỡ ngỡ mà tự tin xử lý mọi tình huống bằng bản lĩnh và kiến thức đã được tôi luyện".

Tại học viện, học viên không chỉ học trên giảng đường, trên thiết bị mô phỏng, mà còn trực tiếp huấn luyện và thực hành trên biển dài ngày. Những "Giảng đường trên sóng" huấn luyện ở Trường Sa, Nhà giàn DK1 hay đến các vùng biển xa phục vụ đối ngoại quốc phòng là cơ hội quý báu để rèn luyện khả năng chịu đựng, thích nghi, xử lý tình huống thực tế trên biển. Vừa trở về sau chuyến hải trình huấn luyện đi biển đường dài, Thượng sĩ Lại Ngọc Quốc Bảo - học viên năm 4, chuyên ngành hàng hải chia sẻ: "Gần 10 ngày trên biển, tôi và đồng đội được huấn luyện các bảng bố trí chiến đấu; xác định vị trí tàu bằng các mục tiêu thiên văn, địa văn, quan sát, nhận dạng và xử lý tránh va; huấn luyện chống cháy, chống chìm và xử lý một số tình huống khẩn cấp... Đợt huấn luyện này, thời tiết có sóng to gió lớn, có lúc cấp 5, cấp 6, là điều kiện tốt để chúng tôi học tập và xử lý một số tình huống sát thực tế".

Không ngừng nâng cao chất lượng  

Qua nhiều năm xây dựng và phát triển, đến nay, Học viện Hải quân là cơ sở giáo dục - đào tạo đa cấp, đa ngành, với các loại hình đào tạo gồm: Sĩ quan cấp phân đội bậc đại học với 11 chuyên ngành; sĩ quan chỉ huy tham mưu - tác chiến, sĩ quan chỉ huy tham mưu hậu cần - kỹ thuật cấp chiến thuật, chiến dịch cho lữ đoàn tàu, vùng hải quân, vùng cảnh sát biển, biên phòng; đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ nghệ thuật quân sự hải quân... Bên cạnh đó, học viện còn đào tạo nhân lực cho Hải quân Hoàng gia Campuchia; liên kết đào tạo đại học, sau đại học, bồi dưỡng cán bộ với các trường trong và ngoài quân đội; là trung tâm nghiên cứu khoa học quân sự hải quân với nhiều công trình, đề tài khoa học từ cấp cơ sở đến cấp Bộ Quốc phòng và cấp Nhà nước...

Tổ chức diễn tập DTH -24.

Đại tá Trần Hoàng Thắng cho biết, với những nhiệm vụ trên đòi hỏi học viện không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên. Đến nay, đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục của học viện đang phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. 100% giảng viên có trình độ đại học, trong đó hơn 87% có trình độ sau đại học, 20% tiến sĩ; nhiều người là giáo sư, phó giáo sư, hàng trăm giảng viên dạy giỏi cấp Bộ Quốc phòng; nhiều giảng viên được đào tạo tại nước ngoài, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế... Kế thừa và phát huy truyền thống anh hùng 70 năm của quân chủng và học viện, đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, giảng viên học viện tiếp tục phấn đấu, đổi mới toàn diện, đồng bộ, có chiều sâu trên tất cả các mặt công tác. Qua đó, tạo chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học và xây dựng chính quy mẫu mực, hiện đại, xứng đáng là trung tâm hàng đầu và uy tín về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nghiên cứu khoa học của quân đội và quốc gia.

Với những cống hiến và thành tích xuất sắc trong công tác đào tạo cán bộ, nghiên cứu khoa học và nhiều nhiệm vụ khác nhau, Học viện Hải quân đã được tặng thưởng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; Huân chương Quân công hạng Nhất, hạng Ba; Huân chương Độc lập hạng Ba; Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, hạng Nhì... và nhiều danh hiệu cao quý khác. Nhân kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống, học viện vừa được Chủ tịch nước ký quyết định tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

VĨNH THÀNH

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/xa-hoi/202504/ky-niem-70-nam-ngay-truyen-thong-hoc-vien-hai-quan-26-4-1955-26-4-2025-hanh-trinh-70-nam-hun-duc-nhung-nguoi-linh-bien-1f01436/