Làng Kon Băh dựng nhà rông mới sau vụ cháy

Hồi sinh từ tro tàn

Nhà rông làng Kon Băh được hồi sinh sau hơn một năm bị ngọn lửa thiêu rụi (ngày 1-8-2024). Mái nhà sừng sững, in vào sắc trời xanh cao nguyên như một dấu mộc đầy kiêu hãnh.

Làng Kon Băh mừng nhà rông mới. **Ảnh: Hoàng Ngọc**

Làng đã mổ một con trâu, một một con heo để ăn mừng nhà rông mới. Trên những thanh xà ngang lớn, 3 mốc thời gian quan trọng được ghi lại để nhắc nhớ người làng: ngày khởi công 20-6, ngày hoàn thành 5-9, ngày về nhà rông mới 15-10.

Ông Mao-Trưởng thôn cho hay: Sau vụ cháy, chỉ còn 8 cột gỗ trắc từ nhà rông cũ có thể tận dụng lại. Còn lại, mọi vật liệu đều phải thay mới. Làng có 139 hộ, trong đó có 135 hộ người Bahnar, 4 hộ người Kinh cùng nhau dựng lại mái nhà chung. Quỹ làng còn hơn 50 triệu đồng, bà con góp thêm trên 80 triệu, một doanh nghiệp hỗ trợ 100 triệu để dựng nhà. Nhưng lớn hơn mọi khoản tiền chính là hàng ngàn ngày công của dân làng, thứ không thể quy đổi bằng bất cứ giá trị vật chất nào, để dựng nên căn nhà biểu tượng văn hóa Bahnar này.

Sau khi nhà rông bị cháy, dân làng Kon Băh nhanh chóng bắt tay dựng nhà mới. **Ảnh: Nguyễn Linh Vinh Quốc**

Suốt nhiều tháng qua, làng Kon Băh luôn nhộn nhịp không khí lao động. Sáng sớm, phụ nữ lên núi cắt cỏ tranh, đàn ông vào rừng tìm dây mây, tre nứa... Vào thứ sáu, thứ bảy, người làng lại tập trung bên bãi đất rộng, cùng nhau ghép tranh, dựng cột, đan liếp. Người già truyền kinh nghiệm, người trẻ góp sức. Mọi trái tim cùng hướng về ngôi nhà mới đang dần thành hình.

Rút kinh nghiệm từ vụ cháy trước, lần này, làng mời thợ điện về lắp đặt hệ thống chiếu sáng bài bản, an toàn. “Chúng tôi nhắc nhau thường xuyên giữ nhà rông như giữ trái tim của làng, không để điều đáng tiếc xảy ra thêm lần nào nữa”, Trưởng thôn Mao nói.

Ai cũng tự hào khi được đóng góp dựng lại mái nhà chung. **Ảnh: Nguyễn Linh Vinh Quốc**

Già làng Hyưuh đã bao lần cùng dân làng dựng và sửa nhà rông, nhưng lần này, cảm xúc của ông đặc biệt hơn cả: “Năm ngoái, nhìn nhà rông cháy trụi, mình buồn lắm. Việc dựng nhà bây giờ khó khăn hơn xưa rất nhiều, không phải có tiền là làm được. Sau mấy lần họp làng, ai cũng bày tỏ mong muốn phải làm nhà mới. Dù lửa có thiêu rụi nhà rông nhưng không làm mất tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm của bà con trong việc khôi phục mái nhà chung”.

Với người Bahnar, nhà rông không chỉ là nơi họp làng, mà còn là nơi dạy con cháu đánh cồng chiêng, trao truyền các giá trị, kinh nghiệm sống; nơi con trai con gái làng Kon Băh và các làng lân cận gặp gỡ, đá bóng, chơi bóng chuyền mỗi ngày. Vì thế mà không gian này cũng trở thành nơi gắn kết các cộng đồng Bahnar ở vùng đất Hà Tây.

Niềm vui ngày hội

Những chàng trai, cô gái Bahnar hân hoan trong ngày mừng nhà rông mới. **Ảnh: Hoàng Ngọc**

Ngày về nhà rông mới, gương mặt ai cũng rạng rỡ. Dưới mái nhà chung này, từng sợi mây, từng thanh gỗ, lớp tranh đều thấm đẫm mồ hôi và hơi ấm bàn tay của người làng. Đó không chỉ là một công trình văn hóa, mà còn là biểu tượng của tình yêu thủy chung, trách nhiệm của mỗi con người đối với làng, với cộng đồng. Chị Kưn bày tỏ: “Lúc làm nhà rất vất vả nhưng hôm nay được đứng trong nhà mới, mình thấy vui, tự hào lắm”.

Không chỉ là lễ mừng nhà rông mới, đây còn là dịp hội tụ tinh hoa ẩm thực truyền thống của người Bahnar ở vùng đất Hà Tây. Ngoài cơm lam, thịt nướng, cháo tơ pung… là thức ăn chung của làng, mỗi gia đình đều góp thêm vào ngày hội những món ăn truyền thống. Nhà ai có gì góp nấy như đọt mây rừng, canh rau dớn nấu cua suối, đọt chuối rừng đùm cá suối, các món chế biến từ măng rừng … tạo nên một bữa tiệc ẩm thực đầy phong vị.

Vui trong ngày hội làng. **Ảnh: Hoàng Ngọc**

Hội đồng già làng vít cần rượu mở đầu cho buổi lễ. **Ảnh: Hoàng Ngọc**

Chung vui cùng bà con còn có lãnh đạo Đảng ủy, UBND xã Ia Khươl. Bà Rơ Châm H’Phik-Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã, xúc động nói: “Để dựng được ngôi nhà rông to đẹp bằng vật liệu tự nhiên trong thời buổi này là điều không dễ. Nhưng chính khó khăn ấy đã làm sáng lên sự đồng lòng, đoàn kết, ý thức giữ gìn văn hóa của người làng Kon Băh. Chỉ có tinh thần ấy mới có thể hồi sinh mái nhà rông truyền thống trong bối cảnh hiện nay”.

Từ tro tàn, làng Kon Băh không chỉ tái sinh mái nhà rông như một thực thể mà là hồi sinh ký ức và bản sắc văn hóa. Có lẽ, khởi phát từ những giá trị ấy, người Bahnar ở Hà Tây vẫn giữ cho mình vẻ đẹp văn hóa thâm nghiêm, quyến rũ, một vùng đất thơ cho du lịch, nhiếp ảnh và hơn thế nữa…

Nguồn: https://baogialai.com.vn/lang-kon-bah-dung-nha-rong-moi-sau-vu-chay-post569477.html