Miền núi Quảng Ngãi bừng sáng từ 'cần câu' sinh kế

TPO - Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới không chỉ là nguồn lực, động lực tiếp sức mà còn khơi dậy tư duy làm ăn, giúp nhiều người dân ở các xã miền núi Quảng Ngãi có điều kiện bứt phá trong công cuộc giảm nghèo.

Vươn lên từ vùng khó

Tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021 – 2025 tại Quảng Ngãi trên 1.990 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương gần 700 tỷ đồng, ngân sách địa phương hơn 1.300 tỷ đồng.

Từ nguồn lực đó, nhiều xã miền núi ở các huyện Trà Bồng, Ba Tơ, Sơn Tây… đã có bước chuyển mình rõ rệt. Những con đường bê tông len lỏi đến từng thôn xóm, hệ thống thủy lợi được khơi thông, các thiết chế văn hóa cộng đồng được đầu tư khang trang. Nhưng quan trọng hơn, chính là tinh thần tự lực vươn lên thoát nghèo, làm chủ mô hình kinh tế đang dần lan tỏa khắp các bản làng xa xôi.

Thay vì trao cho người nghèo các trợ cấp mang tính thụ động, chính quyền xã Trà Giang (huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi) đã chú trọng hỗ trợ các mô hình sản xuất cộng đồng theo hướng hàng hóa hoặc liên kết theo chuỗi giá trị mô hình phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị đã và đang tạo nên thay đổi căn bản trong tư duy và hành động của người dân.

Nhà cửa được xây mới, hạ tầng thông tin được phủ khắp tạo điều kiện cho người dân tiếp cận được các dịch vụ cơ bản.

Ông Hồ Văn Tự - Chủ tịch UBND xã Trà Giang cho hay, việc chuyển từ hỗ trợ thụ động sang hỗ trợ có điều kiện, gắn với sinh kế và sản xuất bền vững, là “chìa khóa” để giải quyết tận gốc bài toán nghèo đói.

“Chúng tôi ưu tiên các mô hình có tính cộng đồng và liên kết doanh nghiệp, hợp tác xã như chăn nuôi bò sinh sản, bò thịt và phát triển rừng bền vững theo tiêu chuẩn FSC với diện tích hơn 150ha. Chính mô hình này đã làm thay đổi tư duy làm ăn của bà con, từ sản xuất manh mún sang làm kinh tế hàng hóa, có cam kết bao tiêu và đầu ra ổn định”, ông Tự chia sẻ.

Không còn đơn độc trong sản xuất, người dân Trà Giang giờ đã mạnh dạn bắt tay với doanh nghiệp, nỗ lực phát triển kinh tế, để thoát nghèo và vươn lên làm giàu.

Ông Hồ Văn Trọng (thôn 2, xã Trà Giang) cho biết, nhờ liên kết với doanh nghiệp mà ông biết thêm nhiều kiến thức liên quan đến việc trồng và chăm sóc keo. Hồi trước trồng keo là trồng theo kinh nghiệm, trồng dày cho chắc ăn. Giờ có kỹ thuật rồi, giảm mật độ 1/3, cây khỏe mạnh, ít bệnh. Lại còn được doanh nghiệp cam kết thu mua giá tốt, hỗ trợ nếu gặp thiên tai nên yên tâm hơn nhiều.

Hiệu quả kinh tế đã rõ, thu nhập bình quân người dân ở xã Trà Giang đạt trên 45 triệu đồng/người/năm. Số hộ nghèo giảm còn 11 hộ (chiếm hơn 7%) và cận nghèo chỉ còn 8 hộ (gần 5,4%). Cuộc sống cải thiện, người dân xã Trà Giang đã tích cực tham gia chương trình xây dựng NTM qua việc hiến gần 5.400m2 đất, đóng góp hàng nghìn ngày công và trên 850 triệu đồng. Qua đó góp phần đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, chủ yếu là giao thông, thủy lợi, nhà văn hóa, xóa nhà tạm, dột nát.

Gắn kết hỗ trợ với nhu cầu thực tiễn

Cùng với việc hỗ trợ sinh kế, các địa phương miền núi chú trọng đến việc nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản cho người dân, nhất là hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn. Tại xã Ba Điền (huyện Ba Tơ), là một trong những địa phương còn nhiều khó khăn của tỉnh Quảng Ngãi, công cuộc giảm nghèo bền vững cũng đang được triển khai một cách bài bản, sát thực tế.

Nhờ sự tiếp sức từ các dự án của chương trình NTM, người dân ở huyện Ba Tơ đã nắm bắt và biết cách chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh cho đàn gia súc.

Không còn dừng lại ở việc cấp phát hoặc cho không, từ các nguồn lực của Trung ương, địa phương đến việc xã hội hóa, chính quyền xã này đã chủ động rà soát mức độ thiếu hụt của từng hộ gia đình, từ nhà ở, nước sạch, điện, thông tin liên lạc đến giáo dục, y tế để đưa ra chính sách hỗ trợ phù hợp, thiết thực. Điều này giúp các hộ mới thoát nghèo trên địa bàn xã tiếp tục có điều kiện phát triển và ổn định cuộc sống.

Giai đoạn 2026 - 2030, Quảng Ngãi phấn đấu có 37/49 xã đạt chuẩn NTM (chưa tính số xã nhập với tỉnh Kon Tum). Ngoài ra, có 13/37 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 4/37 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và 20% thôn đạt chuẩn NTM. Thu nhập bình quân của người dân nông thôn đến năm 2030 đạt 77,4 triệu đồng/người/năm. Tổng nhu cầu nguồn vốn trên 2 nghìn tỷ đồng. Trong đó vốn ngân sách trung ương 810 tỷ đồng, vốn đối ứng ngân sách địa phương trên 1.200 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Anh Khoa – Chủ tịch UBND xã Ba Điền (huyện Ba Tơ) chia sẻ, thay đổi lớn nhất là người dân ý thức được nguồn lực hỗ trợ của nhà nước chính là “cần câu”, là cơ hội để gia đình có cuộc sống tốt đẹp hơn. Chính quyền không thể làm thay, nhưng phải là người định hướng và đồng hành. Chính vì vậy, nhiều hộ không còn tâm lý ỷ lại mà nỗ lực vươn lên phát triển kinh tế, mạnh dạn thay đổi phương thức sản xuất, để nâng cao hiệu quả và thu nhập.

Điều đáng ghi nhận là chính người dân nơi đây đang thay đổi, dần từ bỏ tâm lý trông chờ, ỷ lại vào trợ cấp. “Tôi được tham gia các lớp tập huấn, giờ đã biết chọn giống lúa tốt, bón phân đúng thời điểm, biết phòng dịch cho bò, cho gà. Nhờ vậy vụ nào cũng khá hơn vụ trước. Đặc biệt là hệ thống thông tin liên lạc rộng khắp và chất lượng hơn, giúp người dân nắm bắt, học hỏi và làm theo những mô hình phát triển kinh tế phù hợp để nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống”, ông Phạm Văn Ba, trú thôn Gò Nghênh, xã Ba Điền phấn khởi.

Nhiều hộ dân đã mạnh dạn “bắt tay” với doanh nghiệp, nỗ lực phát triển kinh tế, để thoát nghèo và vươn lên làm giàu.

Không chỉ sản xuất giỏi hơn, người dân Ba Điền còn chủ động đóng góp để phát triển hạ tầng. Xã đã huy động được hơn 1 tỷ đồng và hàng nghìn ngày công để sửa chữa, xây mới 34 tuyến đường dài gần 20km, trường học và các thiết chế văn hóa thôn.

Kết quả là đến nay, xã Ba Điền chỉ còn 57 hộ nghèo và cận nghèo (chiếm khoảng 11%), thu nhập bình quân đầu người đạt gần 46 triệu đồng/năm. “Điều quan trọng nhất là người dân đã hiểu, nhà nước không thể hỗ trợ họ mãi, nhưng có thể tiếp sức để họ tự đứng vững. Đó là thay đổi lớn nhất”, ông Khoa nhấn mạnh.

Nhiều mô hình đã và đang giúp nhiều hộ dân miền núi Quảng Ngãi thoát nghèo bền vững.

Ông Hồ Trọng Phương – Giám đốc Sở NN&MT Quảng Ngãi, Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình NTM tỉnh Quảng Ngãi cho biết, thành công của chương trình NTM không chỉ đo bằng số tiêu chí đạt được hay số hộ thoát nghèo, mà là sự thay đổi chất lượng cuộc sống, cách thức sản xuất và tư duy của người dân, cộng đồng. “Chúng tôi không đặt nặng việc xã đạt chuẩn NTM bằng mọi giá. Mục tiêu là làm thật, làm có chiều sâu. Phải để người dân thực sự sống tốt hơn, đầy đủ, sản xuất hiệu quả hơn, đó mới là thành công thực chất,” ông Phương khẳng định.

Cũng theo ông Phương, bên cạnh việc tuyên truyền, nâng cao năng lực, nhận thức của người dân, cộng đồng để xóa bỏ tư tưởng ỷ lại, nhiều địa phương miền núi Quảng Ngãi cũng đã chủ động, có những cách làm hay, sáng tạo trong việc huy động, lồng ghép và sử dụng các nguồn lực. Đồng thời xây dựng và nhân rộng những mô hình phát triển kinh tế, góp phần thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ giảm nghèo cũng như 19 tiêu chí và 11 nội dung của chương trình xây dựng NTM đảm bảo thực chất, bền vững.

Nguyễn Ngọc

Nguồn: https://tienphong.vn/mien-nui-quang-ngai-bung-sang-tu-can-cau-sinh-ke-post1755171.tpo