Một dị tật ở tim 25% dân số mắc phải có thể gây đột quỵ?

Cô gái trẻ người Việt đang sống yên bình tại Wellington, New Zealand, bỗng một ngày bất ngờ bị đột quỵ. May mắn, cô không phải chịu những di chứng nặng nề như liệt hay mất khả năng vận động.

Tuy nhiên, điều các bác sĩ quan tâm hơn cả là nguyên nhân gây ra biến cố sức khỏe này. Sau khi kiểm tra kỹ lưỡng, họ phát hiện một chi tiết bất thường: cô có một lỗ bầu dục trong tim. Đây là một khuyết tật bẩm sinh có thể âm thầm gây nguy hiểm tới sức khỏe.

Để xác nhận, các bác sĩ đã thực hiện siêu âm tim qua thực quản, kết hợp với nghiệm pháp Valsalva và thuốc cản âm. Kết quả không ngoài dự đoán, họ phát nhìn thấy những bọt khí nhỏ lọt từ tim phải sang tim trái. Đây là dấu hiệu chắc chắn rằng lỗ bầu dục này cần được đóng lại ngay lập tức để ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

Tuy nhiên, chi phí cho ca thủ thuật này tại New Zealand lên tới 45.000 NZD, tương đương khoảng 700 triệu đồng, một con số quá lớn đối với cô gái người Việt chưa được bảo hiểm chi trả.

Nhờ sự giới thiệu của bác sĩ tại New Zealand, người phụ nữ trẻ quyết định về Việt Nam để thực hiện thủ thuật với chi phí phù hợp hơn.

"Tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, ca thủ thuật chỉ kéo dài 30 phút. Mọi thứ diễn ra thuận lợi, không chút trắc trở. Giờ đây, cô gái ấy đã được xuất viện, sẵn sàng trở lại New Zealand", PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, chia sẻ.

Lỗ bầu dục là gì?

Mỗi ngày, PGS Nguyễn Lân Hiếu tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân đột quỵ, phần lớn trong số đó vẫn thiếu những tầm soát căn bản. Một trong số đó là tầm soát sự tồn tại lỗ bầu dục (PFO) để loại trừ nhồi máu não do tắc mạch nghịch thường ở người trẻ.

Theo vị chuyên gia, PFO là tình trạng tim tồn tại một lỗ nhỏ thông giữa 2 buồng tim. Bình thường, trái tim gồm 2 buồng tim trái (máu đỏ) và phải (máu đen), ở giữa luôn có vách ngăn để máu đỏ và máu đen không lẫn lộn.

Trong bào thai, vách ngăn này thường mở vì phổi chưa thở, máu của thai nhi luôn trộn lẫn và được cung cấp từ mẹ. Khi ra đời, đa số các vách ngăn này đóng lại, và chúng ta có quả tim hoàn chỉnh. Trong một số trường hợp, vách ngăn không đóng hết, tạo nên lỗ bầu dục giữa 2 buồng tim.

Người có PFO có thể bị đột quỵ nếu cục máu đông từ buồng máu đen luồn qua lỗ PFO và trôi lên não. Đây là một trong những nguyên nhân gây đột quỵ ở người trẻ cần được lưu tâm.

Một dị tật ở tim 25% dân số mắc phải có thể gây đột quỵ? - 1 — Lỗ bầu dục giữa 2 buồng tim của một bệnh nhân. (Ảnh: BSCC).

Chia sẻ thêm, PGS.TS Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam, tình trạng này thường không gây triệu chứng rõ ràng và nhiều người sống cả đời mà không biết mình có PFO. PFO thường chỉ được phát hiện tình cờ qua siêu âm tim hoặc khi đã gây ra đột quỵ.

PGS Thắng dẫn chứng, tỷ lệ tồn tại PFO trong dân số theo các nguồn y khoa đáng tin cậy xảy ra ở khoảng 20-25% dân số người trưởng thành. Điều này đồng nghĩa với việc khoảng 25% dân số bình thường có tồn tại lỗ PFO và hầu hết không gây vấn đề gì. Hơn 95% người có PFO không gặp biến chứng và không cần can thiệp.

Khi nào nên đi tầm soát PFO?

Hầu hết các trường hợp có PFO thường không cần điều trị. Tuy nhiên, theo 2 vị chuyên gia, bệnh nhân cần phải được can thiệp khi đã bị đột quỵ và xác định được nguyên nhân là do PFO.

Theo PGS Thắng, PFO không phải là nguyên nhân thường gặp gây ra đột quỵ trong dân số chung.

"Trên 85% bệnh nhân đột quỵ là người lớn tuổi. Ở nhóm này, nếu nghi ngờ nguyên nhân gây huyết khối từ tim, các bác sĩ thường hướng đến rung nhĩ thay vì PFO", bác sĩ Thắng giải thích.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, người bình thường, chưa từng bị đột quỵ không nên vì lo lắng mà tự ý đi tầm soát PFO.

Hiện nay, khuyến cáo nên tầm soát PFO khi có đủ 3 yếu tố: người bệnh đã bị đột quỵ; người bệnh đột quỵ trong lứa tuổi trẻ, dưới 45 tuổi; không tìm được nguyên nhân phù hợp gây ra đột quỵ.

"Với những trường hợp người bệnh mắc đột quỵ khi còn trẻ (dưới 45 tuổi) và không ghi nhận được yếu tố nguy cơ, nguyên nhân đến từ lỗ bầu dục có thể chiếm tỷ lệ lên đến 40%", bác sĩ cho biết.

Chia sẻ thêm, PGS Nguyễn Lân Hiếu cho hay, Việt Nam chưa có thống kê cấp quốc gia về tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ (dưới 45 tuổi). Tuy nhiên, các báo cáo từ nhiều trung tâm y khoa lớn chỉ ra số lượng này đang có chiều hướng gia tăng rõ rệt.

"Cá biệt, có những báo cáo ước lượng lên đến 1/3 tổng số bệnh nhân bị đột quỵ. Nếu đúng vậy, đây thực sự là con số 'kinh khủng' vì ảnh hưởng quá lớn đến đời sống xã hội. Một người trẻ đang tuổi lao động mà nằm một chỗ không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội", bác sĩ nhận định.

Theo một số liệu mới công bố trong năm 2025, tỷ lệ mắc mới đột quỵ ở Việt Nam có xu hướng gia tăng với khoảng 222.000 ca đột quỵ mới mỗi năm. Tỷ lệ mắc mới khoảng 222 ca/100.000 dân và tỷ lệ lưu hành đột quỵ là 1.500 ca/100.000 dân.

Bên cạnh đó, số tuổi mắc đột quỵ cũng trẻ hóa. Các nghiên cứu cho thấy độ tuổi trung bình mắc đột quỵ ở Việt Nam là 62. Con số này trẻ hơn khoảng 10 tuổi so với mức trung bình ở các nước phát triển.

Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/mot-di-tat-o-tim-25-dan-so-mac-phai-co-the-gay-dot-quy-20250919112223563.htm