Na Uy công bố Sách trắng công nghiệp 2025: Định hình lại vị thế trong chuỗi giá trị châu Âu mở rộng

Trong bối cảnh hậu khủng hoảng năng lượng và bất ổn địa chính trị, văn kiện này thể hiện một chiến lược toàn diện, lồng ghép các ưu tiên về kinh tế, năng lượng, khí hậu và an ninh quốc gia. Đây không chỉ là một lộ trình phát triển sản xuất, mà là lời tuyên bố về cách Na Uy sẽ thích ứng, dẫn dắt và cạnh tranh trong một thế giới đang thay đổi sâu sắc về địa kinh tế và địa chính trị.

Ngành công nghiệp Na Uy: Nền tảng vững chắc giữa biến động toàn cầu

Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Cecilie Myrseth khẳng định, ngành công nghiệp Na Uy hiện chiếm khoảng 11% tổng doanh thu khu vực kinh tế tư nhân, đã đạt mức tăng trưởng kỷ lục trong năm 2024 và được dự báo tiếp tục mở rộng trong năm 2025. Tuy nhiên, bà cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng các thách thức toàn cầu mới – từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng, cạnh tranh kỹ thuật số đến các yêu cầu carbon thấp – đang đòi hỏi một chiến lược tái cấu trúc dài hạn.

Na Uy hiện đóng vai trò trụ cột trong hệ thống năng lượng châu Âu, cung cấp 30% lượng khí đốt cho EU và Vương quốc Anh, đồng thời sản xuất hơn 40% tổng lượng nhôm sơ cấp trong khu vực EU/EEA – một vật liệu then chốt trong sản xuất xe điện, tuabin gió và năng lượng tái tạo.

Sách trắng cũng thể hiện rõ sự liên kết chiến lược giữa chính sách nội địa của Na Uy và các sáng kiến công nghiệp then chốt của Liên minh châu Âu, như Kế hoạch Công nghiệp Xanh (Green Deal Industrial Plan) hay Đạo luật Nguyên liệu Chiến lược. Tuy nhiên, nó đồng thời phản ánh đặc thù của Na Uy: một quốc gia với truyền thống công nghiệp lâu đời, được điện khí hóa sớm và gần như hoàn toàn sử dụng năng lượng tái tạo trong suốt hơn một thế kỷ.

Sáu trụ cột chiến lược công nghiệp

Sách trắng 2025 xác định sáu ưu tiên cốt lõi định hướng tương lai ngành công nghiệp Na Uy:

- Đảm bảo tiếp cận năng lượng sạch và giá cả cạnh tranh: Nhấn mạnh vai trò của thủy điện, điện gió ngoài khơi và hydrogen xanh như các nền tảng năng lượng chiến lược.

- Phát triển lực lượng lao động chất lượng cao: Thúc đẩy mô hình học nghề kép, nâng cao kỹ năng kỹ thuật số và đảm bảo môi trường làm việc công bằng, an toàn.

- Tăng tốc đổi mới và công nghệ: Đầu tư mạnh vào R&D, liên kết giữa viện nghiên cứu và doanh nghiệp trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, vật liệu mới và công nghệ lưu trữ năng lượng.

- Giảm phát thải và sản xuất carbon thấp: Đưa Na Uy trở thành quốc gia dẫn đầu về hiệu suất carbon trong công nghiệp nặng thông qua hệ thống thu hồi CO₂ (CCS) và các mô hình sản xuất tuần hoàn.

- Mở rộng tiếp cận thị trường quốc tế: Tận dụng các hiệp định thương mại tự do (bao gồm EFTA và EEA) để mở rộng chuỗi cung ứng chiến lược và tiếp cận các thị trường tăng trưởng cao.

- Hỗ trợ an ninh quốc gia và năng lực ứng phó khẩn cấp: Gắn kết chính sách công nghiệp với chiến lược dự phòng quốc gia và khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.

Mô hình đối tác chiến lược: Nhà nước không chỉ là điều tiết, mà là đồng kiến tạo

Một điểm nổi bật trong tư duy chính sách mới là việc tái định nghĩa vai trò của nhà nước: không chỉ là người điều tiết, mà là đối tác chiến lược đồng kiến tạo môi trường đầu tư ổn định và dự báo được. Sách trắng nhấn mạnh mô hình tam giác hợp tác (tripartite model) giữa nhà nước – doanh nghiệp – tổ chức lao động, vốn đã tạo nên nền tảng ổn định cho tăng trưởng của Na Uy suốt nhiều thập kỷ.

Chính phủ cam kết cung cấp các chính sách khung rõ ràng, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm rào cản pháp lý, đồng thời đồng tài trợ các sáng kiến đổi mới thông qua quỹ công – tư.

Tuyên ngôn cho thế kỷ 21: Công nghiệp Na Uy – bền vững, xanh và có khả năng thích ứng cao

Sách trắng công nghiệp 2025 của Na Uy không chỉ là một tài liệu định hướng – nó là một tuyên ngôn chính sách công nghiệp mới, mang theo kỳ vọng tái định vị quốc gia Bắc Âu này thành trung tâm sản xuất carbon thấp, sáng tạo cao trong không gian kinh tế châu Âu mở rộng.

Trong thời điểm mà các nền kinh tế toàn cầu đang cạnh tranh khốc liệt để chiếm lĩnh các chuỗi giá trị chiến lược – từ năng lượng đến công nghệ cao – thì cách tiếp cận chủ động, linh hoạt và gắn kết với các giá trị xã hội của Na Uy có thể trở thành hình mẫu về công nghiệp thế hệ mới: hiện đại, xanh và có trách nhiệm.

Cơ hội hợp tác cho doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh tái cấu trúc chuỗi cung ứng của Na Uy

Việc Na Uy tái định hình chính sách công nghiệp theo hướng xanh, đổi mới và linh hoạt không chỉ mở rộng không gian cho đầu tư nội địa, mà còn tạo cơ hội hợp tác đáng kể cho doanh nghiệp Việt Nam, nhất là trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang được tái cấu trúc mạnh mẽ sau đại dịch, khủng hoảng năng lượng và căng thẳng địa chính trị.

Mặc dù không phải là thành viên EU, Na Uy là thành viên của Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA), áp dụng phần lớn các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định về môi trường, lao động và thương mại của EU. Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam đã có kinh nghiệm xuất khẩu sang thị trường EU có thể tận dụng năng lực sẵn có về chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, và tuân thủ tiêu chuẩn bền vững để tiếp cận thị trường Na Uy.

Các lĩnh vực hợp tác tiềm năng bao gồm:

• Gia công và cung ứng linh kiện phụ trợ cho các ngành công nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo, cơ khí chính xác và công nghiệp biển;

• Hợp tác trong các dự án đổi mới sáng tạo, đặc biệt là sản phẩm và công nghệ có khả năng giảm phát thải hoặc tái chế vật liệu;

• Đào tạo nhân lực kỹ thuật thông qua mô hình hợp tác nghề nghiệp, chuyển giao kỹ năng sản xuất tiên tiến hoặc thực tập sinh kỹ thuật;

• Tham gia các chương trình nghiên cứu – phát triển, đổi mới công nghệ đồng tài trợ với các viện nghiên cứu, trung tâm đổi mới sáng tạo hoặc doanh nghiệp Na Uy.

Việc Na Uy chủ động thúc đẩy mô hình hợp tác công – tư và liên kết ba bên (nhà nước - doanh nghiệp - tổ chức lao động) cũng mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam không chỉ xuất khẩu sản phẩm, mà còn trở thành đối tác trong chuỗi giá trị công nghiệp mở rộng của Na Uy và khu vực EEA.

---

Nguồn:Thương vụ Việt Nam tại Thuỵ Điển (kiêm nhiệm Na Uy, Đan Mạch, Iceland, và Latvia)

Nguồn: https://moit.gov.vn/tin-tuc/thi-truong-nuoc-ngoai/na-uy-cong-bo-sach-trang-cong-nghiep-2025-dinh-hinh-lai-vi-the-trong-chuoi-gia-tri-chau-au-mo-rong.html