Nâng cao kỹ năng phòng, chống thiên tai trong cộng đồng

phong - chong 2 — Trang trại nuôi lợn ở xã An Khánh sửa chữa lại chuồng trại sau cơn bão Yagi (2024).

Rút kinh nghiệm trước hiểm họa khó lường với thời tiết

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia, thời tiết năm 2025 ở Việt Nam có xu hướng biến động mạnh, bất thường do ảnh hưởng từ hiện tượng ENSO trung tính. Không chỉ ảnh hưởng đến mùa mưa bão, hiện tượng ENSO còn khiến ranh giới giữa các mùa trở nên mờ nhạt. Mưa có thể xuất hiện ngay giữa mùa khô, trong khi nắng nóng kéo dài xen kẽ giữa những đợt mưa lớn. Mùa bão năm nay cũng mang nhiều dấu hiệu bất thường. Tuy số lượng bão dự báo ở mức trung bình nhiều năm, nhưng đáng lo ngại là số bão mạnh cấp 12 trở lên có thể nhiều hơn bình thường.

Mặc dù biến đổi khí hậu và thời tiết bất thường luôn được các Đài khí tượng thủy văn, cơ quan chức năng thông tin cảnh báo sớm nhưng thực tế, khi ứng phó với một số tình huống thiên tai lớn, cộng đồng dân cư, người sản xuất thường lúng túng.

Anh Phạm Anh Tuấn, cán bộ kỹ thuật nông nghiệp tại trang trại ChaPi Farm nhớ lại, vào thời điểm chuẩn bị xảy ra bão Yagi, trang trại cũng chủ động chống bão nhưng thực tế vẫn chủ quan vì không ngờ bão có thể to, gây thiệt hại lớn như vậy. Sau bão, toàn bộ nhà lưới sập đổ, cán bộ trang trại phải mất nhiều thời gian dọn các đống đổ nát, khôi phục sản xuất. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, ước tính thiệt hại cơn bão Yagi năm 2024 đối với nông nghiệp ở khu vực Đông Hải Phòng lên đến 4.881 tỷ đồng.

Hay ở khu vực Tây Hải Phòng, nhiều hộ nuôi cá lồng cũng bất ngờ trước tình huống siêu bão Yagi, nhất là hoàn lưu sau bão gây ngập lụt nghiêm trọng xảy ra ở nhiều vùng nuôi thủy sản. Riêng các hộ nuôi cá lồng thiệt hại hàng trăm tấn cá. Cùng với đó, tại các xã trọng điểm nông nghiệp ở khu vực Tây Hải Phòng, đúng vào thời điểm lúa đứng cái làm đòng có 10.000 ha lúa bị đổ, khoảng 1.200 ha cây rau màu bị dập nát, hơn 600 ha cây ăn quả bị gãy...

Theo Phó trưởng Phòng chống thiên tai (Chi cục Quản lý tài nguyên nước và Phòng chống thiên tai) Đinh Xuân Thành, nguyên nhân của tình trạng trên do một số địa phương, đơn vị còn chủ quan trước các tình huống thiên tai lớn; kỹ năng phòng, chống thiên tai chưa được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng. Nhiều người dân còn trông chờ việc phòng, chống bão là của cơ quan chức năng, chính quyền địa phương. Cơ sở hạ tầng phòng, chống thiên tai chưa đủ công năng chống chịu trước thiên tai nên dễ bị sự cố, hư hỏng. Một số địa phương, đơn vị có kế hoạch phòng, chống thiên tai nhưng mang tính hình thức, không sát với thực tế, dẫn đến bị động trong chỉ đạo ứng phó với các tình huống thiên tai cụ thể. Việc huy động vật tư, nhân lực, phương tiện theo phương châm “bốn tại chỗ” gặp khó khăn...

Nông dân vùng chuyên canh trồng thanh long khắc phục hậu quả cơn bão Yagi (2024).

Phòng, chống thiên tai từ sớm, từ xa

Sau một số thiệt hại bất ngờ do biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, người dân cũng dần hình thành ý thức chủ động trong phòng, chống thiên tai từ sớm, từ xa, nhất là đối với nông dân, cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, hợp tác xã sản xuất nông nghiệp.

Giám đốc Hợp tác xã Nam Việt Phạm Văn Quyên cho biết, từ thiệt hại của cơn bão Yagi năm 2024, trong năm 2025, khi được cảnh báo cơn bão số 3, hợp tác xã hạ hết khung nhà lưới trước bão để tránh thiệt hại. Ở một số vườn trồng dưa lưới, rau màu công nghệ cao, nông dân cũng chủ động thu hoạch hết sản phẩm; thu gọn nhà màng, nhà lưới. Sau khi cơn bão đi qua, người dân lại tiếp tục thuê nhân công dựng lại nhà lưới. Một số nông dân cho rằng, việc chủ động hạ nhà lưới trước bão, sau bão lại dựng lên mất nhiều công và chi phí nhưng còn thiết thực hơn bởi bão to làm hỏng hết nhà lưới sẽ thiệt hại hoàn toàn.

Tại một số địa phương, chứng kiến những thiệt hại do thiên tai và nhất là "trải nghiệm" sức ảnh hưởng của cơn bão Yagi năm 2024, vào mùa mưa bão năm nay, các cấp ủy, chính quyền dành sự quan tâm đặc biệt cho nhiệm vụ này. Cả hệ thống chính trị và cộng đồng dân cư chủ động phòng ngừa, ứng phó kịp thời. Như cơn bão số 3 năm 2025 khiến nước sông ở khu vực Cầu Khuể dâng cao, có nguy cơ gây ngập lụt, ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của người dân, Chủ tịch UBND xã An Hưng Nguyễn Đức Trung chỉ đạo các lực lượng ứng phó với tình huống này. Xã ứng kinh phí để mua vật tư phục vụ công tác phòng, chống bão lụt. Các ban, ngành, đoàn thể, người dân địa phương cùng chung sức lấy bao tải cát đắp chặn đường dẫn chân cầu Khuể để nước không tràn vào phía khu dân cư và đường giao thông...

Để nâng cao hiệu quả phòng, chống thiên tai, ông Phạm Đức Duyễn, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý tài nguyên nước và Phòng chống thiên tai nhấn mạnh, cần tuyên truyền, tập huấn, diễn tập để nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng, chống thiên tai cho cộng đồng. Bởi thực tế, nếu chỉ có sự vào cuộc của cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, còn cộng đồng dân cư đứng ngoài cuộc, công tác phòng, chống thiên tai rất khó đạt hiệu quả. Cùng với đó, lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và các ngành chức năng. Các địa phương cần đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng phòng, chống thiên tai, kết hợp ứng dụng khoa học - công nghệ, nhất là dự báo, cảnh báo sớm...

HƯƠNG AN

Nguồn: https://baohaiphong.vn/nang-cao-ky-nang-phong-chong-thien-tai-trong-cong-dong-520307.html