Ngành thủy lợi tỉnh đồng hành cùng “tam nông”

Trải qua chặng đường hình thành và phát triển, ngành thủy lợi (TL) tỉnh đã có nhiều điểm nhấn, mốc son đáng nhớ. Từ một ngành phục vụ cho sản xuất nông nghiệp là chính, đến nay TL đang đồng hành vì sự phát triển “Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân thông minh”, góp phần phát triển bền vững kinh tế, xã hội, bảo đảm môi trường và phòng chống, giảm nhẹ thiên tai.

Trải qua chặng đường hình thành và phát triển, ngành thủy lợi (TL) tỉnh đã có nhiều điểm nhấn, mốc son đáng nhớ. Từ một ngành phục vụ cho sản xuất nông nghiệp là chính, đến nay TL đang đồng hành vì sự phát triển “Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân thông minh”, góp phần phát triển bền vững kinh tế, xã hội, bảo đảm môi trường và phòng chống, giảm nhẹ thiên tai.

Các công trình thủy lợi được xây dựng mang tính thích ứng linh hoạt, đa mục đích.

Nhiều đóng góp phát triển sản xuất nông nghiệp

Trong 80 năm qua, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự đóng góp to lớn của Nhân dân, cùng sự nỗ lực phấn đấu, không ngừng đổi mới, sáng tạo, ngành TL đã phát triển theo hướng đa chức năng, đa mục tiêu, đa giá trị, bảo đảm nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp ổn định, bền vững, áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến. Đáp ứng nguồn nước cho sinh hoạt, công nghiệp và các ngành kinh tế khác. Đồng thời, góp phần quản lý rủi ro thiên tai, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh nguồn nước.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, số lượng công trình TL trên địa bàn tỉnh được quan tâm triển khai đầu tư với 9.797 công trình cống (trong đó: cống đầu mối 646 cống; cống tạm và cống có chiều rộng cửa dưới 1,5m: 9.151 cống); 10.193 tuyến kênh các loại với tổng chiều dài trên 13.160km; 683 tuyến bờ bao với tổng chiều dài trên 4.650km; 3 hồ nước ngọt dung tích từ 30.000-811.800m³; trên 160km đê biển (trong đó: đê biển thuộc tỉnh Bến Tre (cũ) là 82,54km và tỉnh Trà Vinh (cũ) là 77,58km). Hiện tỉnh đang thực hiện đầu tư xây dựng 2 hồ chứa nước ngọt (hồ chứa nước ngọt Láng Thé với dung tích khoảng 10 triệu m³ thuộc khu vực tỉnh Trà Vinh (cũ) và hồ chứa Lạc Địa khoảng 2,3 triệu m³ thuộc khu vực tỉnh Bến Tre (cũ)), dự kiến 2 hồ chứa sẽ thi công hoàn thành vào năm 2026.

Hiện, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng TL 9 đã triển khai thi công hoàn thành và đưa vào sử dụng 2 cống (Tân Phú, Bến Rớ) và đang trong quá trình triển khai 6 cống còn lại; đầu tư dự án hoàn thiện đê bao sông Măng Thít (giai đoạn 2)- kè sông Hậu; dự án hoàn thiện đê bao dọc sông Hậu; dự án hệ thống cống ngăn mặn, giữ ngọt khu vực các xã cù lao; hệ thống TL kênh Cái Cá- Mây Tức…

Ông Lâm Văn Tân- Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường đánh giá: Hệ thống TL của khu vực Vĩnh Long hiện có vai trò quan trọng trong phát triển sản xuất nông nghiệp, cải tạo môi trường sinh thái và môi trường sống của dân cư. Việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật tạo điều kiện nâng cao năng lực đảm bảo tưới tiêu nước chủ động phục vụ sản xuất đạt khoảng 80% diện tích canh tác, nâng tỷ lệ người dân nông thôn sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh.

Hệ thống cống đầu mối, các tuyến đê biển, đê sông, và bờ bao nội đồng đã góp phần kiểm soát mặn vùng ven biển và tạo điều kiện ngọt hóa cho hàng ngàn hecta đất nông nghiệp ở vùng sinh thái ngọt. Nhờ đó ngành nông nghiệp có thể phát triển đa dạng hóa cây trồng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao hiệu suất sử dụng và cải tạo đất, cải tạo môi trường cũng như dễ dàng áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới về canh tác làm tăng giá trị sản xuất. Ngoài sự đóng góp về mặt kinh tế, hệ thống TL đã góp phần quan trọng trong công tác phòng chống, giảm nhẹ thiên tai.

Tiếp tục phát huy hiệu quả

Với bề dày 80 năm, ngành TL tỉnh đã được đầu tư xây dựng nhiều dự án, công trình TL và cấp nước quan trọng góp phần nâng cao năng lực tưới tiêu cho cây trồng, phục vụ nuôi thủy sản và cung cấp nước sinh hoạt cho dân cư nông thôn. Dù vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, hệ thống công trình TL của tỉnh vẫn còn một số hạn chế như: chưa được khép kín hoàn toàn, còn nhiều công trình cống lớn chưa đầu tư dẫn đến tình hình xâm nhập mặn vẫn còn xảy ra, gây ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, sản xuất của người dân.

Qua theo dõi diễn biến tình hình hạn hán, xâm nhập mặn giai đoạn từ 2015-2025, nhận thấy lượng nước từ thượng nguồn sông Cửu Long đổ về thấp, lưu lượng không ổn định dẫn đến tình hình xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh diễn biến rất phức tạp…, gây khó khăn trong công tác phòng chống ứng phó, triển khai các công trình TL.

Nhằm khắc phục những khó khăn, hạn chế, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các cấp địa phương tiếp tục thực hiện giải pháp công trình, từng bước hoàn thiện hệ thống TL giúp kiểm soát nguồn nước ngọt, đảm bảo yêu cầu phòng chống thiên tai, hạn mặn, triều cường góp phần phát triển kinh tế- xã hội, ổn định đời sống, sản xuất của người dân. Tỉnh tiếp tục đề xuất, kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành Trung ương ưu tiên hỗ trợ tỉnh đầu tư, xây dựng các công trình TL, khép kín hệ thống đê nhằm phát huy hiệu quả các công trình TL đã được đầu tư, đảm bảo nguồn nước ngọt cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô hàng năm.

Trong đó, tiếp tục hợp tác với chính phủ Nhật Bản sớm triển khai các công trình còn lại của Dự án Quản lý nước Bến Tre được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt dự án đầu tư bao gồm 8 cống: Tân Phú, Bến Rớ, Vàm Thơm, Vàm Nước Trong, Thủ Cửu, Cái Quao, An Hóa, Bến Tre.

Ông Lâm Văn Tân cho biết: Để phát huy tối đa hiệu quả trong việc ngăn mặn, trữ ngọt, điều tiết nước thời gian tới ngành thủy lợi tỉnh cần mở rộng không gian, tiếp cận đồng bộ khoa học công nghệ về nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh. Đặc biệt, cần chú ý đến những giải pháp cung cấp nước sạch phù hợp với điều kiện kinh tế vùng sâu, vùng xa, vùng bị chia cắt, ngăn cách bởi các cồn, khu vực dân cư thưa thớt,…

Thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình TL theo hướng đa mục tiêu, bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất, dân sinh. Tiếp tục triển khai thực hiện tốt kế hoạch phòng chống thiên tai; thường xuyên kiểm tra các tuyến đê, kè, những nơi có nguy cơ sạt lở báo cáo, tham mưu xử lý kịp thời…

Theo Hội TL Việt Nam, trải qua 80 năm, ngành TL đã xây dựng hệ thống hạ tầng quy mô lớn với hơn 86.000 công trình, trong đó có 7.315 hồ chứa, gần 20.000 trạm bơm, 27.754 cống, khoảng 291.000km kênh mương. Các công trình tiêu biểu như Bắc Hưng Hải, Dầu Tiếng, Cái Lớn- Cái Bé, cùng hơn 9.000km đê điều, không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn góp phần phòng chống thiên tai, cải tạo đất, cấp nước sinh hoạt, phát điện và cải thiện môi trường.

Bài, ảnh: THẢO LY

 

 

Nguồn: https://baovinhlong.com.vn/kinh-te/202508/nganh-thuy-loi-tinh-dong-hanh-cung-tam-nong-7300f2a/