Nghề nặn búp bê nghệ thuật

Tỉ mỉ từng chi tiết

Nhớ lại lần đầu thấy những con búp bê mới của chị, Thịnh Đa (năm nay 21 tuổi) đã vô cùng ngạc nhiên, bởi khác với các loại búp bê khác, những con búp bê của chị có các khớp hình cầu, bên trong có dây thun nối các khớp.

Thịnh Đa hướng dẫn một thiếu nhi cách nặn búp bê theo phong cách riêng

Thiết kế này giúp búp bê có thể điều chỉnh linh hoạt các khớp, rất thuận lợi cho việc tạo dáng đứng, ngồi. Tuy nhiên, giá của loại búp bê này rất cao, có con lên đến hơn 1.000USD. Thấy giá quá tầm tay, Thịnh Đa bắt đầu tìm tòi, nghiên cứu và phát hiện ra mình có thể dùng đất sét mỹ thuật (có giá chỉ 70.000-80.000 đồng/phần) để thiết kế, tạo hình búp bê loại này.

Sau 8 năm từ sản phẩm đầu tiên còn thô sơ, thiếu sót, giờ đây những con búp bê của Thịnh Đa đã được xếp vào phân khúc hàng cao cấp. Người mua không còn là những người muốn chơi búp bê thuần túy mà đa số là những người muốn sở hữu những tác phẩm nghệ thuật thủ công. Búp bê của Thịnh Đa giờ rất đa dạng và đặc biệt là không con nào giống con nào, mỗi sản phẩm đều từ những cảm hứng, tâm huyết riêng biệt, tốn rất nhiều công sức để thực hiện, có con mất cả năm để hoàn chỉnh.

Búp bê thủ công đòi hỏi rất nhiều thứ tỉ mỉ: tóc làm bằng lông dê, cừu, lạc đà vì có độ mềm, rủ, xẹp xuống như tóc người; từng khớp ngón tay cũng được tạo hình từ sứ, đất sét… Các chi tiết giày, quần áo, Thịnh Đa tự học vẽ rập, khâu tay. Búp bê gồm nhiều chi tiết nhỏ, mỏng manh, chạm nhẹ là gãy, việc vận chuyển từ TPHCM lên lò nung ở Đồng Nai phải hết sức cẩn thận. Rồi quá trình nung đòi hỏi thật ổn định, để các chi tiết khớp co đều, búp bê mới cử động mượt, hay phải nung sao để sứ được sạch, sáng hoàn toàn, không có các dấu tích bụi li ti…

“Môn này không có người đi trước, cũng không có tài liệu hướng dẫn trên mạng, kinh nghiệm của mình toàn là từ những thất bại. Nghề này lại hiếm ai theo, không có bạn bè chia sẻ. Đã có những lúc gặp trở ngại, mình cũng nản, tính bỏ cuộc nhưng rồi nhìn lại những cố gắng trước đó, lại tự thúc mình nỗ lực tiếp tục hành trình”, Thịnh Đa chia sẻ.

Búp bê mang văn hóa Việt bay xa

Một lần, có người bạn nước ngoài hỏi: “Việt Nam bạn có búp bê truyền thống gì không?”, Thịnh Đa mới giật mình tự trách: “Mình là người làm đủ loại búp bê, mà đến giờ vẫn không nghĩ đến việc này!”. Tham khảo tranh xưa của họa sĩ Mai Trung Thứ, Thịnh Đa thiết kế dạng búp bê mới với tiêu chí là mộc mạc, không lộng lẫy hay cầu kỳ son phấn… nhưng vẫn phải chi tiết, chỉn chu. Nét mặt búp bê được vẽ tay để khắc họa được nét đặc trưng của người Việt. Quần áo của búp bê lấy theo mẫu của hoàng tử, công chúa thời Nguyễn với các hoa văn được thiết kế lại từ nguyên mẫu để phù hợp với kích cỡ nhỏ của búp bê. Vải được dùng cũng phải là các loại thuần từ Việt Nam như lụa Hà Đông hay lãnh Mỹ A.

Mất hơn 1 năm để ra mắt sản phẩm đậm nét truyền thống Việt Nam, búp bê đã nhanh chóng thu hút khách hàng từ mọi nơi: Có du khách quốc tế muốn sưu tầm búp bê nghệ thuật mang đậm nét truyền thống Việt Nam, cũng có Việt kiều muốn lưu giữ hình bóng quê hương nơi xứ người xa xôi... Ấn tượng nhất với Thịnh Đa là một khách hàng ở Mỹ, muốn đặt làm búp bê mang đậm chất Việt Nam. Đặc biệt, khách hàng này lại là một bạn nữ trẻ tuổi bị khiếm thị.

“Ban đầu mình bất ngờ quá thành ra không tin, tưởng đâu lừa đảo. Nhưng rồi khi biết bạn ấy là người sưu tầm búp bê, muốn có một sản phẩm của Việt Nam, mình đã nhờ một bạn bên hội người khiếm thị viết thư chữ nổi, cảm ơn và miêu tả tất cả các chi tiết của búp bê mà khó có thể cảm nhận bằng tay. Đi kèm còn là những câu chuyện về văn hóa Việt liên quan. Người bạn rất xúc động và cho biết đã từng nghe rất nhiều về Việt Nam nhưng đây là lần đầu tiếp xúc gần đến thế với văn hóa Việt, cảm thấy như có một người bạn Việt Nam bên cạnh. Và bạn đã đặt thêm một búp bê cỡ lớn hơn để bổ sung cho bộ sưu tầm của mình”, Thịnh Đa chia sẻ.

Trong dòng chảy hội nhập hôm nay, những sáng tạo như búp bê nghệ thuật của Thịnh Đa cho thấy sức trẻ không chỉ nằm ở sự dám thử thách mà còn ở khát vọng gìn giữ và lan tỏa văn hóa dân tộc. Các bạn đã góp phần mở thêm những cánh cửa để bạn bè quốc tế hiểu và trân trọng bản sắc Việt Nam qua những hình thức độc đáo, tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại đầy sức lay động.

TÂM HIỀN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/nghe-nan-bup-be-nghe-thuat-post811811.html