Nghị quyết 71: Tận dụng thời cơ, tạo động lực bứt phá cho giáo dục đại học

Sinh viên tại phòng thí nghiệm Vật lý Trường đại học Khoa học tự nhiên. (Đại học Quốc gia Hà Nội)

Báo cáo kết quả giáo dục đại học năm học 2024-2025, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Giáo dục đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết: Năm học vừa qua ghi dấu bước tiến trong tuyển sinh, đào tạo, nghiên cứu khoa học và kiểm định chất lượng.

Với chính sách đổi mới, chuyển đổi số và sự gắn kết nhà trường-doanh nghiệp-nhà nước, giáo dục đại học từng bước khẳng định vai trò trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Công tác hoàn thiện hành lang pháp lý tiếp tục được chú trọng, với Luật Giáo dục đại học, Luật Nhà giáo cùng các nghị định, thông tư đang được xem xét ban hành. Đáng chú ý, Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị khẳng định giáo dục đại học là trụ cột chiến lược phát triển đất nước.

Công tác tuyển sinh đại học, cao đẳng sư phạm năm 2025 tiếp tục ổn định, kế thừa ưu điểm của năm trước. Điểm mới là chỉ tổ chức một đợt xét tuyển chung sau kỳ thi tốt nghiệp THPT; xét học bạ dựa trên kết quả cả năm lớp 12; chuẩn hóa quy đổi điểm trúng tuyển và hạn chế điểm cộng, điểm thưởng để bảo đảm công bằng.

Hệ thống tuyển sinh được mở rộng với 194 trường cao đẳng tham gia; vận hành ổn định, khắc phục nhiều bất cập. Có 852 nghìn thí sinh dự thi với 7,6 triệu nguyện vọng vào hơn 4 nghìn lượt ngành, chương trình của hơn 500 trường. Quy trình xét tuyển đã nỗ lực để hạn chế chênh lệch bất hợp lý giữa các phương thức, tổ hợp. Kết quả, 625.477 thí sinh xác nhận nhập học, tăng 13,8% so với năm 2024, cho thấy niềm tin của người học và xã hội vào chất lượng đào tạo ngày càng tăng.

Đáng chú ý, các ngành sư phạm cùng nhóm ngành kỹ thuật then chốt, công nghệ chiến lược tiếp tục thu hút thí sinh giỏi, nhất là ở các đại học tốp đầu. Trong 74 ngành có điểm chuẩn từ 28/30 trở lên theo điểm thi tốt nghiệp THPT, có 50 ngành sư phạm và 17 ngành kỹ thuật, công nghệ chiến lược như khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo, vi mạch bán dẫn, điều khiển và tự động hóa.

Bên cạnh đó, các cơ sở giáo dục đại học chú trọng phát triển nghiên cứu khoa học, khẳng định vai trò nòng cốt trong mạng lưới khoa học-công nghệ quốc gia. Số công bố khoa học trong danh mục WoS/Scopus tăng, trong đó các cơ sở giáo dục đại học đóng góp khoảng 85%; nhờ vậy, ngày càng nhiều trường đại học Việt Nam có tên trong các bảng xếp hạng quốc tế; nhiều công trình, sản phẩm nghiên cứu được chuyển giao, ứng dụng hiệu quả, góp phần đào tạo nhân lực chất lượng cao và phục vụ phát triển kinh tế-xã hội.

Trước nhiều vấn đề đặt ra, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng cần thống nhất nhận thức để hành động đúng. Với Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, nhìn một cách hệ thống, tinh thần chỉ đạo mang tính định hướng của Bộ Chính trị là cách nhìn đúng hơn về vị trí, vai trò của giáo dục đại học với đầu tư tương xứng; mong muốn các trường đại học phát triển tốc độ nhanh, mạnh hơn, định hướng rõ ràng hơn nữa, từ đó có được đội ngũ nhân lực trình độ cao, đặc biệt trong lĩnh vực quốc gia đang có nhu cầu lớn.

Nghị quyết đặt yêu cầu rất cao về chất lượng và vấn đề đào tạo nhân tài; nhất là với các trường đại học công lập, tính định hướng, tính dẫn dắt phải cao hơn. Cùng với đó, cần tạo điều kiện thuận lợi nhất để các cơ sở giáo dục đại học ngoài công lập phát triển.

Việc sửa đổi Luật Giáo dục đại học đang được triển khai theo tinh thần Nghị quyết 71, với định hướng điều chỉnh một số nội dung quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục. Bộ sẽ giảm can thiệp trực tiếp, thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn, trao quyền tự chủ lớn hơn cho các trường về học thuật, tài chính, khoa học, đào tạo, đồng thời yêu cầu trách nhiệm quản trị rõ ràng.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc sửa đổi Luật Giáo dục đại học đang được triển khai theo tinh thần Nghị quyết 71, với định hướng điều chỉnh một số nội dung quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục. Bộ sẽ giảm can thiệp trực tiếp, thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn, trao quyền tự chủ lớn hơn cho các trường về học thuật, tài chính, khoa học, đào tạo, đồng thời yêu cầu trách nhiệm quản trị rõ ràng. Bộ chủ quản tập trung vào ba nội dung then chốt: Cấp phép, rút phép, giải thể; bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển lãnh đạo; phê duyệt chiến lược, sứ mệnh, mục tiêu của cơ sở giáo dục đại học công lập.

Theo kế hoạch, đến năm 2027, kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ từng bước áp dụng hình thức thi trên máy tính. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ mời các đơn vị tổ chức bài thi đánh giá năng lực trên máy tính cùng thống nhất nguyên tắc, tiêu chí để bảo đảm chuẩn mực, tránh chênh lệch lớn giữa các trường.

QUỲNH NGUYỄN

Nguồn: https://nhandan.vn/nghi-quyet-71-tan-dung-thoi-co-tao-dong-luc-but-pha-cho-giao-duc-dai-hoc-post909047.html