Nhân Ngày Quốc tế Hạnh phúc (20/3): Xây dựng và phát huy hệ giá trị văn hóa, gia đình, chuẩn mực con người Nam Định thời kỳ mới

Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần phải thực hiện là: Xây dựng con người Việt Nam thời kỳ đổi mới, phát triển, hội nhập với những giá trị, chuẩn mực phù hợp, gắn với giữ gìn, phát huy giá trị gia đình Việt Nam, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị của quốc gia - dân tộc; kết hợp nhuần nhuyễn những giá trị truyền thống với giá trị thời đại “yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo”. Những giá trị ấy được nuôi dưỡng bởi văn hóa gia đình Việt Nam với những giá trị cốt lõi “ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh”; được bồi đắp, phát triển bởi nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc với hệ giá trị “dân tộc, dân chủ, nhân văn, khoa học”; trên nền tảng của hệ giá trị quốc gia và cũng là mục tiêu phấn đấu cao cả của dân tộc ta “hòa bình, thống nhất, độc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, hạnh phúc”.

Thi đấu cờ bỏi trong lễ hội truyền thống Chùa Đại Bi năm 2025 ở thị trấn Nam Giang (Nam Trực).

Thực hiện những quan điểm chỉ đạo tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, những năm qua, các cấp, các ngành trong tỉnh đã xác định: “Xây dựng và phát huy hệ giá trị văn hóa (dân tộc, dân chủ, nhân văn, khoa học), gia đình (ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh), chuẩn mực con người (yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo) là một quá trình lâu dài mang tầm chiến lược; nâng cao vai trò, vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của các giá trị văn hóa, gia đình và con người là nhiệm vụ trọng yếu trong công cuộc đổi mới hiện nay”. Tỉnh đã có nhiều chủ trương, chính sách cụ thể hóa đường lối văn hóa của Đảng; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo triển khai các nhiệm vụ về xây dựng gia đình, văn hóa, con người trong thời kỳ mới, nổi bật là đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 9/6/2016 của BCH Đảng bộ tỉnh (khóa XIX) về “Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định”, để văn hóa “thấm sâu” trong các chương trình, đề án thực hiện các nhiệm vụ của cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở.

Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL) và các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về phát triển sự nghiệp văn hóa, trọng tâm là xây dựng con người Nam Định “nhân văn, hiếu học, tự trọng, trách nhiệm, sáng tạo, hội nhập”; gắn công tác xây dựng con người với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tập trung triển khai thực hiện đồng bộ, toàn diện các hoạt động nhằm xây dựng và phát triển văn hóa, con người trên các phương diện: xây dựng đời sống văn hóa cơ sở; xây dựng gia đình, cộng đồng dân cư văn hóa; xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh; xây dựng và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao; đẩy mạnh các phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT quần chúng; tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá truyền thống lịch sử, văn hóa, hình ảnh quê hương và con người Nam Định thân thiện, mến khách...

Năm 2024, Sở VH, TT và DL phối hợp, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục tuyên truyền nội dung Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình theo phương châm “tôn trọng, bình đẳng, yêu thương, chia sẻ”; tổ chức các hoạt động: biểu diễn nghệ thuật, tuyên truyền, cổ động trực quan, các hội nghị, hội thảo, tọa đàm, tập huấn, nâng cao kiến thức về công tác gia đình, bình đẳng giới nhân Ngày Quốc tế Hạnh phúc (20/3) với chủ đề “Hạnh phúc cho mọi người”, Ngày Gia đình Việt Nam (28/6) và Tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình với chủ đề “Chấm dứt bạo lực, vun đắp yêu thương”, Tháng hành động vì trẻ em với chủ đề “Hành động thiết thực, ưu tiên nguồn lực cho trẻ em” nhằm tôn vinh, lan tỏa ý nghĩa mái ấm gia đình, tuyên truyền giá trị cốt lõi của gia đình, góp phần hình thành chuẩn mực con người trong thời kỳ mới.

Tại các thôn, xóm, tổ dân phố, việc xây dựng và phát huy hệ giá trị văn hóa, gia đình, chuẩn mực con người được đưa vào hương ước, quy ước, trở thành một trong những tiêu chí quan trọng bình xét các danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa”. Trong đó, chú trọng tiếp thu những giá trị văn hóa mới của gia đình hiện đại, kế thừa, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa gia đình truyền thống, tập quán tốt đẹp trong cộng đồng dân cư; bài trừ các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan trong việc cưới, việc tang, lễ hội và các sinh hoạt tín ngưỡng; nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân về bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh từ cơ sở, góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn, đô thị, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Đến nay, toàn tỉnh có 590.178/624.323 hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” (đạt tỷ lệ 94,53%); 2.102/2.117 thôn, xóm, tổ dân phố được công nhận danh hiệu “Khu dân cư văn hóa” (đạt tỷ lệ 99,29%).

Từ phong trào xây dựng gia đình văn hóa, các giá trị mới về tư tưởng, văn hóa, đạo đức, lối sống trong đời sống xã hội được khẳng định; hạn chế những tác động tiêu cực của cơ chế kinh tế thị trường; thiết chế văn hóa - thể thao cơ sở được quan tâm đầu tư xây dựng, phát huy hiệu quả hoạt động; phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển. Từ tỉnh đến cơ sở tổ chức được nhiều chương trình, sự kiện văn hóa, thể thao sôi nổi như: các hoạt động biểu diễn văn hóa, văn nghệ nhân dịp mừng Đảng - mừng Xuân và các ngày lễ, ngày kỷ niệm lớn của đất nước; tổ chức Liên hoan Nghệ thuật quần chúng toàn tỉnh; phối hợp đăng cai tổ chức nhiều giải TDTT phong trào, giải đấu thể thao chuyên nghiệp, thành tích cao mang tầm quốc gia, khu vực và quốc tế..., nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần, bồi dưỡng lòng yêu nước, tự hào dân tộc cho đông đảo cán bộ và các tầng lớp nhân dân. Các đơn vị sự nghiệp văn hóa, thể thao chú trọng phối hợp các địa phương, cơ sở hướng dẫn duy trì, phát triển phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT, tạo điều kiện để người dân tham gia sáng tạo, hưởng thụ văn hóa, gìn giữ và phát huy các loại hình, bộ môn nghệ thuật truyền thống, góp phần xây dựng, bồi đắp tâm hồn con người Nam Định hướng tới những giá trị “chân, thiện, mỹ”.

Hiện trên địa bàn tỉnh có khoảng 900 đội văn nghệ quần chúng, hơn 60 CLB văn hóa, văn nghệ hoạt động đa dạng các loại hình từ dân ca, dân vũ, múa tứ linh đến ca - múa - nhạc hiện đại, thu hút hơn 3.000 lượt hội viên tham gia. Công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa mang đặc trưng đất và người Nam Định được chú trọng. Những giá trị văn hóa truyền thống tại địa phương với phong tục tập quán tốt đẹp được kết tinh trong các sản phẩm làng nghề truyền thống kịp thời được quảng bá, tôn vinh. Nhiều lễ hội nổi tiếng của quê hương Nam Định như: Lễ hội Trần, Lễ hội Khai ấn Đền Trần, Lễ hội Phủ Dầy, Lễ hội Chùa Keo Hành Thiện, Lễ hội Chùa Lương, Lễ hội Chùa Cổ Lễ, Hội chợ Viềng Xuân... hội tụ đầy đủ giá trị lịch sử, văn hóa tinh tuý, giàu tính nhân văn, mang nhiều giá trị về tư tưởng, đạo đức, tín ngưỡng, tôn giáo trong đời sống tâm linh, khơi dậy tinh thần đoàn kết, gắn bó của cộng đồng dân cư trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng.

Những kết quả đạt được trong xây dựng và phát huy hệ giá trị văn hóa, gia đình, chuẩn mực con người trên địa bàn tỉnh đã góp phần gìn giữ, lan tỏa những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của con người Việt Nam nói chung, những đặc trưng, bản sắc văn hóa, con người Nam Định nói riêng, qua đó phát huy tiềm năng, thế mạnh nguồn lực về văn hóa, con người để phục vụ các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời kỳ mới - thời kỳ hội nhập và phát triển.

Bài và ảnh: Khánh Dũng

Nguồn: https://baonamdinh.vn/van-hoa-nghe-thuat/202503/nhan-ngay-quoc-te-hanh-phuc-203-xay-dung-va-phat-huy-he-gia-tri-van-hoagia-dinh-chuan-muc-con-nguoi-nam-dinh-thoi-ky-moi-f14722b/