Những từ ngữ con người dùng để miêu tả thiên nhiên đang dần biến mất

Một nghiên cứu đột phá của nhà tâm lý học Miles Richardson từ Đại học Derby, Anh, đã hé lộ một thực trạng đáng lo ngại: những từ ngữ chúng ta dùng để mô tả thế giới tự nhiên đang dần biến mất khỏi ngôn ngữ hàng ngày.

Hiện tượng này không chỉ đơn thuần là một thay đổi về mặt ngôn ngữ, mà còn là một tín hiệu cảnh báo về sự rạn nứt ngày càng sâu sắc trong mối quan hệ giữa con người và môi trường xung quanh.

Những từ ngữ con người dùng để miêu tả thiên nhiên đang dần biến mất - 1 — Mối quan hệ giữa con người và môi trường xung quanh đang dần rạn nứt (Ảnh minh họa: Getty).

Để định lượng mối liên hệ này, Richardson đã áp dụng một phương pháp độc đáo: phân tích dữ liệu từ Google Books Ngram Viewer trong giai đoạn từ năm 1800 đến 2019. Ông đã lập bản đồ tần suất sử dụng 28 từ liên quan đến thiên nhiên, bao gồm "sông", "đồng cỏ", "bờ biển", "cành cây"...

Kết quả phân tích cho thấy một sự suy giảm đáng báo động: việc sử dụng các từ này đã giảm khoảng 60%, đặc biệt rõ rệt từ năm 1850 – thời điểm công nghiệp hóa và đô thị hóa bùng nổ.

"Những từ này phản ánh những gì mọi người chú ý, coi trọng và viết về," Richardson giải thích. "Và khi phân tích việc sử dụng chúng theo thời gian, có thể thấy rõ sự suy giảm này".

Mặc dù phương pháp này có những hạn chế nhất định, đây không phải là nghiên cứu duy nhất đưa ra kết luận tương tự. Một phân tích năm 2017 của các nhà nghiên cứu từ Trường Kinh doanh London cũng chỉ ra rằng các tài liệu tham khảo về thiên nhiên đang dần biến mất khỏi sách hư cấu, lời bài hát và thậm chí cả cốt truyện phim.

Một trong những phát hiện nổi bật nhất của Richardson là sự tương quan chặt chẽ giữa dữ liệu từ sách và mô hình máy tính mà ông đã phát triển để mô phỏng sự suy giảm mối liên hệ của con người với thiên nhiên.

"Mô hình này, được xây dựng từ đầu để mô phỏng sự tương tác giữa con người và thiên nhiên, đã phản ánh chặt chẽ, với sai số dưới 5%, sự suy giảm thực tế trong việc sử dụng từ ngữ về thiên nhiên", Richardson nhấn mạnh. Sự phù hợp đáng kinh ngạc này cho thấy mô phỏng có thể gần đúng với sự thật, và mối liên hệ của chúng ta với thiên nhiên đã giảm hơn 60% trong hai thế kỷ qua.

Mô hình cũng chỉ ra rằng sự suy giảm đáng kể này chủ yếu là do sự gián đoạn giữa các thế hệ. Khi người lớn ít kết nối với thiên nhiên hơn, họ cũng ít có khả năng truyền cảm hứng và chia sẻ mối liên hệ đó với trẻ em, tạo ra một vòng luẩn quẩn ngày càng xa rời tự nhiên. Đây là một thách thức lớn, đặc biệt khi môi trường sống của chúng ta ngày càng đô thị hóa và suy thoái.

Sự rạn nứt trong mối liên hệ với thiên nhiên không chỉ là một vấn đề ngôn ngữ. Nó còn là một trong những nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng môi trường. "Sự kết nối với thiên nhiên hiện được coi là nguyên nhân gốc rễ chính của cuộc khủng hoảng môi trường," Richardson chia sẻ. "Nó cũng cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe tinh thần của chúng ta".

Nghiên cứu của Richardson là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ. Nó cho thấy rằng để giải quyết cuộc khủng hoảng môi trường, chúng ta không chỉ cần những giải pháp công nghệ, mà còn cần những thay đổi mang tính chuyển đổi trong mối quan hệ của chúng ta với thiên nhiên.

Điều này đòi hỏi chúng ta phải tái kết nối với thế giới tự nhiên, chia sẻ sự trân trọng đó với các thế hệ tương lai và nhận ra rằng sự sống của chúng ta phụ thuộc vào sự sống của hành tinh này.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/nhung-tu-ngu-con-nguoi-dung-de-mieu-ta-thien-nhien-dang-dan-bien-mat-20250831232935375.htm