Phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gắn với phát triển du lịch

Trong dòng chảy phát triển của tỉnh, di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ là kết tinh của chiều sâu lịch sử mà còn là nguồn lực nội sinh quan trọng, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội, phát triển du lịch văn hóa tâm linh. Thực hiện các nghị quyết của Trung ương, của tỉnh, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tỉnh đã và đang phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch, tạo động lực cho sự phát triển của quê hương trong nhiệm kỳ mới.

Nghi thức rước nước tại lễ hội đền Trần, xã Long Hưng.

Nổi bật trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia ở tỉnh là lễ hội đền Trần, xã Long Hưng, nơi phát tích của vương triều Trần. Từ giá trị lịch sử và bản sắc văn hóa độc đáo riêng có, năm 2014, lễ hội đền Trần được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt. Lễ hội được diễn ra từ ngày 13 đến ngày 17 tháng Giêng hằng năm. Điểm sáng văn hóa của lễ hội là nhiều trò chơi, trò diễn dân gian truyền thống được tái hiện như: Thi cỗ cá, pháo đất, gói bánh chưng, têm trầu cánh phượng, vật cầu, cờ tướng, kéo lửa nấu cơm cần, kéo co, liên hoan hát văn, giao lưu câu lạc bộ chèo. Từ năm 2013, lễ hội đền Trần được tổ chức ở quy mô cấp tỉnh. Ông Phạm Thành Tâm, Chủ tịch UBND xã Long Hưng cho biết: Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần có diện tích 195,01ha; hiện nay đã hoàn thành hồ sơ lập quy hoạch chi tiết để lập dự án đầu tư công và huy động các nguồn lực để xây dựng trong thời gian tới.

Tiếp nối dòng chảy văn hóa truyền thống ấy, lễ hội chùa Ông, xã Như Quỳnh vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1662 ngày 3/6/2025. Đây là niềm vinh dự lớn lao đối với địa phương, là trách nhiệm trong việc gìn giữ và phát huy giá trị lễ hội truyền thống. Đại đức Thích Minh Hậu, Trụ trì chùa Ông cho biết: “Chùa Ông tên chữ là Bản Tịnh tự, được xây dựng từ thời Lý (thế kỷ XII), không chỉ là nơi thờ Phật mà còn phụng thờ thiền sư Từ Đạo Hạnh và vua Lý Thần Tông. Đây là lễ hội đặc sắc trong vùng với nhiều nghi lễ, nghi thức truyền thống còn được bảo tồn như: Lễ rước vua Lý Thần Tông, rước nước, tế lễ, đặc biệt là nghi thức phất cờ lệnh mà chỉ có ở lễ hội chùa Ông”. Trước vinh dự mới, xã Như Quỳnh đã chủ động xây dựng lộ trình bảo tồn lâu dài, kết hợp giữa yếu tố tâm linh, văn hóa với phát triển du lịch địa phương.

Nghi thức rước nước, rước bộ tại lễ hội đền Trần, xã Long Hưng.

Tỉnh tự hào khi tri thức dân gian về nuôi và chế biến gà Đông Tảo, một giống gà quý hiếm có nguồn gốc từ xã Hoàn Long vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, theo Quyết định số 1743 ngày 10/6/2025. Các tri thức dân gian trong việc chọn giống, chăm sóc, phòng bệnh, chế biến gà... đã được người dân Hoàn Long tích lũy và truyền lại qua nhiều đời. Những món ăn chế biến từ gà Đông Tảo như gà hấp lá chanh, chân gà hầm thuốc bắc, giò gà, gà ủ muối... vừa giữ được hương vị truyền thống, vừa có giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao sinh kế cho người dân. Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Đình Tôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đánh giá: “Gà Đông Tảo và tri thức đi kèm là minh chứng cho nền nông nghiệp bền vững, gắn với văn hóa địa phương. Đây là di sản sống cần được quan tâm, gìn giữ và phát triển”. Ngoài tri thức dân gian về nuôi và chế biến gà Đông Tảo, ở tỉnh còn có nghề làm muối biển (xã Thái Thụy); nghề dệt đũi Nam Cao (xã Lê Lợi) được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo thống kê, đến nay, Hưng Yên có 29 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia như: Lễ hội chùa Keo (xã Vũ Tiên); Lễ hội cầu mưa (xã Như Quỳnh); Nghệ thuật hát ca trù (xã Bình Định, Nghĩa Trụ, phường Phố Hiến); Nghệ thuật chèo Thái Bình; Múa rối nước Đông Hưng (xã Đông Hưng)...

Giới thiệu các sản phẩm gà Đông Tảo, xã Hoàn Long.

Theo ông Đỗ Hữu Nhân, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Trong nhiệm kỳ tới, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh quảng bá hình ảnh văn hóa đặc sắc của Hưng Yên để mở rộng thị trường du lịch; chú trọng đào tạo, truyền dạy tri thức văn hóa dân gian trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, bảo đảm di sản được kế thừa đúng bản sắc, lan tỏa trong đời sống hiện đại là “chất liệu tinh thần” quý giá cho sự phát triển bền vững của tỉnh trong nhiệm kỳ mới, phấn đấu trở thành trung tâm di sản văn hóa đặc sắc tại khu vực đồng bằng sông Hồng và cả nước.

Thanh Thủy

Nguồn: https://baohungyen.vn/phat-huy-gia-tri-di-san-van-hoa-phi-vat-the-quoc-gia-gan-voi-phat-trien-du-lich-3186066.html