Quỹ đầu tư của tỷ phú Vượng tìm hướng khơi thông nguồn vốn cho startup Việt

(Dân trí) - Trong bối cảnh vốn đầu tư mạo hiểm ngày càng chọn lọc hơn, nguồn vốn cho khởi nghiệp cần có thêm từ ngân hàng, tổ chức tín dụng và những mô hình linh hoạt hơn như vốn vay mạo hiểm, fintech...

Điểm sáng khởi nghiệp tại Đông Nam Á

Theo báo cáo do Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp với StartupBlink thực hiện, Việt Nam đã tăng một bậc so với năm trước, vươn lên vị trí 55 thế giới và duy trì vị trí thứ 5 trong khu vực Đông Nam Á. Đây là năm thứ ba liên tiếp Việt Nam thăng hạng, khẳng định nỗ lực không ngừng trong việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Đáng chú ý, ba trung tâm khởi nghiệp lớn của Việt Nam đã có những bước đột phá ngoạn mục. TP.HCM lần đầu tiên lọt vào top 5 hệ sinh thái khởi nghiệp Đông Nam Á, đạt thứ hạng 110 toàn cầu – mức cao nhất từ trước đến nay. Hà Nội cũng thăng 9 bậc, vươn lên hạng 148. Đặc biệt, Đà Nẵng gây ấn tượng mạnh với mức tăng 130 bậc, đạt hạng 766, trở thành địa phương có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất cả nước.

Không chỉ cải thiện về thứ hạng, Việt Nam còn ghi điểm ở nhiều chỉ số then chốt như tổng vốn đầu tư tư nhân, số lượng startup kỳ lân, quy mô nhân sự khởi nghiệp, mạng lưới chi nhánh công ty công nghệ toàn cầu và số lượng doanh nghiệp được hỗ trợ bởi các chương trình quốc tế.

Chính phủ Việt Nam cũng đã và đang tích cực ban hành nhiều chính sách ưu đãi thuế và tạo môi trường thông thoáng nhằm thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư mạo hiểm tham gia vào thị trường.

Các nhà đầu tư này không chỉ cung cấp tài chính giai đoạn đầu mà còn mang đến mạng lưới quốc tế và các chương trình cố vấn, giúp startup Việt mở rộng quy mô ra toàn cầu.

Bà Lê Hàn Tuệ Lâm, Giám đốc điều hành Quỹ VinVentures thuộc Tập đoàn Vingroup, chia sẻ bên lề sự kiện Diễn đàn đối thoại cấp cao Venture Forum 2025: “Thị trường có nhiều điểm khá tích cực khi Chính phủ có nhiều động thái hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Những vấn đề về cơ chế, thể chế được cân nhắc nhanh chóng hơn so với trước kia”.

Bà Lê Hàn Tuệ Lâm - Giám đốc điều hành Quỹ VinVentures (Ảnh: BTC).

Cần đa dạng hóa nguồn vốn cho khởi nghiệp

Nguồn vốn cho khởi nghiệp hiện nay phần lớn đến từ các quỹ đầu tư mạo hiểm. Tuy nhiên, nguồn vốn này ngày càng khó tiếp cận hơn so với trước đây. Báo cáo đổi mới sáng tạo và đầu tư vốn tư nhân Việt Nam 2025 do NIC công bố hồi tháng 4 cũng đã chỉ ra vấn đề này.

Sau giai đoạn hình thành trước năm 2017, thị trường vốn tư nhân tăng tốc mạnh mẽ, đạt đỉnh vào năm 2019. Vốn tư nhân tăng trưởng nhanh về giá trị và quy mô giao dịch, đạt đỉnh vào năm 2019 ở mức 4,8 tỷ USD giá trị đầu tư trên 167 giao dịch.

Dịch Covid-19 làm gián đoạn đà tăng trưởng này, khiến các giao dịch PE lớn chững lại trong khi đầu tư mạo hiểm (Venture Capital) vẫn diễn ra ổn định. Tổng vốn đầu tư VC đạt đỉnh ở mức 1,4 tỷ USD vào năm 2021. Giai đoạn này cho thấy niềm tin dài hạn của nhà đầu tư vào Việt Nam giữa bối cảnh bất ổn toàn cầu.

Tuy nhiên đến năm 2024, việc thắt chặt đầu tư toàn cầu và điều chỉnh định giá khiến đầu tư VC-PE giảm 35%, xuống còn 2,3 tỷ USD vào năm 2024.

Nguồn vốn từ đầu tư mạo hiểm cho startup giảm dần từ năm 2021 (Nguồn: Báo cáo đổi mới sáng tạo và đầu tư vốn tư nhân Việt Nam 2025).

Năm 2024, tổng vốn đầu tư mạo hiểm giảm xuống còn 398 triệu USD, đánh dấu mức giảm 24,7% so với năm 2023. Số lượng giao dịch cũng giảm nhẹ còn 118, cho thấy sự thận trọng của nhà đầu tư trong tình hình bất ổn kinh tế toàn cầu.

Quy mô thương vụ trung bình giảm ở tất cả các giai đoạn gọi vốn. Các vòng gọi vốn Series B, từng đạt đỉnh 26 triệu USD vào năm 2021, giảm mạnh xuống còn 10 triệu USD. Series A cũng giảm xuống còn 2 triệu USD, mức thấp nhất kể từ năm 2018, trong khi giai đoạn Pre-A giảm xuống còn 0,3 triệu USD.

“Nguồn vốn này hiện rất hạn chế. Ở thời điểm hiện tại khi thị trường khá khó khăn thì các quỹ về đầu tư mạo hiểm sẽ đưa ra quy định, cơ chế chặt chẽ hơn. Chính vì vậy, chúng tôi tổ chức diễn đàn này để tìm ra những kênh vốn khác cho startup, mà gần nhất là ngân hàng. Tuy nhiên việc tiếp cận ngân hàng của startup không hề dễ dàng”, bà Tuệ Lâm cho biết.

Đại diện VinVentures cho biết chủ đề của Venture Forum 2025 là “Tái định nghĩa nguồn vốn” với mục tiêu mở ra không gian đối thoại cởi mở, thực chất nhằm thúc đẩy dòng vốn đầu tư hiệu quả. Một trong những nội dung thảo luận là về cho vay mạo hiểm (Venture-debt) - mô hình nguồn vốn chưa xuất hiện tại Việt Nam.

Ông Võ Xuân Hoài - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) (Ảnh: BTC).

Ông Võ Xuân Hoài - Phó giám đốc NIC - cho biết diễn đàn này tổ chức với mong muốn mở ra những góc nhìn mới về cách thức tài trợ, vận hành và kết nối vốn, không chỉ từ quỹ đầu tư, ngân hàng hay tổ chức tín dụng, mà còn từ những mô hình linh hoạt hơn như vốn vay mạo hiểm, fintech và liên kết liên ngành.

Ông Hoài nhấn mạnh đã đến lúc các bên cần tư duy vượt khỏi khuôn khổ cũ để định hình một hệ sinh thái tài chính đổi mới, toàn diện và thích ứng hơn với nhu cầu phát triển ngày một đa dạng của cộng đồng startup.

VinVentures là Quỹ đầu tư công nghệ được tài trợ bởi Tỷ phú Phạm Nhật Vượng và Tập đoàn Vingroup. Tổng tài sản Quỹ đang quản lý là 150 triệu USD, trong đó 100 triệu USD là danh mục đã đầu tư kế thừa từ Vingroup và 50 triệu USD dự kiến giải ngân trong 3-5 năm tới.

Nguồn:https://dantri.com.vn/kinh-doanh/quy-dau-tu-cua-ty-phu-vuong-tim-huong-khoi-thong-nguon-von-cho-startup-viet-20250529162848141.htm