Quy định cụ thể việc viên chức tham gia góp vốn, điều hành doanh nghiệp

Thảo luận tại tổ về dự án Luật Viên chức (sửa đổi), các ĐBQH đề nghị, cần quy định cụ thể việc viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp để không xảy ra xung đột lợi ích. Đồng thời, viên chức phải hoàn thành nhiệm vụ được giao trước khi đi làm ở bên ngoài để tránh tình trạng “chân ngoài dài hơn chân trong” khi thực thi công vụ.

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên):
Có cơ chế kiểm tra, giám sát, hậu kiểm rõ ràng

Về quyền của viên chức về ký hợp đồng để thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh, điểm a khoản 1 Điều 13 dự thảo Luật quy định viên chức được ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác nếu không trái với thỏa thuận tại hợp đồng làm việc và pháp luật không cấm.

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên). Ảnh: Khánh Duy

Quy định như vậy là một điểm rất mới và hợp lý, thể hiện tinh thần mở rộng quyền tự do nghề nghiệp và khai thác năng lực, kinh nghiệm của viên chức; đồng thời, tạo điều kiện để tăng thu nhập chính đáng cho viên chức.

Tuy nhiên, để tránh tình trạng “chân ngoài dài hơn chân trong” khi thực thi công vụ, đề nghị, cần giữ quy định của Luật hiện hành về việc viên chức phải hoàn thành nhiệm vụ được giao trước khi đi làm ở bên ngoài; bảo đảm không vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng làm việc chính, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, thời giờ làm việc và kỷ luật lao động tại nơi mình đang công tác; không được để việc ký thêm hợp đồng khác làm ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ, hiệu quả công việc hoặc vi phạm quy chế nội bộ của cơ quan. Và, nếu hợp đồng làm việc có quy định về hạn chế hoạt động nghề nghiệp bên ngoài thì viên chức phải tuân thủ nghiêm quy định đó.

Về thẩm quyền tuyển dụng viên chức, Điều 18 dự thảo Luật cho phép cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập được thực hiện việc tuyển dụng viên chức theo phân cấp, ủy quyền của bộ, ngành, UBND cấp tỉnh; đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện tuyển dụng viên chức khi được phân cấp theo quy định của Chính phủ. Quy định này là phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp đang được thực hiện trong hệ thống chính trị hiện nay; phát huy tính tự chủ, sáng tạo của đơn vị sự nghiệp công lập; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của đơn vị và cũng bảo đảm thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung để có cơ chế kiểm tra, giám sát, hậu kiểm rõ ràng đối với các cơ quan được phân cấp, ủy quyền. Quy trình tuyển dụng từ khi thông báo đến tiếp khi nhận hồ sơ, tổ chức thi, phỏng vấn, phê duyệt kết quả cũng phải được công khai, minh bạch và có sự kiểm tra độc lập để phòng, chống tiêu cực.

ĐBQH Trần Đình Gia (Hà Tĩnh):
Bảo đảm thống nhất, logic trong quy định phương thức tuyển dụng viên chức

Qua nghiên cứu, về cơ bản tôi nhất trí với các nội dung quy định Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi).

ĐBQH Trần Đình Gia (Hà Tĩnh). Ảnh: Trung Thành

Đối với quy định những việc viên chức không được làm (Điều 10), tại khoản 1 quy định viên chức không được “tham gia đình công”.

Tuy nhiên, việc quy định cấm hoàn toàn như trên chưa phù hợp với quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động được quy định trong Bộ luật Lao động và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Do đó, tôi đề nghị xem xét quy định theo hướng linh hoạt hơn, chỉ hạn chế quyền đình công đối với viên chức trong các lĩnh vực đặc thù, thiết yếu liên quan đến an ninh, quốc phòng, y tế, giáo dục và các dịch vụ công cơ bản. Còn lại có thể nghiên cứu cơ chế thương lượng, đối thoại tập thể để bảo đảm hài hòa giữa quyền lợi của viên chức và yêu cầu ổn định, liên tục trong hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập.

Về quy định phương thức tuyển dụng viên chức (Điều 17), tại khoản 3 dự thảo Luật quy định: “Đối với người đang là công chức, viên chức, người đang công tác trong các cơ quan trong hệ thống chính trị nếu đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm viên chức thì thực hiện thủ tục chuyển công tác theo quy định của pháp luật”.

Tôi cho rằng, quy định này chưa phù hợp, vì đối tượng đang là công chức, viên chức đã được tuyển dụng và đang công tác trong hệ thống chính trị; việc chuyển sang đơn vị sự nghiệp công lập không phải là trường hợp tuyển dụng mới mà là hình thức điều động, tiếp nhận.

Do đó, đề nghị xem xét chuyển nội dung này sang Điều 30 về “Điều động viên chức” để bảo đảm thống nhất, logic và phù hợp với bản chất của quan hệ công vụ, công chức, viên chức.

ĐBQH Huỳnh Thị Ánh Sương (Quảng Ngãi):
Đánh giá viên chức theo sản phẩm đầu ra, kết quả công việc và mức độ hài lòng

Liên quan đến quy định viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, đề nghị cần có quy định cụ thể, thể hiện rõ tinh thần cởi mở, khuyến khích sáng tạo đối với các viên chức này, nhưng cần có quy định tránh xung đột lợi ích, tránh việc có lợi ích nhóm khi vừa điều hành đơn vị sự nghiệp công lập, vừa điều hành quản lý đối với đơn vị ngoài khu vực công.

ĐBQH Huỳnh Thị Ánh Sương (Quảng Ngãi). Ảnh: Hồ Long

Về khái niệm viên chức, dự thảo luật cơ bản kế thừa quy định hiện hành, nhưng chưa làm rõ đặc trưng của viên chức trong khu vực công. Đề nghị bổ sung cụm từ “viên chức thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công” để khẳng định rõ bản chất của viên chức, phân biệt với người lao động trong doanh nghiệp hoặc khu vực ngoài công lập. Đồng thời thống nhất với quan điểm, Nhà nước có chính sách bảo đảm liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư.

Về chính sách phát triển đơn vị sự nghiệp công lập, đề nghị làm rõ cơ chế tự chủ toàn diện về tổ chức, tài chính và nhân sự đối với các đơn vị sự nghiệp công lập có đủ điều kiện; và cần có chính sách đặc thù hỗ trợ đơn vị sự nghiệp công lập ở vùng khó khăn, trong lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, y tế, văn hóa, để bảo đảm phục vụ tốt dịch vụ công cho người dân.

Về đánh giá viên chức quy định trong dự thảo luật, có thể thấy, đánh giá viên chức còn khá nặng nề, đề nghị quy định rõ nguyên tắc đánh giá theo sản phẩm đầu ra, theo kết quả công việc và theo mức độ hài lòng của đối tượng được phục vụ. Đồng thời, gắn chặt với chế độ tiền lương, tiền thưởng và kỷ luật theo đúng tinh thần Nghị quyết 27- NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương.

ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng):
Quy định cụ thể hơn về tiêu chí, thang điểm, phương pháp đánh giá viên chức

Về phương thức tuyển dụng viên chức tại Điều 17 của dự thảo luật, tôi đề nghị mở rộng và linh hoạt hơn trong phương thức tuyển dụng, không chỉ qua thi tuyển mà có thể kết hợp đánh giá năng lực, phỏng vấn hoặc xét tuyển theo năng lực thực tế. Đồng thời, nghiên cứu bổ sung quy định cho phép tuyển thẳng (không qua thi tuyển) đối với bác sĩ, dược sĩ giỏi tình nguyện về công tác tại vùng đặc biệt khó khăn, hoặc nới lỏng tiêu chuẩn tuyển dụng (ví dụ chấp nhận cử tuyển, sinh viên tốt nghiệp theo địa chỉ sử dụng).

ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng). Ảnh: Phạm Thắng

Điểm a Khoản 2 Điều 17 của dự thảo luật đã mở ra hình thức ký hợp đồng trực tiếp với “chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng” phù hợp. Kiến nghị Chính phủ khi quy định chi tiết cần có hướng dẫn ưu tiên tuyển dụng con em người địa phương, người dân tộc thiểu số đã được đào tạo y khoa, vì nhóm này có khả năng gắn bó lâu dài hơn với cơ sở y tế vùng cao.

Mặc dù Luật Viên chức sửa đổi định hướng chấm dứt cơ chế “biên chế suốt đời”, chuyển sang hợp đồng có thời hạn để tăng cạnh tranh, sàng lọc người kém. Nhưng đối với vùng đặc biệt khó khăn, việc tất cả viên chức chỉ có hợp đồng xác định thời hạn có thể làm giảm sức hút nhân lực. Do đó, đề nghị cân nhắc duy trì hoặc mở rộng diện hợp đồng không xác định thời hạn cho viên chức y tế công tác ở vùng đặc biệt khó khăn (ít nhất sau khi họ đã hoàn thành vài năm thử thách), nhằm tạo tâm lý yên tâm, ổn định và khuyến khích gắn bó lâu dài.

Ngoài ra, cần có cơ chế ưu tiên trong quy hoạch, bổ nhiệm đối với viên chức có thành tích, có thâm niên công tác tại vùng khó khăn- như một hình thức khuyến khích giữ chân viên chức. Nguyên tắc này có thể lồng ghép khi xây dựng quy định hướng dẫn tại Điểm a Khoản 2 Điều 25 về sử dụng kết quả đánh giá để quy hoạch, bổ nhiệm, bố trí vào vị trí cao hơn cho người hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Dự thảo luật cũng nên quy định cụ thể hơn về tiêu chí, thang điểm, phương pháp đánh giá, gắn với kết quả đầu ra và mức độ hoàn thành nhiệm vụ, tránh tình trạng hình thức, cào bằng. Cần có cơ chế giám sát độc lập và công khai kết quả đánh giá để bảo đảm công bằng, minh bạch. Hiện nay, nhiều đơn vị sự nghiệp công lập đang mất nhân lực chất lượng cao sang khu vực tư. Đề nghị dự thảo luật bổ sung chính sách tiền lương, đãi ngộ, môi trường làm việc, cơ hội thăng tiến phù hợp với đặc thù ngành nghề và kết quả cống hiến. Cần khuyến khích cơ chế khoán việc, khoán chi và hợp đồng chuyên gia.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/quy-dinh-cu-the-viec-vien-chuc-tham-gia-gop-von-dieu-hanh-doanh-nghiep-10392498.html