Thị trường 100 tỷ USD "hút" doanh nghiệp

Nhìn lại 9 dự án dự kiến khởi công trước năm 2030

Lãnh đạo Cục Đường sắt Việt Nam cho biết, 9 dự án dự kiến triển khai gồm: Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đầu tư mới toàn tuyến chiều dài khoảng 1.541km, điểm đầu ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối ga Thủ Thiêm (TP Hồ Chí Minh); đường sắt đôi, khổ 1.435mm, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng trục 22,5 tấn. Tuyến đi qua 20 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, có 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa.

Về công năng, vận chuyển hành khách, có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết. Sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án là 67,34 tỷ USD; sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước và nguồn vốn hợp pháp khác. Dự án được lập báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT) từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án năm 2035. 

Kế đó là Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đầu tư mới toàn tuyến chiều dài khoảng 388,1km (đoạn Lào Cai - Cảng Lạch Huyện dài 383km, đoạn ga Lào Cai - điểm nối ray dài 5,1km). Tuyến có điểm đầu là điểm nối ray với Trung Quốc (TP Lào Cai), điểm cuối tại ga cảng Lạch Huyện (Hải Phòng); đi qua 9 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, có 30 ga hành khách, 2 depot tại Yên Thường, Yên Viên. Tốc độ thiết kế 160km/h, tuyến vận chuyển hành khách và hàng hóa. Dự án có tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 8,39 tỷ USD. Về tiến độ thực hiện, lập BCNCKT từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành dự án chậm nhất vào năm 2030. 

Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách đầy đủ để thúc đẩy triển khai nhanh các dự án đường sắt.

Tiếp nữa là Dự án đường sắt vành đai phía Đông Hà Nội có điểm đầu tuyến tại ga Ngọc Hồi, điểm cuối tuyến tại ga Kim Sơn (Hà Nội). Tổng chiều dài khoảng 31km, tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 80km/h. Dự kiến khởi công dự án năm 2027, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2032. Bên cạnh đó là Dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân, điểm đầu tuyến tại ga Yên Viên (Hà Nội), điểm cuối tuyến tại ga Cái Lân (Quảng Ninh). Tổng chiều dài khoảng 131km, khổ lồng 1.435mm và 1.000mm. Tiến độ phấn đấu khởi công năm 2027, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2030.

Ngoài ra còn có Dự án đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, điểm đầu tuyến tại ga Thủ Thiêm (TP Hồ Chí Minh), điểm cuối tuyến tại ga Long Thành (nằm giữa sân bay Long Thành, Đồng Nai). Tổng chiều dài tuyến khoảng 42km, vận chuyển hành khách. Dự án đang được lập Báo cáo NCKT. Dự kiến tiến độ: Phấn đấu khởi công năm 2027, hoàn thành năm 2030.

Rồi đến Dự án đường sắt TP Hồ Chí Minh - Cần Thơ, điểm đầu tuyến tại ga An Bình (tỉnh Bình Dương), điểm cuối tuyến tại ga Cần Thơ (TP Cần Thơ). Tổng chiều dài khoảng 175,2km, tốc độ thiết kế tàu khách khoảng 200km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 120km/h. Dự án đang được lập Báo cáo NCKT. Dự kiến tiến độ khởi công năm 2027, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2032.

Dự án đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu, điểm đầu tuyến tại ga Trảng Bom (Đồng Nai), điểm cuối ga Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu). Tổng chiều dài tuyến khoảng 132km, tốc độ tàu khách khoảng 160km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 120km/h. Phấn đấu khởi công trước năm 2030, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2035. Dự án đường sắt Vũng Áng - Mụ Giạ, điểm đầu tuyến tại ga Vũng Áng (Hà Tĩnh), điểm cuối tuyến tại ga Mụ Giạ (Quảng Bình). Tổng chiều dài tuyến khoảng 105km, đường đơn khổ đường 1.435mm, tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 80km/h, phấn đấu khởi công trước năm 2030, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2035.

Cuối cùng là Dự án đường sắt Tháp Chàm - Đà Lạt, điểm đầu tuyến tại ga Tháp Chàm (Ninh Thuận), điểm cuối tuyến tại ga Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng). Tổng chiều dài khoảng 84km, đường đơn khổ đường 1.000mm, tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 80km/h. Dự kiến tiến độ phấn đấu khởi công trước năm 2030, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2035.

Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng nhập cuộc

Trên thực tế, cho đến nay nhiều địa phương đã có quy hoạch đường sắt đô thị, đường sắt liên vùng. Riêng Hà Nội, đến năm 2035 sẽ đầu tư 415km, TP Hồ Chí Minh đầu tư 355km. Giai đoạn đến năm 2045, Hà Nội có nhu cầu đầu tư 200km, trong khi con số này tại TP Hồ Chí Minh là 155km. Xét về tổng thể thị trường, ngoài đầu tư ban đầu từ xây dựng hạ tầng, đầu máy, toa xe, thông tin tín hiệu, điện sức kéo, còn duy tu, bảo trì theo vòng đời dự án. Về giá trị, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam giá trị đầu tư hơn 67 tỷ USD, tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng khoảng 8 tỷ USD. Cùng với các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các dự án đường sắt theo quy hoạch sẽ tạo nên thị trường lớn khoảng 100 tỷ USD, mở rộng "sân chơi" cho các doanh nghiệp Việt.

Ông Đỗ Mạnh Cường, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Fecon cho rằng, đây là "sân nhà" của mình. Nhà nước cần đưa ra các tiêu chí và điều kiện cụ thể để doanh nghiệp tham gia, đầu tư, làm chủ. Ông Cường cho biết thêm, từ năm 2014 Fecon đã cử các chuyên gia, kỹ sư đi làm thuê cho nước ngoài để học hỏi về lĩnh vực đường sắt đô thị. Với tuyến Metro số 3 của Hà Nội, Fecon là nhà thầu phụ của liên danh Hyundai & Ghella. Từ kinh nghiệm này, ông Cường khẳng định, các doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể tiếp cận công nghệ, chủ động thi công các hạng mục hạ tầng bằng công nghệ hiện đại với phần nền, móng và toàn bộ kết cấu dưới ray. 

Nói về việc nắm bắt cơ hội, các chuyên gia cho rằng, các dự án đường sắt cao tốc được triển khai đều là các dự án có vốn đầu tư lớn và hoàn toàn do Việt Nam tự chủ vốn, vì vậy cần ưu tiên sự tham gia của doanh nghiệp trong nước. Đồng thời, ban hành thêm các cơ chế ưu đãi như giảm thuế, ưu đãi tín dụng, chỉ định thầu trong một số trường hợp đặc biệt... Đây chính là chìa khóa để Việt Nam làm chủ các dự án đường sắt cao tốc, khẳng định vị thế mới trong ngành giao thông vận tải.

Về vấn đề này, tại Văn bản số 2712/VPCP-CN ngày 1/4/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã giao Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Xây dựng nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách đầy đủ để làm cơ sở thúc đẩy triển khai nhanh các dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, dự án đường sắt Lạng Sơn - Hà Nội, dự án đường sắt Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái.

Nguồn: https://cand.com.vn/Giao-thong/thi-truong-100-ty-usd-hut-doanh-nghiep-i764164/