Những rào cản từ thực tiễn
Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài diễn ra sáng 31/7 tại Hà Nội với chủ đề "Xúc tiến thương mại, phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học công nghệ (KHCN)" nhằm cụ thể hóa, đưa tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị vào thực tiễn, tìm kiếm lời giải cho bài toán đưa sản phẩm trí tuệ Việt vươn ra biển lớn.
Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định, Nghị quyết 57 là một trong "Bộ tứ trụ cột" đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, coi KHCN và đổi mới sáng tạo là "chìa khóa" để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu và nâng cao sức cạnh tranh quốc gia.
Theo ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), thị trường tiêu thụ sản phẩm KHCN Việt Nam ở nước ngoài vẫn còn rất hạn chế.
Việt Nam đang sở hữu một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đầy tiềm năng với hơn 3.800 startup công nghệ, 74.000 doanh nghiệp công nghệ thông tin và đội ngũ 1,2 triệu lao động chất lượng cao. Mạng lưới hơn 140 trường đại học, viện nghiên cứu và tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đang tạo ra bệ phóng vững chắc cho nhiều lĩnh vực như công nghệ giáo dục (EdTech), công nghệ tài chính (FinTech)...
"Tuy nhiên, một thực tế phải thừa nhận là thị trường tiêu thụ sản phẩm KHCN Việt Nam ở nước ngoài vẫn còn rất hạn chế. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, hiệp hội, và đặc biệt là hệ thống Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài – lực lượng được kỳ vọng là "cầu nối" chiến lược đưa sản phẩm Việt ra thế giới", ông Phú nhấn mạnh.
Từ góc độ doanh nghiệp, các hiệp hội đã chỉ ra những thách thức cụ thể đang cản trở hành trình chinh phục thị trường quốc tế.
Bà Nguyễn Thị Thu Giang - Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) cho biết, mặc dù các chính sách của Chính phủ và vị thế địa chính trị đang tạo ra "thời cơ vàng", doanh nghiệp phần mềm và công nghệ thông tin vẫn đối mặt với nhiều khó khăn.
"Thách thức lớn nhất là sự hiện diện tại nước sở tại. Đối tác luôn hỏi 'Công ty của bạn có văn phòng ở đây không?'. Một câu trả lời 'chưa' có thể làm giảm đáng kể sự hào hứng và cơ hội hợp tác lâu dài" bà Giang chia sẻ. Bên cạnh đó, việc thiếu thông tin thị trường, kênh kết nối chuyên nghiệp, rào cản pháp lý và kinh phí marketing hạn hẹp cũng là những vấn đề nan giải.
Trong khi đó, với ngành công nghiệp hỗ trợ và chế tạo, bà Trương Thị Chí Bình - Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) lại chỉ ra một bài toán khác. Doanh nghiệp Việt Nam đã có năng lực sản xuất linh kiện rời rất tốt, đạt tiêu chuẩn quốc tế và có thể đáp ứng các đơn hàng phức tạp, sản lượng ít mà Trung Quốc không có lợi thế. Tuy nhiên, điểm yếu lại nằm ở khâu làm cụm linh kiện và sản phẩm hoàn chỉnh (OEM/ODM).
"Khó khăn lớn nhất khi chuyển đổi sang làm OEM/ODM chính là thị trường. Doanh nghiệp đã quen với việc sản xuất linh kiện rời có đơn hàng đều, sản lượng lớn dù lợi nhuận thấp. Các đơn hàng sản phẩm hoàn chỉnh ban đầu thường nhỏ, khiến họ không mặn mà", bà Bình phân tích.
Việc dấn thân vào ODM còn đòi hỏi năng lực về xây dựng thương hiệu, kênh phân phối, R&D và bán hàng – những kỹ năng mà nhiều doanh nghiệp sản xuất thuê chưa có kinh nghiệm.
Những đề xuất cụ thể cho "lực lượng cầu nối" chiến lược
Trước những thách thức trên, các đại biểu đã thống nhất rằng hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần có những hành động cụ thể và mạnh mẽ hơn. Hàng loạt đề xuất thiết thực đã được đưa ra. Trong đó, VINASA đề xuất hỗ trợ doanh nghiệp hiện diện vật lý. Các Thương vụ có thể nghiên cứu mô hình hỗ trợ doanh nghiệp có một "địa chỉ chung" hoặc một văn phòng đại diện dùng chung tại nước sở tại. Đây được xem là giải pháp "chìa khóa" để tháo gỡ rào cản tâm lý về sự hiện diện, tạo niềm tin cho đối tác.
Các hiệp hội đề nghị Thương vụ trở thành đầu mối xây dựng cơ sở dữ liệu về nhu cầu, tiêu chuẩn, các nhà đầu tư tiềm năng tại các thị trường trọng điểm, giúp doanh nghiệp "đi tắt đón đầu". VASI cam kết sẽ cung cấp danh sách các sản phẩm và công nghệ mà doanh nghiệp Việt Nam có thể xuất khẩu.
Ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) đề xuất các Thương vụ chủ động kết nối startup Việt với các quỹ đầu tư mạo hiểm, nhà đầu tư thiên thần, và các tập đoàn công nghệ lớn. Đồng thời, phối hợp với NIC tổ chức các diễn đàn, buổi thuyết trình gọi vốn (pitching) và quảng bá chính sách ưu đãi của Việt Nam tại các sự kiện công nghệ quốc tế lớn như CES, Web Summit.
Các đại biểu mong muốn lãnh đạo cấp cao khi công du sẽ lồng ghép giới thiệu nhiều hơn về năng lực ngành công nghệ Việt Nam. Về phía Bộ Công Thương, VINASA đề xuất cần xây dựng một chiến lược xúc tiến thương mại mới phù hợp với ngành công nghệ cao, đi kèm với việc tăng kinh phí và có cơ chế xét duyệt linh hoạt cho các chương trình cần thiết, phát sinh.
Về đề nghị tổ chức các hoạt động xúc tiến thực chiến, VASI gợi ý các Thương vụ tham gia hội chợ triển lãm thường niên và sẵn sàng tổ chức các chuyến tham quan nhà máy để người mua và nhà đầu tư có thể "mắt thấy tai nghe" năng lực sản xuất của doanh nghiệp Việt.
Theo ông Hoàng Minh - Phó cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, để thực hiện thắng lợi Nghị quyết 57, việc biến những đề xuất tâm huyết thành hành động cụ thể đòi hỏi sự phối hợp tích cực giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và đặc biệt là hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài. Qua đó mang lại hiệu quả thực chất cho hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học công nghệ Việt Nam.
Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/cong-nghe/tieu-thu-san-pham-khoa-hoc-cong-nghe-viet-o-nuoc-ngoai-con-han-che/20250731015907385
Bình luận (0)