Trung tâm hàng hóa, phục vụ phát triển Air Cargo: xu hướng mà nhiều quốc gia trên thế giới hướng đến

VTV.vn - Xây dựng trung tâm hàng hóa hiện đại đang trở thành xu hướng toàn cầu, giúp ngành vận tải hàng không (Air Cargo) nâng tầm năng lực trung chuyển và cạnh tranh quốc tế.

Vận tải hàng không bước vào giai đoạn "tái định hình"

Tại phiên thảo luận "Nâng cao năng lực thích ứng và chống chịu của chuỗi cung ứng" trong khuôn khổ Đại hội thế giới FIATA World Congress đầu tháng 10, ông Ahmet Kürşat Baltacı, Giám đốc kinh doanh Hàng hóa khu vực Đông Bắc Á của Turkish Cargo, cho rằng vận tải hàng không đang bước vào giai đoạn tái định hình toàn diện sau đại dịch Covid-19. Theo ông, một hãng hàng không chỉ thực sự linh hoạt khi có thể tái thiết lập tuyến bay mới trong vòng 3 ngày. Để làm được điều đó, doanh nghiệp không chỉ cần đội bay đủ lớn mà còn phải sở hữu hệ thống trung tâm hàng hóa (Cargo Hub) được quy hoạch bài bản, giúp điều phối nhanh và tối ưu luồng vận chuyển.

Trung tâm Hàng hóa Istanbul, đại bản doanh của Turkish Cargo

Ông Baltacı dẫn ví dụ về Trung tâm Hàng hóa Istanbul, đại bản doanh của Turkish Cargo. Với vị trí giao thoa giữa châu Âu, châu Á và Trung Đông, trung tâm này có thể tiếp cận 60% lưu lượng hàng hóa toàn cầu chỉ trong 7 giờ bay — không chỉ nhờ lợi thế địa lý mà còn nhờ đầu tư hạ tầng, công nghệ, dây chuyền xử lý tự động và hệ thống điều phối bay theo thời gian thực.

"AI giúp chúng tôi dự báo nhu cầu, phân bổ tải trọng hợp lý và ra quyết định dựa trên dữ liệu thời gian thực. Điều này biến tốc độ thành lợi thế cạnh tranh bền vững," ông Baltacı chia sẻ.

Từ góc nhìn khu vực, ông Peter Lim, Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics Singapore (SLA), cho rằng mô hình hệ sinh thái logistics tích hợp và có sức chống chịu cao của Singapore đang chứng minh hiệu quả vượt trội.

Theo ông Lim, Singapore đã xây dựng kế hoạch dài hạn 20–30 năm để đồng bộ hóa cảng biển và sân bay, nhằm đảm bảo tính liên thông, thích ứng trước biến động toàn cầu. Khi dự án mở rộng hoàn tất, sân bay Changi sẽ tăng công suất từ 90 lên 140 triệu hành khách/năm, đồng thời nâng năng lực hàng hóa phục vụ vai trò trung chuyển khu vực.

Song song, cảng Tuas – cảng nước sâu thế hệ mới – sẽ đạt công suất 50–65 triệu TEU hàng hóa mỗi năm. Hai đầu mối này được kết nối bằng mạng logistics tích hợp, giúp Singapore trở thành một trong những trung tâm logistics toàn cầu năng động nhất thế giới.

Siêu cảng Tuas có khả năng tiếp nhận và xử lý khoảng 50-65 triệu TEU mỗi năm. Đồ họa: MPA

Việt Nam hướng đến trung tâm hàng hóa thế hệ mới

Trong bối cảnh xuất nhập khẩu tăng mạnh, đặc biệt với hàng công nghệ cao và thương mại điện tử xuyên biên giới, việc đầu tư trung tâm hàng hóa hiện đại, đa phương thức được xem là bước đi chiến lược của Việt Nam.

Ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), cho biết lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường hàng không tại Việt Nam đạt 1,3 triệu tấn năm 2023 và hơn 1,5 triệu tấn năm 2024, đưa Việt Nam đứng thứ 20 thế giới về quy mô thị trường vận tải hàng không.

"Con số này phản ánh tiềm năng to lớn của thị trường Việt Nam trong việc kết nối các trung tâm sản xuất và tiêu dùng toàn cầu. Hoạt động khai thác của các hãng hàng không Việt Nam đã dần phục hồi, đảm bảo an toàn và tăng trưởng ổn định," ông Đào Trọng Khoa nhận định.

Long Thành – điểm sáng Air Cargo của khu vực

Cảng hàng không quốc tế Long Thành được kỳ vọng trở thành "trung tâm hàng hóa thế hệ mới" của Việt Nam. Bộ Xây dựng vừa phê duyệt thông tin dự án và lựa chọn nhà đầu tư cho ba dự án kho vận tại khu vực sân bay, gồm các kho giao nhận hàng hóa số 5–8, có khả năng kết nối trực tiếp nhà ga hàng hóa số 2 và khu chuyển phát nhanh, phục vụ khai thác giai đoạn 1 của sân bay.

Khi hoàn thành, hệ thống này sẽ giúp hãng hàng không quốc gia sở hữu hệ sinh thái dịch vụ hàng hóa đồng bộ, tạo nền tảng mở rộng sang lĩnh vực Air Cargo – vận tải hàng hóa hàng không quy mô lớn.

Giữa tháng 9, Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) cũng đề xuất thành lập Trung tâm logistics hàng không tích hợp khu phi thuế quan tại Long Thành, quy mô 136 ha, nằm ở phía Tây Nam sân bay.

Theo ACV, trung tâm này gồm hai cấu phần: phần cứng (hạ tầng nhà ga, kho bãi) và phần mềm (quản trị logistics thông minh). Khi hoàn thiện, Long Thành Air Cargo Center sẽ tích hợp nhà ga hàng hóa, khu phi thuế quan, trung tâm logistics thông minh, kết nối trực tiếp cao tốc Bến Lức – Long Thành và cảng Cái Mép – Thị Vải, tạo mạng vận tải liên hoàn.

Nhờ đó, Long Thành có thể trở thành "cửa ngõ hàng hóa quốc gia", giảm tải cho Tân Sơn Nhất, đồng thời mở rộng năng lực trung chuyển quốc tế của khu vực Đông Nam Á.

Kho hàng không kéo dài tại “siêu cảng” ICD Vĩnh Phúc.

Không chỉ Long Thành, Việt Nam còn có thêm điểm sáng mới là Việt Nam SuperPort™ – liên doanh giữa Tập đoàn YCH (Singapore) và Tập đoàn T&T (Việt Nam), được giới thiệu tại Đại hội FIATA World Congress 2025.

Dự án này bao gồm kho hàng không kéo dài (Off-Airport Cargo Terminal) lớn nhất khu vực, diện tích 11.000 m², công suất 50.000 tấn hàng hóa/năm. Mô hình "nhà ga hàng hóa ngoài sân bay" này cho phép làm thủ tục hải quan, kiểm tra an ninh và xử lý ULD ngay tại chỗ, trước khi vận chuyển ra sân bay, giúp giảm tải tắc nghẽn và tăng tốc độ luân chuyển.

Đặc biệt, hệ thống được thiết kế liên thông đa phương thức – kết nối trực tiếp đường sắt, đường bộ, cảng biển và hàng không, tạo thành "vòng tròn vận tải khép kín" giúp tiết kiệm thời gian và chi phí giao nhận.

Theo đại diện chủ đầu tư, khi vận hành, Việt Nam SuperPort sẽ ứng dụng AI, robot, xe tự hành (AGV) và hệ thống tự động nhận dạng hàng hóa, giúp tăng 35% năng suất, giảm 50% sai sót vận hành.

"Đây là bước tiến quan trọng trong định hướng logistics thông minh và carbon thấp, phù hợp với xu thế chuyển đổi xanh của khu vực," vị này cho biết.

Với các dự án quy mô lớn, Việt Nam đang từng bước xây dựng chuỗi trung tâm hàng hóa hiện đại, tạo nền tảng để Air Cargo trở thành trụ cột tăng trưởng mới của ngành hàng không.

Không chỉ giúp nâng năng lực logistics quốc gia, các trung tâm này còn là bước chuyển chiến lược đưa Việt Nam trở thành điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng của Đông Nam Á, đón đầu xu hướng chuỗi cung ứng thông minh và phát triển bền vững của thế giới.

Nguồn: https://vtv.vn/trung-tam-hang-hoa-phuc-vu-phat-trien-air-cargo-xu-huong-ma-nhieu-quoc-gia-tren-the-gioi-huong-den-100251017110040611.htm