Từ trước Cách mạng Tháng Tám 1945, xuyên suốt 2 cuộc kháng chiến và cho đến hôm nay, văn hóa Hải Phòng luôn vận động, đổi thay, trở thành nguồn lực quan trọng trong xây dựng thành phố Cảng văn minh, hiện đại.
Xóa bỏ hủ tục, vươn lên xây nền văn hóa mới
Cuối thế kỷ 19, dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, đời sống văn hóa Hải Phòng mang đậm dấu ấn giao thoa và đối kháng. Giáo dục Pháp - Việt thay thế Nho học phong kiến nhằm đào tạo viên chức phục vụ bộ máy cai trị, nhưng đồng thời cũng sản sinh thế hệ trí thức mới nuôi dưỡng tinh thần phản kháng.
Ở đô thị, văn hóa phương Tây hiện diện qua kiến trúc nhà thờ, biệt thự, phố Tây, trong khi cộng đồng người Việt vẫn giữ tín ngưỡng thờ Ngô Quyền, Lê Chân… cùng hệ thống chùa chiền. Người Hoa duy trì bang hội, hội quán; cộng đồng Công giáo xây dựng nhiều nhà thờ lớn, tạo nên diện mạo văn hóa đa tầng.
Trong đời sống tinh thần, báo chí, văn học nghệ thuật trở thành mặt trận tư tưởng sắc bén. Là thành phố cảng biển, nên Hải Phòng là một trong ba trung tâm báo chí lớn nhất cả nước, nơi báo chí cách mạng hoạt động bí mật, truyền bá chủ trương của Đảng, thức tỉnh quần chúng. Văn học nghệ thuật gắn với đất Cảng, góp phần khơi dậy ý thức dân tộc, với các tên tuổi như: Nguyên Hồng, Thế Lữ, Văn Cao… Văn hóa thời kỳ này vừa bị áp đặt, vừa nuôi dưỡng khát vọng độc lập, trở thành nền tảng tinh thần cho Cách mạng tháng Tám.
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, văn hóa Hải Phòng nhanh chóng chuyển mình theo hướng cách mạng, tiến bộ.
Báo “Dân chủ” của Thành ủy ra đời, kêu gọi chống “giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm”. Phong trào “Đời sống mới” theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh lan tỏa rộng, loại bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống cần - kiệm - liêm - chính. Văn nghệ cách mạng, thể thao quần chúng phát triển sôi nổi, đặc biệt trong thanh thiếu niên.
Trong vùng địch tạm chiếm, nhân dân kiên cường bảo vệ thanh niên trước văn hóa ngoại lai, duy trì giáo dục cách mạng và phong trào văn hóa kháng chiến, tạo sức mạnh tinh thần để quân dân Hải Phòng góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ.
Văn hóa - động lực trong giai đoạn mới
Bước vào thời kỳ đổi mới, văn hóa Hải Phòng ngày càng khẳng định vai trò động lực phát triển. Thành phố luôn chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị di sản. Từ 2021 đến nay, thành phố dành hơn 3.100 tỷ đồng để trùng tu, tôn tạo hàng chục di tích quốc gia và cấp thành phố, kết hợp nâng cấp hạ tầng kết nối, phát triển du lịch. Nhiều lễ hội truyền thống được khôi phục, tổ chức bài bản như: Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, hội làng An Biên, Lễ hội Nữ tướng Lê Chân, Lễ hội đền Trạng Trình, Côn Sơn – Kiếp Bạc…
Những sự kiện văn hóa lớn như Lễ hội Hoa Phượng Đỏ trở thành thương hiệu của thành phố. Đặc biệt, việc quần đảo Cát Bà và quần thể di tích Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn - Kiếp Bạc được UNESCO công nhận di sản thế giới mở ra cơ hội lớn để Hải Phòng xây dựng thương hiệu du lịch biển - đảo - văn hóa tầm quốc tế.
Hoạt động sáng tạo văn hóa nghệ thuật cũng phát triển mạnh. Các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp mỗi năm tổ chức hàng trăm buổi diễn; hoạt động triển lãm duy trì sôi nổi. Thành phố đăng cai nhiều sự kiện văn hóa, thể thao quy mô quốc gia, quốc tế, góp phần quảng bá hình ảnh đất Cảng thân thiện, năng động.
Cùng với đó, hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở được cải thiện; môi trường văn hóa lành mạnh được quan tâm xây dựng, gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và chương trình nông thôn mới, đô thị văn minh.
Trong dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2025 -
2030, Thành ủy xác định phát triển văn hóa, xây dựng con người Hải Phòng toàn diện là nhiệm vụ trọng tâm. Mục tiêu Hải Phòng trở thành trung tâm văn hóa, thể thao, du lịch của vùng đồng bằng sông Hồng, với bản sắc riêng mang dấu ấn thành phố Cảng.
Thành phố tập trung hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa – thể thao từ thành phố đến cơ sở, bảo đảm đồng bộ, hiện đại. Văn học nghệ thuật được định hướng phát triển mang bản sắc Hải Phòng, khơi dậy khát vọng cống hiến của đội ngũ văn nghệ sĩ, tạo ra nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật ở tầm quốc gia, quốc tế.
Đồng thời, Hải Phòng đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, dịch vụ văn hóa, khuyến khích doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này, đóng góp vào ngân sách. Thành phố cũng phấn đấu mỗi năm tổ chức khoảng 500 buổi biểu diễn nghệ thuật, xây dựng 20 vở diễn, duy trì hơn 22 triển lãm trở lên và hướng tới có nhiều tác phẩm đoạt giải thưởng quốc gia.
Hải Phòng sẽ tiếp tục lập hồ sơ đề nghị UNESCO vinh danh Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh và ghi danh thêm di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, góp phần khẳng định giá trị di sản đất Cảng trên trường quốc tế.
Văn hóa Hải Phòng, từ quá khứ đến hiện tại, là minh chứng cho sức sống kiên cường và khát vọng vươn lên của thành phố Cảng anh hùng. Nếu trước Cách mạng Tháng Tám, văn hóa là vũ khí tinh thần chống áp bức, thì ngày nay, văn hóa là động lực nội sinh xây dựng Hải Phòng hiện đại, văn minh, đáng sống. Với tầm nhìn đến 2030, thành phố không chỉ là trung tâm kinh tế, mà còn khẳng định vị thế trung tâm văn hóa, du lịch biển, di sản khu vực và quốc tế – biểu tượng mới trong hành trình phát triển đất nước.
TÂM PHÚCNguồn: https://baohaiphong.vn/van-hoa-hai-phong-dong-gop-tich-cuc-trong-dong-chay-cach-mang-519206.html
![[Ảnh] Các khối diễu binh đi qua Hàng Khay-Tràng Tiền trong buổi sơ duyệt](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/8/27/456962fff72d40269327ac1d01426969)
![[Ảnh] Hình ảnh buổi Sơ duyệt cấp Nhà nước lễ diễu binh, diễu hành tại Quảng trường Ba Đình](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/8/27/807e4479c81f408ca16b916ba381b667)
Bình luận (0)