VASEP gửi công văn khẩn cho các bộ ngành sau phán quyết về hải sản của Mỹ

(Dân trí) - Trước nguy cơ mất thị trường Mỹ với 12 chủng loại hải sản quan trọng, VASEP đã gửi công văn tới các Bộ ngành đề nghị vào cuộc “giải cứu” ngành hải sản Việt Nam.

Mới đây, Cục Quản lý Đại dương và khí quyển (NOAA), Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã gửi công thư tới Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thông báo từ chối công nhận tương đương đối với 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA).

Doanh nghiệp hải sản sốc trước phán quyết của Mỹ

Theo đó, NOAA công nhận 14 nghề cá, gồm mực ống, cá cơm, cá trích lưới vây, cá ngừ mắt to, cá ngừ vây vàng, cá ngừ vằn, cá thu… Tuy nhiên, 12 nghề cá khác không đạt tương đương, sẽ bị dừng nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 1/1/2026, trong đó có nhiều loài hải sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ như cá ngừ, cá kiếm, cá mú, cá thu, cá đối, ghẹ, mực, cá nục…

Những loại trên là các sản phẩm xuất khẩu chủ lực sang Mỹ, đặc biệt cá ngừ - mặt hàng đạt gần 1 tỷ USD năm 2024, trong đó 387 triệu USD từ thị trường Mỹ.

Không chỉ vậy, trong số 89 nước được công nhận tương đương toàn bộ, có nhiều đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Việt Nam như Ấn Độ, Thái Lan, Tây Ban Nha hay Nhật Bản. Việt Nam nằm trong nhóm 34 quốc gia chỉ được công nhận một phần, cùng với các nguồn cung nguyên liệu quan trọng khác như Trung Quốc, Indonesia, Philippines hay Hàn Quốc.  

Cá ngừ - mặt hàng xuất khẩu đạt gần 1 tỷ USD mỗi năm sang thị trường Mỹ (Ảnh: VASEP).

Nếu không được tháo gỡ, từ 1/1/2026, phần lớn hải sản Việt Nam sẽ bị cấm vào Mỹ, kéo theo nguy cơ mất hàng trăm triệu USD, tác động mạnh đến ngư dân, nhà máy chế biến và toàn ngành thủy sản.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng thư ký VASEP, cho biết thông báo của NOAA từ chối tương đương đối với 12 nghề khai thác của Việt Nam đang tạo ra cú sốc, tác động lớn đối với ngành hải sản khai thác, sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh của hàng trăm doanh nghiệp ngành hải sản và mục tiêu tăng trưởng của ngành thủy sản. 

Sự việc này thúc đẩy cần phải các biện pháp phối hợp khẩn cấp trước mắt và dài hạn từ Chính phủ và các Bộ ngành liên quan, hỗ trợ và đồng hành với ngành hải sản khai thác khắc phục, tháo gỡ và khơi thông thị trường Mỹ cho sản phẩm hải sản khai thác, để hạn chế tối thiểu tác động hoặc tránh nguy cơ bị dừng xuất khẩu từ 1/1/2026.

Sau các cuộc họp với các doanh nghiệp, VASEP đã ghi nhận và tổng hợp các nội dung quan trọng, đồng thời gửi báo cáo, đề xuất kiến nghị một số nội dung tới Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương và Hội đồng Tư vấn Cải cách Thủ tục Hành chính của Thủ tướng Chính phủ.

VASEP gửi công văn khẩn nhờ các bộ ngành vào cuộc

Trong báo cáo gửi tới Bộ Nông nghiệp và Môi trường, VASEP đề nghị Bộ này báo cáo Thủ tướng Chính phủ và đề nghị Thủ tướng giao Bộ Ngoại giao tìm kiếm và chủ trì thuê tư vấn Mỹ để hỗ trợ Việt Nam thực hiện các công việc cần thiết, nhằm giải quyết cả các vấn đề kỹ thuật và công tác vận động tại Mỹ.

Sản phẩm cá ngừ Việt Nam có nguy cơ càng gặp khó tại thị trường Mỹ (Ảnh: VASEP).

Đơn vị này cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì thành lập tổ công tác liên ngành, với sự tham gia của Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương và Hiệp hội ngành hàng, để rà soát toàn diện hồ sơ nghề cá, xây dựng kế hoạch ứng phó tổng thể với phán quyết của NOAA.

Ngoài ra là thực hiện rà soát và hoàn thiện các quy định, chính sách về quản lý nghề cá, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến việc giám sát và báo cáo tình trạng đánh bắt ngẫu nhiên thú biển để chuẩn bị các nội dung kỹ thuật đáp ứng các yêu cầu của NOAA ghi rõ trong công thư ngày 26/8/2025 gửi Cục Thủy sản và Kiểm ngư. Điều này nhằm chuẩn bị cho việc đề nghị đánh giá lại sau ngày 1/1/2026.

VASEP cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường trao đổi và đề nghị NOAA làm rõ và hướng dẫn cụ thể nhiều vấn đề liên quan đến hồ sơ, chứng từ, cơ chế, thời hạn, danh mục sản phẩm mà Ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp đang rất quan tâm và lúng túng.

Về lâu dài, để ứng phó với nguy cơ bị cấm xuất khẩu hải sản sang Mỹ, VASEP và doanh nghiệp trong ngành cho rằng Việt Nam cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ sự hỗ trợ kỹ thuật từ Mỹ cũng như các tổ chức quốc tế trong công tác giám sát và bảo tồn thú biển.

Bên cạnh đó, việc đầu tư nâng cấp hệ thống quan trắc, cơ sở dữ liệu, thiết bị giảm thiểu tình trạng đánh bắt ngẫu nhiên thú biển, đồng thời nâng cao năng lực cho lực lượng cán bộ giám sát, thực thi là yêu cầu cấp thiết.

Không kém phần quan trọng, VASEP nhấn mạnh cần tăng cường tuyên truyền và tổ chức các khóa đào tạo cho ngư dân, giúp họ nắm rõ biện pháp phòng ngừa, hạn chế tối đa việc đánh bắt ngẫu nhiên thú biển trong quá trình khai thác. Đây được xem là giải pháp song hành nhằm vừa bảo vệ nguồn lợi hải sản, vừa đáp ứng yêu cầu khắt khe từ phía Mỹ, bảo toàn thị trường xuất khẩu hàng trăm triệu USD mỗi năm.

Hiệp hội này cũng kiến nghị với Bộ Ngoại giao chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ về việc thuê một chuyên gia tư vấn để hỗ trợ cho nội dung quan trọng này.

Bên cạnh đó, VASEP kiến nghị về việc tổ chức vận động qua các kênh ngoại giao, chính quyền, các hiệp hội và nhà nhập khẩu Mỹ để đề nghị phía Mỹ xem xét các hồ sơ tương đương mà Việt Nam sẽ bổ sung, cung cấp các hỗ trợ kỹ thuật và cho phép cơ chế chuyển tiếp hoặc giảm nhẹ tác động đối với các loài hải sản chủ lực của Việt Nam, lồng ghép nội dung này vào các cơ chế đối thoại song phương 2 nước. 

Nhờ Bộ Công Thương hỗ trợ tìm kiếm thị trường thay thế

Trong báo cáo, kiến nghị với Bộ Công Thương, VASEP đề nghị Bộ này phối hợp cùng Bộ Ngoại giao, tổ chức vận động qua các kênh để đề nghị Mỹ xem xét các hồ sơ tương đương mà Việt Nam sẽ bổ sung, cung cấp các hỗ trợ kỹ thuật và cho phép cơ chế chuyển tiếp hoặc giảm nhẹ tác động đối với các loài hải sản chủ lực của Việt Nam.

Nhờ Bộ Công Thương hỗ trợ Hiệp hội và các doanh nghiệp hải sản việc kết nối mở rộng bạn hàng tại Mỹ cũng như tìm kiếm các thị trường thay thế, đa dạng hóa nguồn cung ứng nguyên liệu phù hợp nhằm giảm thiểu tác động của việc gián đoạn xuất khẩu.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/vasep-gui-cong-van-khan-cho-cac-bo-nganh-sau-phan-quyet-ve-hai-san-cua-my-20250913154419915.htm