Đình - đền Thiết Cương được xây dựng theo lối kiến trúc thời Nguyễn. Arnh: Khắc Công
Theo sử sách và lời kể của các cụ cao niên trong làng, đình - đền Thiết Cương ngoài tên gọi chính còn có rất nhiều tên gọi khác, là nơi thờ Thành hoàng bản thổ Cao Minh đại vương, Nhị vị đức thánh, Phương Anh phu nhân chi thần. Tương truyền Cao Minh đại vương là con thứ 8 của vua Lê Đại Hành. Vào triều Lý có giặc sang xâm lược nước ta, triều đình xuống chiếu chiêu nạp hiền sĩ phò vua giúp nước, ông đã xung phong ra trận diệt giặc. Với tài dụng binh thiên phú nên ra quân trận nào ông đánh thắng giặc trận đó. Sau khi đánh thắng giặc trở về, nhà vua phong cho ông làm quản định biên thùy phía tây, ông đã từ chối mà chỉ tấu trình vua xin 2 chiếc thuyền và một số binh lính đi tuần tra biên cương. Khi đến cửa sông lớn (sông Hoàng Giang) thuộc thôn Thiết Cương, xã Dân Quyền ngày nay, ông hạ lệnh cho quân lính dừng lại và xây đồn, dựng lán tại bến Ba luyện võ cho Nhân dân trong vùng. Sau một thời gian, ông từ biệt người dân Thiết Cương trở về quê, ra biển ông gặp phong ba và mất trong vận nạn đó. Còn Phương Anh phu nhân chi thần là con gái vua Trần, có tài văn chương, giúp dân trong mọi công việc.
Tưởng nhớ công lao, sau khi ông mất, người dân Thiết Cương đã lập biểu tấu lên triều đình và được triều đình ban tặng sắc phong cho dân thờ phụng và phong làm Đương cảnh thành hoàng Cao Minh đại vương. Đình - đền Thiết Cương thờ ông và Phương Anh phu nhân.
Tọa lạc hướng Tây Nam, đình - đền Thiết Cương nằm trên khuôn viên đất rộng khoảng 2.800m2, có chiều dài 16,9m, rộng 10,15m, gồm 5 gian, 2 chái, được chạm khắc cầu kỳ theo kiến trúc chạm khắc gỗ triều Nguyễn nửa đầu thế kỷ XIX. Trải qua biến thiên của lịch sử, dù được trùng tu nhiều lần, song đến nay cũng đã xuống cấp.
Phó Chủ tịch UBND xã Dân Quyền, Nguyễn Tiến Dục cho biết: “Đình - đền Thiết Cương đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh và là nơi giáo dục truyền thống yêu nước, sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân địa phương. Tuy nhiên, trải qua năm tháng chiến tranh và sự bào mòn của thiên nhiên, di tích đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Tường bị nứt vỡ, bong tróc, rêu mốc; nền lát gạch đỏ bị lún nứt, ẩm thấp; hệ thống cột, khung vì mái, xà, hoành, rui làm bằng gỗ cong, nứt, mục; mái lợp ngói mũi hài bị xô vỡ nhiều; bờ mái, bờ chảy đã nứt, rêu mốc, một số họa tiết hoa văn bị bong, vỡ, đầu rồng trên mái bị gãy... Đặc biệt, một góc đình - đền bị dột, nước mưa chảy xuống làm mục các đầu kèo, chính quyền địa phương đã xin ngói cũ trong dân dặm lại phần mái và thuê nhân công chằng, chống những điểm có nguy cơ bị gãy để giữ lại nguyên trạng kiến trúc của di tích". Vì vậy, chính quyền và người dân làng Thiết Cương nói riêng, xã Dân Quyền nói chung đề nghị các cấp, các ngành sớm có kế hoạch trùng tu, tôn tạo đúng mức để phát huy giá trị Di tích lịch sử - văn hóa và kiến trúc nghệ thuật đình - đền Thiết Cương.
Khắc Công
Nguồn: https://baothanhhoa.vn/ve-tham-dinh-den-thiet-cuong-252005.htm
Bình luận (0)