An Dương khôi phục giống cam tiến vua

Từ nguy cơ bị mai một, giống cam Đồng Dụ ở phường An Dương (Hải Phòng) - một loại cam tiến vua có từ thời nhà Trần được khôi phục thành công với khoảng 30 - 40 hộ đang trồng.

Lãnh đạo Hội Nông dân phường An Dương thăm vườn cam của gia đình anh Đỗ Văn Chiến.

Cam Đồng Dụ từng là một trong những sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ dùng để tiến vua. Theo người dân địa phương, cam Đồng Dụ có 2 loại gồm cam đường và cam chanh. Cam chanh có thành cao, vỏ dày, khi chín chuyển màu vàng, ngọt đậm, dưới đáy có vết lõm như đồng xu nên còn được gọi là cam đồng tiền. Còn giống cam đường quả nhỏ cỡ nắm tay trẻ nhỏ, phần vỏ rất mỏng, khi chín ăn thơm và có vị ngọt dịu.

Để bảo tồn, lưu giữ nguồn gen giống cam Đồng Dụ, từ cuối năm 2020, chính quyền địa phương các cấp khi đó phối hợp Trung tâm Phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo thuộc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng tiến hành và đã thành công trong việc nhân giống cam chanh từ những cây còn sót lại trong vườn nhà cụ Nguyễn Sinh Súy. Cùng với đó, hỗ trợ hộ dân tham gia trồng thử nghiệm giống cam này qua Dự án “Khôi phục giống cam quý Đồng Dụ”. Tham gia dự án này, người dân được hỗ trợ giống cây, phân bón và chuyển giao kỹ thuật.

Dưới đáy quả có vết lõm như đồng xu nên cam Đồng Dụ còn được gọi là cam đồng tiền.

Cách đây 3 năm, khi biết đến dự án khôi phục giống cam Đồng Dụ, anh Đỗ Văn Chiến tích cực tham gia. Từ giống cam nguy cơ mai một, đến nay hơn 50 gốc cam được gia đình anh trồng trong khuôn viên đền Đệ Tam và vườn nhà đều sinh trưởng, phát triển tốt, trong đó, nhiều cây sai trĩu quả.

Anh Chiến cho biết, năm đầu trồng, có cây đã cho quả nhưng số lượng ít. Sang năm thứ 2 (2024) do ảnh hưởng của bão Yagi, khu vực trồng bị ngập, khi đó anh nghĩ không giữ lại được. Tuy nhiên sau bão, gia đình anh khôi phục lại và giữ được khoảng hơn 20 gốc trong khuôn viên đền Đệ Tam. Số cây còn lại anh mới trồng thêm trong vườn của gia đình.

Hiện gia đình anh Đỗ Văn Chiến, ở tổ dân phố Tự Lập trồng khoảng 50 gốc cam Đồng Dụ

Tại vườn nhà ông Nguyễn Sinh Bảo, ở tổ dân phố Dân Hạnh, những cây cam Đồng Dụ cũng đang sinh trưởng, phát triển tốt. Ông Bảo cho biết, thời gian đầu gia đình trồng khoảng 40 gốc. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của cơn bão số 3 năm 2024 đến nay gia đình chỉ giữ được khoảng 20 gốc.

Không riêng gia đình anh Chiến, ông Bảo, nhằm khôi phục giống cam quý của quê hương, hiện nhiều hộ dân khác cũng đang trồng cam Đồng Dụ trên địa bàn phường An Dương. Phó chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam kiêm Chủ tịch Hội Nông dân phường An Dương Nguyễn Văn Bến cho biết, hiện có khoảng 30 - 40 hộ dân tham gia trồng, bình quân mỗi hộ trồng khoảng 20 cây. Số cây cam đang được trồng sinh trưởng, phát triển tốt cho thấy triển vọng về việc khôi phục thành công giống cam Đồng Dụ.

Cam Đồng Dụ của gia đình ông Nguyễn Sinh Bảo ở tổ dân phố Dân Hạnh.

Tuy nhiên, từ phản ánh của các hộ dân, khôi phục thành công giống cam Đồng Dụ là việc phấn khởi. Song để phát triển cây cam này trở thành sản phẩm hàng hóa đặc trưng còn khó khăn. Trước hết là những tác động từ môi trường, chất đất, đến yếu tố giá trị kinh tế so với các loại cây đang là thế mạnh của địa phương hiện nay như đào, quất…

Bên cạnh đó, do là loại quả ăn ngay nên việc trông coi đến lúc thu hoạch cũng là một vấn đề đối với người dân. Ngoài ra, loại cây này hay bị bệnh vàng lá do virus nhưng chưa có cách khắc phục hiệu quả.

Năm 2005, chính quyền địa phương từng kết hợp Viện Giống cây trồng thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thí điểm triển khai đề án “khôi phục giống cam tiến vua làng Đồng Dụ” bằng việc cắt mắt, lai ghép. Lúc đầu người dân cũng tích cực hưởng ứng dự án này. Thành quả, diện tích lớn cam Đồng Dụ được lai ghép sinh trưởng, phát triển tốt cho thu hoạch với quả ngon, ngọt. Nhưng đến năm 2008, người dân tự chặt bỏ cam để trồng loại cây khác do hiệu quả kinh tế không cao như kỳ vọng.

Theo ông Nguyễn Văn Bến, để khôi phục và phát triển cam Đồng Dụ đòi hỏi tiếp tục có sự hướng dẫn, hỗ trợ của cơ quan, đơn vị chức năng. Thời gian tới, Hội Nông dân phường rà soát các hộ hội viên đã tham gia; phối hợp cơ quan, đơn vị chức năng, doanh nghiệp trong tập huấn, hướng dẫn khoa học kỹ thuật để hỗ trợ hộ dân tiếp tục tích cực tham gia khôi phục và phát huy giá trị giống cam Đồng Dụ.

MINH CHÂM

Nguồn: https://baohaiphong.vn/an-duong-khoi-phuc-giong-cam-tien-vua-521193.html