Bảo đảm an ninh năng lượng gắn với chuyển đổi "xanh"

Nghị quyết này sẽ mở ra tư duy mới và giải pháp đột phá cho ngành năng lượng Việt Nam nhằm xây dựng hệ thống năng lượng hiện đại, xanh, sạch, bền vững, góp phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Theo Trưởng ban Chính sách và Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị quán triệt Nghị quyết số 70-NQ/TƯ. Ảnh: Nguyên Anh

Thách thức hiện hữu và tư duy chiến lược về an ninh năng lượng

Theo Trưởng ban Chính sách và Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị, qua 5 năm triển khai Nghị quyết số 55-NQ/TƯ ngày 11-2-2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, ngành năng lượng Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng: Bảo đảm nguồn cung ổn định, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng, mở rộng hệ thống truyền tải, phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo, từng bước hiện đại hóa hạ tầng.

Những kết quả này đã góp phần củng cố vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, nâng cao năng lực cạnh tranh, khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Song, những biến động lớn của tình hình thế giới và những yêu cầu ngày càng cao của đất nước trong giai đoạn phát triển mới đã bộc lộ những hạn chế và thách thức rõ rệt trong lĩnh vực bảo đảm đảm an ninh năng lượng.

Theo Trưởng ban Chính sách và Chiến lược Trung ương, nguy cơ thiếu điện có thể xuất hiện ngay từ giai đoạn 2026-2030 nếu không có giải pháp căn cơ. Trong bối cảnh nhiều dự án trọng điểm chậm tiến độ, sự phụ thuộc nhập khẩu nhiên liệu của nước ta ngày càng lớn, trong khi thể chế, cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập; nhân lực chất lượng cao thiếu hụt; trình độ công nghệ còn khoảng cách với thế giới.

Các đại biểu dự hội nghị tại điểm cầu Hội trường Diên Hồng. Ảnh: Nhật Nam

Trong bối cảnh đó, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TƯ với tư duy tiếp cận mới: Coi năng lượng không chỉ là điều kiện vật chất cho sự phát triển, mà còn là nền tảng của an ninh quốc gia, động lực của tăng trưởng bền vững và không gian chiến lược của hội nhập quốc tế.

Theo Trưởng ban Chính sách và Chiến lược Trung ương, điểm mới nổi bật của Nghị quyết số 70-NQ/TƯ là kết hợp hài hòa mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng với yêu cầu chuyển đổi xanh, gắn chặt an ninh năng lượng với an ninh môi trường, an ninh kinh tế và an ninh quốc gia.

Nghị quyết cũng thể hiện sự nhất quán trong quan điểm phát triển: dựa vào nội lực là chính, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế; phát huy vai trò của thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đẩy nhanh chuyển dịch năng lượng gắn với công bằng xã hội. Đây là những điểm đột phá trong tư duy chiến lược của Đảng về lĩnh vực then chốt này.

Xây dựng thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch để tạo bước đột phá

Trưởng ban Chính sách và Chiến lược Trung ương cho biết, Nghị quyết số 70-NQ/TƯ xác định mục tiêu đến năm 2030 là bảo đảm cung ứng đầy đủ năng lượng cho nền kinh tế với tốc độ tăng trưởng bình quân 8-9%/năm; đồng thời, cơ cấu năng lượng sẽ chuyển dịch theo hướng hiện đại, trong đó, năng lượng tái tạo chiếm khoảng một phần ba tổng công suất.

Theo Trưởng ban Chính sách và Chiến lược Trung ương, xây dựng thị trường năng lượng minh bạch, cạnh tranh được xem là chìa khóa để tạo ra bước đột phá. Ảnh: Nguyên Anh

Với tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam sẽ hướng tới một hệ thống năng lượng hiện đại, thông minh, xanh và bền vững, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước, mà còn tham gia sâu vào chuỗi giá trị năng lượng toàn cầu.

Để hiện thực hóa những mục tiêu này, Nghị quyết số 70-NQ/TƯ đặc biệt coi trọng cải cách thể chế. Nếu không tháo gỡ những điểm nghẽn về cơ chế, khó có thể thu hút được các nguồn lực xã hội và quốc tế cho phát triển năng lượng, trong khi nguồn lực Nhà nước có hạn. Vì vậy, hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng thị trường năng lượng minh bạch, cạnh tranh được xem là chìa khóa để tạo ra bước đột phá.

Nghị quyết số 70-NQ/TƯ đặt ra những yêu cầu cao đối với đổi mới công nghệ và phát triển nhân lực. Qua đó, Việt Nam sẽ làm chủ các công nghệ mới, như: điện gió ngoài khơi, hydro xanh, tích trữ năng lượng sẽ quyết định năng lực cạnh tranh dài hạn.

“Chúng ta phải coi đầu tư cho khoa học – công nghệ và nhân lực là đầu tư cho tương lai, là điều kiện tiên quyết để ngành năng lượng Việt Nam bứt phá”, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh.

Đại biểu dự hội nghị tại hội trường Diên Hồng. Ảnh: Nguyên Anh

Một trụ cột khác là bảo đảm sự hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân trong triển khai chiến lược bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia là: phát triển năng lượng phải đi đôi với bảo vệ môi trường, gìn giữ cân bằng sinh thái, bảo đảm an sinh xã hội và gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.

Trưởng ban Chính sách và Chiến lược Trung ương nhấn mạnh: “Chỉ khi người dân thực sự được hưởng lợi từ các dự án năng lượng, chúng ta mới có nền tảng xã hội vững chắc để triển khai lâu dài”.

Với định hướng lớn và giải pháp đồng bộ, Nghị quyết số 70-NQ/TƯ của Bộ Chính trị sẽ trở thành “kim chỉ nam” để Việt Nam vững bước xây dựng hệ thống năng lượng hiện đại, sạch và bền vững. Đây là quyết sách chiến lược, thể hiện tầm nhìn và quyết tâm chính trị cao, mở ra triển vọng mới để ngành năng lượng thực sự trở thành động lực cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/bao-dam-an-ninh-nang-luong-gan-voi-chuyen-doi-xanh-716224.html