Cuộc chuyển mình mạnh mẽ của giáo dục nghề nghiệp

Thay vì chờ đợi sinh viên ra trường tìm việc, ngày nay, chính các doanh nghiệp lại chủ động “trải thảm đỏ”, cạnh tranh gay gắt để thu hút những người thợ lành nghề tương lai ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Lựa chọn đi ngược số đông

Anh Nguyễn Văn Thành, 30 tuổi (Lâm Đồng) vấp phải không ít hoài nghi từ gia đình, bạn bè khi quyết định theo học ngành Quản lý Văn hóa tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật TPHCM. “Lúc chọn học cao đẳng cũng nhiều người không ủng hộ, nhưng qua tìm hiểu, tôi biết trường tuy hệ cao đẳng nhưng là trường điểm, có chất lượng giảng dạy tốt”, anh Thành tâm sự.

Đối với anh, điều quan trọng nhất không phải tấm bằng đại học hay cao đẳng, mà xác định được bản thân thực sự muốn gì để chọn đúng ngành, học đúng nghề và phát triển sự nghiệp một cách tốt nhất. Niềm tin và sự quyết đoán đó đã được đền đáp. Sau khi tốt nghiệp, với kiến thức và kỹ năng vững vàng, anh Thành làm việc tại Thành đoàn TPHCM, với nhiều đóng góp trong hoạt động cộng đồng tại cơ quan.

Tương tự, anh Trần Đăng Lưu, 35 tuổi (Vũng Tàu, TPHCM) chia sẻ: “Tôi chọn học nghề vì chương trình đào tạo có đến 70% là thực hành, giúp sinh viên ra trường có thể đi làm ngay để có thu nhập. Nếu muốn học lên vẫn có thể liên thông và phát triển trong tương lai”.

Con đường anh Lưu chọn đã chứng minh hiệu quả. Sau khi tốt nghiệp hệ trung cấp, anh tiếp tục liên thông lên cao đẳng tại Trường Cao đẳng Kỹ nghệ II và tốt nghiệp với tấm bằng giỏi. Kiến thức thực tiễn cùng nền tảng kỹ năng vững chắc đã trở thành bệ phóng giúp anh không chỉ là người thợ giỏi, mà còn trở thành nhà quản lý tài năng. Hiện tại, anh Trần Đăng Lưu là Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Đăng Lưu (Thạnh Mỹ Lợi, TPHCM).

Điều đáng quý hơn cả là vòng tròn giá trị mà giáo dục nghề nghiệp mang lại. Từ học sinh trường nghề, nay ở vai trò giám đốc, anh Lưu hiểu hơn ai hết giá trị của việc đào tạo gắn liền với thực tiễn. Anh đã quay trở lại hợp tác chặt chẽ với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn TPHCM.

Công ty Đăng Lưu đã trở thành đối tác chính thức, tiếp nhận sinh viên thực tập thông qua phòng công tác học sinh của trường. Không chỉ vậy, công ty anh còn tài trợ học bổng cho các đồ án tốt nghiệp xuất sắc và tổ chức các cuộc thi quy mô nhỏ về kiến trúc, nội thất ngay tại trường. Những hoạt động này không chỉ tạo ra môi trường học tập sôi nổi, thực tế, mà còn giúp các thế hệ sinh viên tiếp theo có cơ hội cọ xát, học hỏi và tìm kiếm việc làm ngay khi chưa tốt nghiệp.

“Thực tế, các doanh nghiệp ngày nay không còn quá đặt nặng bằng cấp, thay vào đó, họ khao khát nhân sự làm được việc ngay, có kỹ năng thực chiến và thái độ chuyên nghiệp. Và sinh viên từ các trường nghề chính là câu trả lời cho bài toán nhân sự đó”, anh Lưu khẳng định.

Sinh viên Trường Cao đẳng An ninh mạng iSPACE tại lễ tốt nghiệp.

Nhân lực nghề được “săn đón”

Ông Mai Hoàng Lộc - Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nguyễn Tất Thành (TPHCM), nhận định: “Một số người vẫn nghĩ học nghề thì việc làm bấp bênh. Nhưng thực tế đang chứng minh điều ngược lại. Rất nhiều học sinh tốt nghiệp từ các trường trung cấp, cao đẳng nghề hiện nay có thu nhập cao, ổn định, và được doanh nghiệp ‘giành nhau’ tuyển dụng”.

Những con số tại chính ngôi trường của thầy là minh chứng rõ ràng nhất. Tỷ lệ học sinh có việc làm sau tốt nghiệp của Trường Trung cấp Nguyễn Tất Thành luôn đạt trên 90%. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp lớn còn chủ động đến trường để “đặt hàng”, ký hợp đồng với sinh viên ngay khi các em chưa kịp nhận bằng tốt nghiệp.

Cơ hội không chỉ dừng lại ở trong nước. Không ít học viên đã thành công trên con đường xuất khẩu lao động sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức với mức thu nhập đáng mơ ước và môi trường làm việc chuyên nghiệp. Giá trị mà giáo dục nghề nghiệp mang lại còn được thể hiện qua việc nhiều cựu học sinh thành đạt quay trở lại trường làm giảng viên, huấn luyện viên kỹ năng, tiếp tục truyền lửa và kinh nghiệm cho thế hệ đàn em.

Theo Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nguyễn Tất Thành, để có được “đầu ra” chất lượng cao và doanh nghiệp săn đón như vậy, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã phải thay đổi toàn diện phương pháp đào tạo và tiếp cận học sinh. Cách truyền thông theo lối cũ đã không còn hiệu quả, mà thay vào đó chú trọng vào trải nghiệm thực tế. Các buổi hướng nghiệp tại các trường trung học giờ đây không còn là những bài nói lý thuyết một chiều, mà là buổi tương tác trực tiếp.

Để giúp người học hiểu rõ hơn về học nghề, các trường mời học sinh đến tham quan, vào tận phòng thực hành, cho các em thử làm nghề như một người thợ thực thụ. Chiến lược này đã đánh trúng tâm lý của học sinh và phụ huynh. Khi học sinh được “mắt thấy, tay làm”, học viên sẽ tin rằng đây là con đường thực tế và đáng để theo đuổi.

Ngoài ra, các hoạt động như ngày hội thi tay nghề cấp trường, các kỳ thi kỹ năng nghề cấp thành phố, quốc gia và cả khu vực ASEAN được tổ chức thường xuyên, không chỉ để rèn luyện kỹ năng, mà còn để khơi dậy niềm đam mê và lòng tự hào nghề nghiệp. Việc đưa học sinh đến tham quan doanh nghiệp và mời cựu học sinh thành công về chia sẻ lại càng củng cố niềm tin đó. Khi phụ huynh thấy con mình chỉ sau 2 - 3 năm học đã có tay nghề vững, có việc làm ổn định, tự lập về tài chính, họ sẽ hoàn toàn tin tưởng và đồng hành cùng con.

“Giáo dục nghề nghiệp đang âm thầm chứng minh sức mạnh của một hệ đào tạo bền vững, thực tế và đầy bản lĩnh, đáp ứng chính xác những gì một thế giới việc làm không ngừng biến động đòi hỏi những con người biết làm, dám làm và làm được việc”, ông Lộc nhấn mạnh.

Theo thống kê của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TPHCM (nay là Sở Nội vụ TPHCM) công bố hồi tháng 10/2024, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp của thành phố đào tạo khoảng 400.000 người học. Trong đó, 40,65% sinh viên, học sinh tốt nghiệp ở các ngành công nghiệp trọng yếu; 50,06% tốt nghiệp ở các ngành dịch vụ; 2,13% tốt nghiệp ở các ngành thuộc 8 ngành tự do dịch chuyển trong khối ASEAN và 7,16% tốt nghiệp các ngành đào tạo khác.

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/cuoc-chuyen-minh-manh-me-cua-giao-duc-nghe-nghiep-post742951.html