Đỗ Hà Cừ - người gieo hy vọng

Tôi đã kết bạn với anh và có những buổi nghe anh chia sẻ về cuộc sống thực tại và ước mơ ở tương lai. Càng tìm hiểu tôi càng thêm khâm phục Đỗ Hà Cừ, một chàng trai ngồi xe lăn nhưng mang tình yêu đi muôn nơi.

Vượt lên số phận

Đỗ Hà Cừ sinh năm 1984, quê Thái Bình. Anh là hạt mầm tình yêu của bố - người lính từng tham gia chiến đấu anh dũng tại chiến trường Quảng Trị khốc liệt và mẹ - sinh viên Trường ĐH Thủy lợi Hà Nội. Anh sinh vào đúng ngày 30.4. Bố mẹ anh khấp khởi mừng vui nhưng nào ngờ phía trước lại là thử thách, chông gai.

Lúc mới sinh, Hà Cừ chỉ nặng 2 kg, cơ thể yếu ớt. Mẹ anh tỉ mỉ chăm sóc nhưng cậu bé Cừ mãi không phát triển bình thường như những đứa trẻ khác. Mẹ đặt đâu anh nằm yên đó. Cừ không ngồi được, không tự nâng cổ của mình lên được. Chân tay anh chỉ quơ qua quơ lại vu vơ lạc lõng. Cơ thể anh rất mềm, nhưng nếu ai động đến thì chân tay anh co cứng, gồng lên như để tự vệ. Mẹ kiên trì chăm sóc, ai chỉ thầy thuốc nơi nào dù xa đến đâu cũng đưa đi với một niềm hy vọng cháy bỏng anh sẽ như bao đứa trẻ khác được vui vẻ nô đùa ngoài sân, đến trường học chữ nhưng đều vô vọng. Hồi đó khoa học còn chưa phát triển nên không biết anh là nạn nhân chất độc da cam.

Đỗ Hà Cừ - người đi gieo hy vọng- Ảnh 2.

Anh Cừ rất vui vẻ khi đọc sách - ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Bệnh tật giày vò, cơ thể đau ốm, thuốc thang triền miên tưởng chừng có những thời gian anh không gượng dậy được. Những khi ở nhà một mình, nghe bạn bè đồng trang ríu rít chạy nhảy nô đùa ngoài đầu ngõ, anh muốn bằng đôi chân của mình bước từng bước, khám phá cuộc sống bên ngoài. Thế nhưng đổi lại chỉ là những xót xa, bất lực. Không ít lần Cừ nghĩ đến cái chết. Nhưng tình yêu của mẹ đã giúp Đỗ Hà Cừ vượt qua mặc cảm, để tiếp tục sống và sống có ích.

Không gian đọc hy vọng

Đỗ Hà Cừ không được đến trường đi học. Mẹ và sách chính là hai người thầy đã đồng hành cùng anh. Từ lúc nhỏ anh đã rất mê đọc sách. Anh học chữ qua những vần thơ của mẹ. Anh học chữ khi mẹ dạy em trai học bài, anh nằm bên chú ý lắng nghe lẩm nhẩm theo từng con chữ, câu thơ.

Khi anh học thuộc tất cả các chữ cái và đã đọc được các loại sách, anh lại muốn học máy tính. Học máy tính khó khăn hơn nhiều so với việc học chữ, em trai và mẹ đã luôn ở bên hỗ trợ anh. Bằng cách cài đặt bàn phím ảo trên màn hình, anh học gõ chữ bằng một ngón tay trỏ. Mồ hôi anh nhễ nhại, quần áo ướt sũng nhưng anh vẫn miệt mài học. Cừ dùng phần mềm trí tuệ nhân tạo để viết chữ bằng giọng nói, viết văn bản bằng giọng nói. Bởi anh hiểu chỉ có công nghệ thông tin và kiến thức trong sách mới kết nối anh đến với thế giới bên ngoài.

Số phận nghiệt ngã đã giữ cơ thể anh trong bốn bức tường, nhưng không thể giam cầm tâm hồn và niềm đam mê của anh. Số lượng sách có ở nhà không đủ cho anh đọc, đi mua sách nhiều thì không có tiền. Anh kết nối với các nhà sách, các nhà hảo tâm xin sách về đọc cho thỏa niềm đam mê.

Đỗ Hà Cừ - người đi gieo hy vọng- Ảnh 3.

Anh Cừ học máy tính - ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Tình yêu sách đã trở thành mối lương duyên kết nối anh với cô Dương Lệ Nga, anh Trần Thiện Tùng và chị Hà Vũ là những người đồng sáng lập "Không gian đọc" - chuỗi thư viện miễn phí, phục vụ cộng đồng. Thấy Cừ mê sách, ngày 24.7.2015 cô Lệ Nga và các anh chị quyết định thành lập không gian đọc do anh quản lý với tên gọi "Không gian đọc hy vọng".

Anh chia sẻ những ngày đầu thành lập không gian đọc có những niềm vui, hạnh phúc đến rơi nước mắt của anh. Đôi chân không thể tự do đi đến những nơi anh muốn, nhưng trang sách chính là người thầy, người bạn giúp anh đi muôn nơi. Dù vậy, cũng có những khó khăn nhất định, chẳng hạn anh không thể hỗ trợ bạn đọc tìm tài liệu, làm thẻ mượn sách, ký sổ mượn trả sách. Có ngày, số lượng bạn đọc lên tới 40 người. Cả gia đình trở thành thủ thư phục vụ bạn đọc, riêng mẹ còn phải phục vụ phần sinh hoạt của anh. Vì không muốn làm buồn lòng mọi người, bản thân anh thấy vui khi được rất nhiều người đến nhà mình chơi, cùng nói chuyện, đọc sách. Anh đã mở cửa không gian đọc tới 21 giờ…

Sau đó, anh đã lập kế hoạch hoạt động khoa học hơn. Vào kỳ nghỉ hè sẽ mở cửa không gian đọc vào tất cả các ngày trong tuần, còn trong năm học mở cửa vào hai ngày cuối tuần từ 16 giờ đến 18 giờ. Anh thành lập đội tình nguyện viên hỗ trợ cho "không gian đọc" là những bạn học sinh, sinh viên có niềm đam mê với sách. Từ đó, "Không gian đọc hy vọng" đã hoạt động hiệu quả hơn.

Tôi ngưỡng mộ anh không chỉ là nghị lực vươn mình vượt lên số phận để sống một cuộc đời đáng sống, mà còn ngưỡng mộ anh ở tấm lòng thiện lương, biết chia sẻ với cộng đồng. Anh dùng món quà của các nhà hảo tâm tặng mình là cái ti vi làm màn hình máy tính để vận động sách cho hàng trăm tủ sách lớn nhỏ khác nhau trên khắp cả nước phục vụ miễn phí cho cộng đồng, đặc biệt là người khuyết tật.

Đỗ Hà Cừ - người đi gieo hy vọng- Ảnh 4.

Anh Cừ và bạn đọc tại "Không gian đọc hy vọng" - ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Kết nối yêu thương

Biết em Nguyễn Lan Hương (ở huyện Đông Hưng, Thái Bình, bị liệt ngay từ khi còn nhỏ sau trận sốt bại não) đam mê đọc sách giống mình, để Hương không phải di chuyển khó khăn đến nhà mình đọc sách, anh đã ngỏ ý với cô Lệ Nga, anh Thiện Tùng tiếp tục mở "Không gian đọc niềm tin" cho Hương. Tiếng lành đồn xa, anh lại trực tiếp vận động kinh phí và sách để lập "Không gian đọc ước mơ" cho người bạn khuyết tật bẩm sinh là Trần Thị Mượt ở huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. Rồi "Không gian đọc Vũ Long" ở huyện Cẩm Giàng, Hải Dương (Long là cậu bé 8 tuổi bị bệnh teo cơ tủy bẩm sinh)...

Anh đứng ra làm người kết nối các bạn với nhau và thành lập "Câu lạc bộ không gian đọc hy vọng". "Đề án xây dựng tủ sách cộng đồng do người khuyết tật quản lý" của anh được nhiều nhà hảo tâm hưởng ứng giúp đỡ. Từ đó, các không gian đọc của người khuyết tật lần lượt được ra đời. Đến năm 2024, câu lạc bộ "Không gian đọc hy vọng" đã có 32 không gian đọc trên khắp cả nước, có 28 không gian đọc do người khuyết tật quản lý.

Sự ra đời của các không gian đọc đã góp phần làm cho cuộc sống của những người khuyết tật có ý nghĩa hơn, họ tự tin hòa nhập với xã hội, vượt qua mặc cảm số phận; đồng thời lan tỏa được văn hóa đọc trong cộng đồng khi mà tình yêu đọc sách của các bạn trẻ hiện nay đang bị chi phối bởi rất nhiều yếu tố như: internet, game online, đọc - nghe sách nói, sách điện tử… Hà Cừ đã gieo niềm tin vào cuộc sống, tinh thần không bỏ cuộc trước thử thách cho các bạn trẻ qua những trang sách bởi màu của hy vọng.

Cùng sự giúp đỡ của gia đình và xã hội, bằng nỗ lực vươn lên của bản thân với nhiều hoạt động có ích cho cộng đồng, Đỗ Hà Cừ đã nhận bằng khen Gương thanh niên khuyết tật tiêu biểu được vinh danh trong chương trình "Tỏa sáng nghị lực Việt" năm 2020; bằng khen vì đã có thành tích trong lĩnh vực an sinh xã hội và tích cực tham gia hoạt động vì cộng đồng, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ; giải thưởng Phát triển văn hóa đọc năm 2019 của Bộ VH-TT-DL và rất nhiều bằng khen, giải thưởng vinh dự khác.

Đỗ Hà Cừ - người đi gieo hy vọng- Ảnh 5.