ទេសភាពទាំងដប់របស់ Ha Tien៖ ភ្នំ Da Dung ដ៏ព្រៃផ្សៃ

ស្ថិតនៅខាងស្តាំផ្លូវទៅកាន់ព្រំដែនវៀតណាម-កម្ពុជា និងមិនឆ្ងាយពីភ្នំថាច់ដុង ភ្នំ Da Dung មានទេសភាពស្រស់ស្អាតខ្លាំងណាស់ មានរូងភ្នំអាថ៌កំបាំងជាច្រើន ស្ថិតនៅក្នុងវួដ Ha Tien ខេត្ត An Giang ។

ថ្ម​ផ្សេង​ទៀត​សាង​សង់​ចៅ​ណាំ

បន្ថែមពីលើផ្ទាំងថ្មដែលអានថា "វត្ថុបុរាណនៃភ្នំ Da Dung - ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាវត្ថុបុរាណជាតិដោយក្រសួងវប្បធម៌ និងព័ត៌មាន" (សេចក្តីសម្រេចលេខ 44/2007/QD-BVHTT ចុះថ្ងៃទី 3 ខែសីហា ឆ្នាំ 2007) នៅខាងក្រៅ តាមផ្លូវឡើងលើភ្នំ ឥឡូវនេះមានហ្វូងសត្វក្ងោកមួយហ្វូង និងពាក្យថា "ចូហាំ" ទាំងបួន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យូរយារណាស់មកហើយ អ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើនបានអះអាងថា ភ្នំ Da Dung មិនមែនជា Chau Nham ទេ ប៉ុន្តែ Chau Nham គឺជាឈ្មោះភ្នំមួយនៅ Bai Ot ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ឃុំ Duong Hoa ចាស់ (បច្ចុប្បន្ន To Chau Ward, An Giang )។

ផ្លូវឡើងលើភ្នំ Da Dung មានផ្នែកខ្យល់ជាច្រើន។

រូបថត៖ Hoang Phuong - Ngoc Phan

សៀវភៅ " Nam Ky Luc Tinh Dia Du Chi" ដោយ Duy Minh Thi (1872) បានកត់ត្រាថា "Chau Nham (ហៅជាទូទៅថា Bai Ot) មានចំងាយ 22 ម៉ាយភាគខាងកើតនៃទីរួមខេត្ត។ កំពូលភ្នំត្រង់ទៅឆ្នេរខ្សាច់ មានភក់ និងខ្សាច់ធំៗ ជុំវិញខាងឆ្វេង និងខាងស្តាំ មានថ្មពិលចាំង។ នៅក្រោមដើមអយស្ទ័រជាច្រើន មានអំបោះក្រហម។ គាត់​បាន​ទៅ​ទីនោះ ហើយ​រើស​យក​គុជ​ខ្យង​ដ៏​ធំ​មួយ ដែល​កំណប់​នេះ​មិន​អាច​កាត់​ថ្លៃ​បាន»។

ផ្លូវ​តូច​ចង្អៀត និង​មាន​ស្លែ​នៅ​តាម​ផ្លូវ​ឡើង​ភ្នំ

ក្នុងកិច្ចសន្ទនាជាមួយអ្នកយកព័ត៌មាន Thanh Nien ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ អ្នកស្រាវជ្រាវ Truong Minh Dat (Ha Tien) បានបញ្ជាក់ពីកំហុសក្នុងការហៅភ្នំ Da Dung ថា Chau Nham ។ គាត់បានដកស្រង់កំណាព្យ Chau Nham lac lo នៅឆ្នាំ 1736 ដោយ Mac Thien Tich ជាមួយនឹងចង្វាក់របស់ Nguyen Cu Trinh (បកប្រែដោយ Pham Ngoc Khue): "មេឃពណ៌ខៀវគ្មានដាននៃសមុទ្រនិងភ្នំ / នរណាម្នាក់កំពុងលេងភ្លេងហើយទឹកសន្សើមបានមកលាបផ្កា / លើរលក មែកធាងស្រល់កំពុងហែលចេញ។ កំពុងឈរ សត្វក្រៀលគ្មានផ្ទះសម្បែង / ជំនោរកើនឡើង និងធ្លាក់ចុះគ្រប់ទីកន្លែង / សត្វក្រៀលខ្លី និងវែង តែងតែមានស្នេហា...”។

ផ្ទាំង​ថ្ម​ចារឹក​វត្ថុ​បុរាណ​ភ្នំ Da Dung

លោក ដេត បានមានប្រសាសន៍ថា “កំណាព្យនេះរំលេចនូវទិដ្ឋភាពនៃភ្នំខ្ពស់ និងសមុទ្រដ៏ធំល្វឹងល្វើយ លាយឡំគ្នា កន្លែងដែលមានរលក និងជំនោរកើនឡើង និងធ្លាក់។ វាច្បាស់ណាស់ថា ចូវណាំមានទីតាំងនៅជិតឆ្នេរសមុទ្រ មិនមែននៅលើដីរាបស្មើដូចភ្នំដាដុងនោះទេ។

ហ្វូង​សត្វ​ក្អែក​មួយ​ហ្វូង​និង​ពាក្យ​ទាំង​បួន​ដែល​ចាវ​ញឹម​បាន​បាត់​បង់​នៅ​លើ​ច្រាំង​ថ្ម​

ហេតុអ្វីបានជាមានការភ័ន្តច្រឡំ? យោងតាមអ្នកស្រាវជ្រាវ Truong Minh Dat បុព្វហេតុចាប់ផ្តើមដោយអត្ថបទរបស់ Dong Ho លេង Chau Nham បោះពុម្ភផ្សាយក្នុង កាសែត Dong Phap Times ក្នុងឆ្នាំ 1926 ហើយបន្ទាប់មកបានបោះពុម្ពផ្សាយឡើងវិញក្នុងទស្សនាវដ្តី Nam Phong នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1930។ នៅពេលនោះ Dong Ho បានសរសេរថា "Chau Nham Lac Lo ដែលគេស្គាល់ជាទូទៅថា Da Dung Mountain គឺជាទិដ្ឋភាពនៅ Ha Tien Mac Thap Canh Vinh" ។ ដោយសារតែនៅពេលនោះ ឯកសារភាសាជាតិនៅតែកម្រ អត្ថបទរបស់លោក Dong Ho ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ ដោយគ្មានអ្នកណាម្នាក់ជំទាស់ឡើយ។ ហើយភាពច្របូកច្របល់នេះបានបន្តពង្រឹងនៅពេលដែល Dong Ho និង Mong Tuyet បានបោះពុម្ពសៀវភៅតូច Ha Tien Thap Canh ក្នុងឆ្នាំ 1960 ដោយបញ្ជាក់ថាភ្នំ Da Dung គឺជា Chau Nham Lac Lo ។

ភ្នំ Da Dung នាពេលនោះ និងឥឡូវនេះ

អត្ថបទមួយក្នុងកាសែត តាន់ វ៉ាន់ (ថ្ងៃទី ៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៣៤) បានពិពណ៌នាថា ពីថាច់ដុង ដល់ ដាយុង មនុស្សម្នាក់ត្រូវឆ្លងកាត់វាលស្រែ។ នៅ​រដូវ​ប្រាំង​ងាយ​ស្រួល​ក្នុង​ការ​ទៅ​មក ប៉ុន្តែ​នៅ​រដូវ​វស្សា​មាន​ភក់​ខ្លាំង។ មាន​ឆ្នាំ​ដែល​ទឹក​ឡើង ហើយ​ជន់​លិច​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដែល​ត្រូវ​ប្រើ​ទូក​ដើម្បី​ចូល។

អ្នកស្រាវជ្រាវ Truong Minh Dat ធ្លាប់បានអះអាងថា៖ "ភ្នំ Dak Dung មិនមែនជាផ្លូវ Chau Nham ដែលបាត់បង់ទេ"

រហូតដល់ចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1950 នៅតែមិនមានផ្លូវសម្រាប់យានជំនិះ។ អត្ថបទ "កន្លែងទេសភាព Ha Tien" ចុះផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តី ប្រជាប្រិយ (ថ្ងៃទី ៣១ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៥៩) បានរាយការណ៍ថា "អ្នកទេសចរត្រូវដើរប្រហែល ២ គីឡូម៉ែត្រតាមគែមវាលស្រែ កាត់តាមភូមិតូចៗដែលមានផ្ទះប្រក់ស្បូវពីរបីខ្នង។ ផ្លូវទៅកាន់រូងភ្នំគឺចោតខ្លាំង អ្នកត្រូវកាន់វល្លិដើម្បីជៀសវាងការរអិល និងធ្លាក់ទឹកកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងរូងភ្នំ។ ពិបាក​ដើរ កន្លែង​ខ្លះ​ទូលាយ កន្លែង​ខ្លះ​ចង្អៀត មនុស្ស​ត្រូវ​ដាក់​ជណ្ដើរ​លើ​គំនរ​ថ្ម​ជា​ច្រើន មាន​រូង​មួយ​នៅ​លើ​ច្រាំង​ថ្ម​មាន ៥ ខ្សែ ដូច​ជា ៥ ខ្សែ ពេល​ដាក់​ថ្ម សំឡេង​នីមួយៗ​ខុស​គ្នា ទើប​គេ​ហៅ​ថា ឡៅតឿ។

ជុំវិញភ្នំ Da Dung មានរូងភ្នំធំ និងតូចចំនួន ១៤។ ថ្ងៃនេះ ដើម្បីឆ្លងកាត់អច្ឆរិយៈទាំងអស់ ដើម្បីឡើងដល់កំពូលភ្នំ អ្នកត្រូវដើរតាមគន្លឺះ ហើយឆ្លងកាត់ជណ្ដើរថ្ម ដែលមានប្រវែងជាង 3,000 ម៉ែត្រ។ ផ្លូវឡើងលើភ្នំមានទេសភាពស្រស់ស្អាតជាច្រើន កំណាត់ផ្លូវចោតជាច្រើន ឬផ្នែកដែលហាក់ដូចជាធ្លាក់ចូលទៅក្នុងទីជ្រៅ ខ្យល់បក់ និងច្រាំងថ្មចោត។ មានផ្នែកខ្យល់ជាច្រើនដែលតូចចង្អៀត អ្នកត្រូវច្របាច់តាមប្រហោងថ្មដែលមានទំហំធំទូលាយល្មមសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ដើរបាន។ ដើម​ឈើ​បុរាណ និង​វល្លិ​តោង​ជាប់​នឹង​ថ្ម​យ៉ាង​ច្របូកច្របល់។

ល្អាង Bong Lai

គុហាស្គរ

គុហាទ្វារឋានសួគ៌

គុហាអណ្តើកមាស

បុរាណបានដាក់ឈ្មោះរូងភ្នំតាមទម្រង់ថ្ម ដូចជា រូងភ្នំថាន់ គីមឃ្វី មានថ្មពណ៌លឿងរាងដូចអណ្តើកលើកក្បាល គុហាបុងឡៃ មានរាងដូចព្រះពុទ្ធរូបដែលចារលើច្រាំងថ្មចោទ គុហាសំហុយ មានថ្មធំរាងដូចព្រះសង្ឃអោនក្បាលទៅច្រាំងថ្មចោទដោយសញ្ជឹងគិត។ ល្អាង Cong Troi កាន់តែចង្អៀត នៅពេលអ្នកចូលទៅកាន់តែជ្រៅ ផ្តល់អារម្មណ៍ថាចុះទៅក្នុងទីងងឹតនៅក្រោមដី ប៉ុន្តែតាមពិត ល្អាងនេះឡើងបន្តិចម្តងៗ ហើយបើកឡើងដល់កន្លែងពោរពេញដោយពន្លឺថ្ងៃ។ ល្អាង Doi មាន​ថ្ម​ដុះ​រាង​ដូច​សត្វ​ប្រចៀវ ហើយ​មាន​សត្វ​ប្រចៀវ​ជាច្រើន​រស់នៅ។ រូងភ្នំ Kho Qua មានរូបចម្លាក់រាងពងក្រពើ រាងដូចផ្លែឪឡឹកដុះចេញពីថ្ម...

Drum Chest គឺជារូងភ្នំខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមល្អាងទាំង 14 ដែលមានកម្ពស់ 83 ម៉ែត្រពីលើជើងភ្នំ។ រូងភ្នំមានជម្រៅ ១២ម ទទឹង ៦ម នៅខាងស្តាំមានច្រាំងថ្មចោទខ្ពស់ៗ។ ពេលចូលល្អាង លើកដៃវាយទ្រូង ជញ្ជាំងល្អាងនឹងបន្ទរដូចសំឡេងស្គរ... ល្អាងនេះក៏ហៅថា ល្អាងនាគ ព្រោះមានផ្ទាំងថ្មរាងដូចនាគ។ លើសពីនេះ នៅមានល្អាង Xa Loc Ky ដែលមានភ្លើងស្តុបឡើងដល់កំពូល មានផ្ទាំងថ្មចម្លែកៗ ច្រកចូលល្អាងមានអាសនៈ និងចានធូប។

សៀវភៅ Gia Dinh Thanh Thong Chi បានកត់ត្រាថា "ភ្នំ Dak Dung ត្រូវបានគេហៅថា Bach Thap Son ភ្នំមានរាងមូល ស្មៅខៀវខ្ចី និងដើមឈើ មានព្រះសង្ឃមួយអង្គនៅ Quy Nhon ឈ្មោះ Huynh Long Dai Hoa Thuong បានឈប់សង់វត្តនៅទីនេះ។ នៅឆ្នាំ 1737 ព្រះសង្ឃបានលាចាកលោក សិស្សរបស់ព្រះអង្គបានសាងសង់ប្រាង្គ 7 ជាន់ ដើម្បីរក្សាព្រះច័ន្ទពេញបូណ៌មី ពេញបូណ៌មី ខែមាឃ ឆ្នាំរកា នព្វស័ក ព.ស. មក​ថ្វាយ​បង្គំ​សត្វ​ទន្សាយ​ពណ៌​បៃតង​ផ្តល់​ផ្លែ​ឈើ​យ៉ាង​ត្រេកអរ​ដូច​ជា​ចង់​ធ្វើ​សមាធិ និង​ស្តាប់​ព្រះ​ធម៌»។ (ត្រូវបន្ត)

ប្រភព៖ https://thanhnien.vn/ha-tien-thap-canh-cheo-leo-nui-da-dung-18525092422573942.htm