Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp nhưng phải tránh tình trạng 'ôm đất chờ thời'

Góp phần quan trọng giảm gánh nặng tài chính cho người dân

Chiều 11/6, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Đa số đại biểu tán thành việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp nhằm thể chế hoá chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Đồng thời, khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư vào nông nghiệp, nông dân, nông thôn, góp phần thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao hơn nữa giá trị sản phẩm nông nghiệp, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong nhiều năm qua đã góp phần quan trọng giảm gánh nặng tài chính cho người dân, khuyến khích giữ đất, giữ nghề và duy trì hoạt động sản xuất nông nghiệp trong bối cảnh ngày càng nhiều rủi ro từ thiên tai, dịch bệnh, giá cả biến động.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) cho biết, trong bối cảnh nông nghiệp vẫn đang là ngành sản xuất chủ đạo, đảm bảo sinh kế cho hơn 60% dân số thì việc tiếp tục có chính sách ưu đãi, hỗ trợ thiết thực cho nhân dân là điều hết sức cần thiết.

Theo đại biểu, thực tế chính sách miễn giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đã phát huy nhiều tác dụng tích cực trong hơn 2 thập kỷ qua. Quau số liệu đến năm 2023, cả nước đã có hơn 10 triệu hộ dân được hưởng lợi từ chính sách này với diện tích miễn thuế lên đến 10 triệu ha, hơn 7.000 - 8.000 tỉ đồng ngân sách/năm.

Đổi lại, giá trị sản lượng nông nghiệp tăng trưởng, ổn định an ninh lương thực, cải thiện thu nhập cho nông dân và hỗ trợ tích cực cho xây dựng nông thôn mới.

Tránh tình trạng "ôm đất chờ thời"

Bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, đại biểu cũng cho rằng hiện nay việc áp dụng chính sách miễn thuế vẫn còn mang tính đại trà, chưa có sự phân loại rõ ràng giữa các nhóm đối tượng.

Có thể kể đến hộ nông dân sản xuất nhỏ, hợp tác xã hoạt động, các doanh nghiệp lớn và cá nhân sở hữu đất nhưng không trực tiếp sản xuất, cho thuê lại đất thì đều được miễn thuế như nhau.

Đại biểu chỉ rõ điều này dẫn đến sự thiếu công bằng, gây thất thu ngân sách và dễ bị lợi dụng. Vì vậy cần phân tầng chính sách như miễn toàn bộ cho người trực tiếp sản xuất, giảm hoặc giữ nguyên mức thuế cho tổ chức, cá nhân không sản xuất thực tế hoặc không có hoạt động canh tác hiệu quả.

Đại biểu cho biết, chính sách miễn thuế hiện nay chưa gắn chặt với điều kiện sử dụng đất hiệu quả. Việc miễn thuế cần phải đi kèm với ràng buộc như không bỏ hoang đất quá 12 tháng, sử dụng đúng mục đích, có hợp đồng rõ ràng nếu cho thuê lại, bảo vệ môi trường đất và sinh thái.

Những điều kiện này là cần thiết để tránh tình trạng "ôm đất chờ thời", đất không sản xuất vẫn được hưởng ưu đãi gây lãng phí nguồn lực quốc gia.

Điểm khác, dự thảo chưa đề cập đến chính sách miễn thuế gắn với các chương trình hỗ trợ sản xuất nông nghiệp hiện hành. Chính sách thuế nên được xem như một phần hệ sinh thái phát triển nông nghiệp bao gồm tín dụng ưu đãi, đào tạo kỹ thuật, bảo hiểm mùa vụ...

Khi kết cấu chính sách thuế với các hỗ trợ khác, người dân sẽ có động lực mạnh hơn trong đầu tư sản xuất, hiệu quả sử dụng đất sẽ được nâng cao.

Chia sẻ cùng quan điểm, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) đề nghị, cần rà soát kỹ đối tượng được miễn thuế để bảo đảm công bằng và đúng mục tiêu hỗ trợ.

"Việc miễn thuế nên tập trung vào người dân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, các hợp tác xã, hộ gia đình thực hành canh tác bền vững, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch. Đối với các tổ chức, doanh nghiệp tích tụ đất quy mô lớn mà không trực tiếp canh tác, hoặc có biểu hiện sử dụng đất kém hiệu quả, thì cần có cơ chế sàng lọc, đánh giá cụ thể, tránh tình trạng chính sách bị lợi dụng, gây lãng phí ngân sách và tạo ra bất bình đẳng trong tiếp cận ưu đãi", đại biểu Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh.

Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 không làm giảm thu

Giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về đối tượng được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, các trường hợp miễn thuế tại các nghị quyết là phù hợp.

Trong dự thảo nghị quyết lần này, Chính phủ không đề xuất sửa đổi liên quan đến đối tượng, phạm vi miễn thuế và tiếp tục kế thừa các đối tượng được rà soát tại các nghị quyết trước đây.

Dự thảo chỉ có điểm mới là kéo dài thời gian miễn thuế hết năm 2030.

Về đánh giá tác động thời hạn áp dụng chính sách, Bộ trưởng Tài chính cho hay, việc miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 sẽ không làm giảm thu, do đây là chính sách đang được thực hiện trên thực tế.

Với đề xuất kéo dài thời gian miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 thì số tiền thuế sử dụng đất nông nghiệp được miễn khoảng 7.500 tỉ đồng/năm.

Nhật Nam

Nguồn: https://baochinhphu.vn/mien-thue-su-dung-dat-nong-nghiep-nhung-phai-tranh-tinh-trang-om-dat-cho-thoi-102250611183308586.htm