Ngành gỗ trước thách thức mới

Gian hàng trưng bày của Hiệp hội Gỗ và thủ công mỹ nghệ Đồng Nai tại một hội chợ quốc tế chuyên ngành về gỗ. Ảnh: Vương Thế

Về lâu dài, ngoài việc phải thích ứng với chính sách thuế quan thay đổi thường xuyên, các DN ngành gỗ đang tính toán để nâng cao chất lượng sản phẩm. Mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu gỗ Việt là giải pháp để ngành gỗ phát triển bền vững.

Tiếp tục đối mặt với áp lực

Vào ngày 29-9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một văn bản áp thuế 25% đối với đồ nội thất bằng gỗ (từ ngày 14-10), mức thuế này có thể tăng lên 50% cho tủ trang điểm và tủ bếp, 30% cho hàng bọc nệm vào đầu năm tới. Đây được coi là “cú sốc” của ngành gỗ Việt Nam.

Mỹ đã viện dẫn Mục 232 của Đạo luật Thương mại năm 1974, cho rằng: Nhập khẩu gỗ và nội thất đang “xói mòn an ninh quốc gia”, làm suy yếu ngành gỗ nội địa và đe dọa chuỗi cung ứng liên quan đến hạ tầng, quốc phòng. Quyết định này của Tổng thống Donald Trump sẽ tác động đến các nước xuất khẩu gỗ số lượng lớn vào Mỹ như: Canada, Mexico và Việt Nam.

Đối với Việt Nam, Mỹ hiện là thị trường lớn nhất của sản phẩm gỗ. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt khoảng 9 tỷ USD, chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.

Theo ông Ngô Sĩ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam, xuất khẩu gỗ của Việt Nam chắc chắn bị ảnh hưởng sau quyết định nêu trên của Tổng thống Donald Trump. Trước mắt, sản phẩm gỗ và nội thất xuất khẩu của Việt Nam sẽ rơi vào nhóm chịu thuế 25%. Nếu mức thuế tăng lên 30-50% từ đầu năm 2026, nhiều DN buộc phải tính toán lại chiến lược của mình. Việc xoay chuyển trong ngắn hạn là khó khăn, bởi thị trường Mỹ có tỷ trọng xuất khẩu lớn của ngành gỗ. Là bên xuất khẩu, các DN trong ngành không còn cách nào khác là buộc phải chấp nhận mức áp thuế như trên.

Trên thực tế, quyết định áp thuế của tổng thống Mỹ không chỉ là sự bất lợi đối với các nước xuất khẩu mà ngay trong thị trường Mỹ cũng có sự phản ứng. Việc tăng thuế này sẽ có nguy cơ đẩy chi phí xây dựng và sản xuất trong nước lên cao, đồng thời làm suy giảm sức cạnh tranh quốc tế của ngành giấy và bột giấy của Mỹ. Trong khi đó, Việt Nam hiện đã là nhà cung cấp sản phẩm gỗ ổn định, đáng tin cậy trong nhiều năm qua. Vì vậy, mức thuế mới không chỉ tác động đến nhà sản xuất tại Việt Nam mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới toàn chuỗi cung ứng và người tiêu dùng của Mỹ.

Để ứng phó với khó khăn, giải pháp của các DN ngành gỗ là tăng cường hợp tác trong chuỗi cung ứng, tập trung phát triển thương mại điện tử, tiếp cận các thị trường mới và nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tìm cách thích ứng

Theo các DN ngành gỗ, để ứng phó trước những biến động về chính sách thuế như đã nêu, Nhà nước cần hỗ trợ thêm về thông tin kiến thức thị trường. Đồng thời cần coi việc nghiên cứu và đánh giá rủi ro thuế quan là cần thiết để hỗ trợ DN đưa ra giải pháp phù hợp cho từng chuỗi cung ứng và từng ngành hàng cụ thể.

Ông Nguyễn Phương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và thủ công mỹ nghệ Đồng Nai (Dowa) cho rằng: Trong những tháng cuối năm 2025, thị trường có thể giảm tùy mức độ biến động về chính sách thuế, nhất là khi mặt hàng gỗ xuất khẩu sang Mỹ chiếm hơn 50% giá trị xuất khẩu của ngành gỗ Việt Nam. Do đó, DN phải chủ động nắm bắt sát sao diễn biến của thị trường, các chính sách thương mại từ những nước nhập khẩu để có giải pháp linh hoạt, thích ứng.

Một vấn đề nữa của DN ngành gỗ là cần hướng tới việc sáng tạo, đột phá trong xây dựng thương hiệu trên thị trường quốc tế. Thời gian qua, dù nỗ lực để thay đổi khá lớn nhưng ngành nội thất Việt Nam vẫn chưa có những bước đột phá, vẫn chủ yếu gia công cho đối tác nước ngoài. DN cần tiếp tục và theo đuổi một cách mạnh mẽ mục tiêu xây dựng đội ngũ thiết kế, marketing chuyên nghiệp để DN có thể bán hàng trực tiếp bằng thương hiệu của chính mình.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ Thành phố Hồ Chí Minh (Hawa) nhấn mạnh đến việc tự chủ trong sản xuất của các DN. Để phát triển bền vững thì cần có lực lượng lao động có tay nghề, nguồn cung ứng nguyên vật liệu hợp pháp cho các DN. Song song đó, Nhà nước cần ban hành những chính sách phát triển ngành nghề và hỗ trợ cộng đồng DN trong việc xử lý những vấn đề phát sinh khi tham gia vào thị trường hàng hóa của thế giới.

Biến động là khó tránh khỏi, song đây cũng là cơ hội để ngành gỗ Việt Nam tái cấu trúc. Những năm qua, nhờ linh hoạt bám sát thị trường mà ngành gỗ Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ. Kim ngạch xuất khẩu hằng năm của ngành đã đạt 16-17 tỷ USD và vẫn có cơ hội tiếp tục phát triển khi việc xây dựng thương hiệu được coi trọng.

Vương Thế

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/kinh-te/202510/nganh-go-truoc-thach-thuc-moi-68d2ba6/