Ngày Sức khỏe tâm thần thế giới (10-10): Phục hồi chức năng cho bệnh nhân tâm thần

Bệnh nhân tâm thần tham gia liệu pháp sinh hoạt tập thể dưới sự hướng dẫn của nhân viên y tế. Ảnh: Xuân Phú

Với mô hình điều trị kết hợp phục hồi chức năng toàn diện, hàng ngàn người bệnh đã dần tìm lại được khả năng tự chăm sóc, hòa nhập cộng đồng, trở về với cuộc sống bình thường.

Đa dạng các mô hình

Mỗi ngày, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 khám, điều trị ngoại trú từ 450-500 bệnh nhân và điều trị nội trú cho từ 900-1.000 bệnh nhân. Các bệnh nhân đến từ nhiều tỉnh, thành phía Nam. Trong đó có khoảng 30-40% người bệnh thuộc nhóm rối loạn tâm thần nặng như: tâm thần phân liệt, rối loạn cảm xúc, rối loạn hoang tưởng, trầm cảm... Đây là nhóm bệnh thường có diễn tiến kéo dài, dễ tái phát và ảnh hưởng lớn đến khả năng lao động, học tập, sinh hoạt xã hội của người bệnh.

Bác sĩ chuyên khoa II Lê Văn Kiên, Phụ trách Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 cho biết: Trước đây, phần lớn bệnh nhân sau khi qua giai đoạn điều trị cấp tính thường phải sống lệ thuộc vào gia đình, ít có cơ hội phục hồi kỹ năng hoặc hòa nhập cộng đồng. Nhiều năm qua, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 đã triển khai chương trình phục hồi chức năng tâm thần như một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị. Mục tiêu không chỉ giúp bệnh nhân kiểm soát triệu chứng mà còn tái lập các kỹ năng xã hội, nghề nghiệp, sinh hoạt cá nhân, giúp họ sớm trở lại cuộc sống đời thường.

Theo đó, khu vực phục hồi chức năng của Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 được tổ chức khoa học, chia thành nhiều hoạt động phù hợp với từng mức độ bệnh của bệnh nhân. Ngoài ra, bệnh viện còn duy trì các lớp học phục hồi nhận thức và kỹ năng xã hội. Tại đây, bệnh nhân được hướng dẫn các hoạt động như: vẽ tranh, chơi nhạc cụ, hát nhằm rèn luyện khả năng giao tiếp, biểu đạt cảm xúc và tập trung chú ý… Các bác sĩ, chuyên gia tâm lý, điều dưỡng, kỹ thuật viên đóng vai trò như những người thầy, người đồng hành giúp bệnh nhân từng bước lấy lại sự tự tin.

Với liệu pháp sinh hoạt tập thể, bệnh nhân được vui chơi, giải trí, thoải mái về tinh thần, năng động, hoạt bát và nhanh chóng hòa nhập với cộng đồng. Ngoài ra, liệu pháp cũng giúp người bệnh bộc lộ những hành vi chưa ổn định để nhân viên y tế có thể nhận biết và có liệu pháp phù hợp với trạng thái bệnh lý của người bệnh.

Đặc biệt, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 còn có các xưởng phục hồi lao động. Ở đây, người bệnh được tham gia các công việc thủ công nhẹ nhàng như: đan lát, may quần áo, trồng rau, thu hoạch hoa màu… Những công việc đơn giản nhưng mang lại giá trị tinh thần to lớn, giúp bệnh nhân có cảm giác được lao động, được đóng góp.

Phục hồi chức năng tâm thần không chỉ mang lại lợi ích cho người bệnh mà còn giúp giảm chi phí y tế, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội. Để công tác này hiệu quả, cần có sự chung tay của nhiều ngành, nhiều cấp, trong đó truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc giảm kỳ thị, nâng cao nhận thức cộng đồng.

Bác sĩ chuyên khoa II LÊ VĂN KIÊN, Phụ trách Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2

Bệnh nhân phục hồi tốt

Chị T.C.T. (31 tuổi, quê tỉnh Tây Ninh) là một trong những bệnh nhân tâm thần thường xuyên tham gia các hoạt động phục hồi chức năng tại bệnh viện.

Năm 2016, chị T. bị đau đầu, rối loạn thần kinh lưỡng cực, trầm cảm nặng nên được người nhà đưa vào Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 để điều trị. Suốt 9 năm qua, chị đã được các bác sĩ, kỹ thuật viên ở đây hướng dẫn thực hiện các hoạt động như: tập yoga, tập thể dục, chơi nhảy dây, bắt bóng, tập chơi nhạc cụ, tập hát, đọc sách. Nhờ đó, chị T. thấy đầu óc thoải mái hơn, ngủ sâu giấc hơn, vui vẻ hơn. Các triệu chứng của bệnh trầm cảm cũng giảm dần.

Không chỉ chị T., nhiều bệnh nhân tâm thần khác khi được điều trị phục hồi chức năng tại bệnh viện đã có thể tự thực hiện vệ sinh cá nhân, mạnh dạn thể hiện giữa đám đông.

Chuyên gia tâm lý Hoàng Văn Hậu, Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 chia sẻ: Phục hồi chức năng cho bệnh nhân tâm thần là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn của cả nhân viên y tế, bệnh nhân và gia đình. Khi bệnh nhân được điều trị ổn định và tham gia phục hồi đúng cách, khoảng 60-70% trường hợp có thể tự chăm sóc, một số người có thể trở lại lao động nhẹ hoặc hòa nhập cộng đồng tốt. Thông qua các hoạt động liệu pháp, bệnh nhân được huấn luyện, cải thiện các kỹ năng sống từ cơ bản đến nâng cao; được phục hồi trí nhớ, cảm xúc, khả năng tương tác; cải thiện về sức khỏe, tư duy. Ngoài ra, một số bệnh nhân còn được định hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Bác sĩ Lê Văn Kiên nhấn mạnh: Để việc phục hồi chức năng cho bệnh nhân tâm thần đạt kết quả tốt nhất, rất cần sự phối hợp chặt chẽ của gia đình người bệnh. Khi bệnh nhân được xuất viện, gia đình cần biết cách chăm sóc, giám sát người bệnh uống thuốc; có những lời nói, hành động cổ vũ người bệnh hòa nhập với môi trường sống, giúp họ cảm thấy tự tin hơn khi giao tiếp.

Hạnh Dung

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202510/ngay-suc-khoe-tam-than-the-gioi-10-10-phuc-hoi-chuc-nang-cho-benh-nhan-tam-than-ab427c6/