Nghệ An nỗ lực phát triển nhà ở xã hội

Nỗ lực lớn

Tính đến tháng 3/2025, cả nước đã triển khai 644 dự án nhà ở xã hội, với tổng quy mô hơn 580.000 căn hộ. Trong số đó, 96 dự án đã hoàn thành (gần 57.700 căn), 133 dự án đang khởi công (quy mô hơn 110.000 căn). Chính phủ đặt mục tiêu hoàn thành ít nhất 100.000 căn nhà ở xã hội trong năm 2025 và tổng cộng 1 triệu căn đến năm 2030. Tại Nghệ An, UBND tỉnh đã lên kế hoạch hoàn thành 28.500 căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030, trong đó, có đến 19.500 căn dành riêng cho công nhân khu công nghiệp – nhóm đối tượng có nhu cầu bức thiết nhưng lại khó tiếp cận nhà ở phù hợp.

UBND tỉnh Nghệ An đang chỉ đạo các sở, ngành, địa phương và nhà đầu tư triển khai 31 dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp. Khi hoàn thành, các dự án này sẽ cung cấp khoảng 22.519 căn nhà cho người dân. Đây là nỗ lực lớn trong bối cảnh nhiều địa phương còn gặp khó về quỹ đất, vốn đầu tư và chính sách phê duyệt.

Theo thông tin từ Ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam, tỉnh Nghệ An đã chấp thuận chủ trương đầu tư cho 4 dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân tại các khu công nghiệp thuộc Khu kinh tế Đông Nam, với tổng cộng khoảng 8.200 căn.

Trong đó, gần 7.300 căn thuộc 2 dự án của Công ty CP Điện mặt trời miền Trung MK và Công ty CP Thương mại quốc tế BMC tại xã Nghi Long và xã Nghi Thuận (Nghi Lộc); 525 căn hộ chung cư và 23 căn nhà thấp tầng liền kề cho công nhân, người lao động trong khu công nghiệp của Công ty CP Địa ốc Kim Thi tại xã Nghi Xá (Nghi Lộc); gần 300 căn thuộc dự án của Công ty CP Xi măng Sông Lam tại xã Nghi Tiến (Nghi Lộc).

nhà ở xã hội — Ký túc xá Nhà máy Luxshare-ICT Nghệ An ở Khu công nghiệp VSIP Nghệ An. Ảnh: Trân Châu

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp ở Nghệ An cũng đã xây dựng hệ thống nhà ở cho công nhân. Nổi bật là ký túc xá Nhà máy Luxshare-ICT Nghệ An, quy mô 2.055 phòng, đáp ứng chỗ ở cho khoảng 8.220 công nhân ở Khu công nghiệp VSIP; Ký túc xá Công ty TNHH Công nghệ Everwin Precision Việt Nam đáp ứng chỗ ở cho khoảng 1.200 công nhân. Dự kiến trong năm 2025, khu nhà lưu trú công nhân thuộc Nhà máy Luxshare ICT Nghệ An 2 sẽ được khởi công, gồm 3.288 căn hộ cho 12.474 công nhân.

KHu chung cư cải tạo khu A Quang Trung, Trân Châu. — Khu chung cư cải tạo khu A Quang Trung gồm có nhà ở xã hội và nhà ở thương mại. Ảnh: Trân Châu

Nhiều khó khăn

Công ty CP Địa ốc Kim Thi là một trong những nhà đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đầu tiên của tỉnh Nghệ An. Hiện nay, công ty đang triển khai dự án xây dựng 190 căn hộ nhà ở xã hội. Tuy nhiên, đến nay, dự án vẫn còn gặp vướng mắc khi tiền giải phóng mặt bằng công ty bỏ ra vẫn chưa thu hồi được.

Trao đổi về các vấn đề này sinh trong quá trình xây dựng nhà ở xã hội hiện nay, ông Nguyễn Đình Dũng - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Địa ốc Kim Thi cho biết: Chủ trương kêu gọi đầu tư nhà ở xã hội là cấp thiết, nhưng hiện nay, thiếu quỹ đất để đầu tư thực hiện. Nhiều khu công nghiệp được hình thành nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội. Các dự án nhà thương mại không ưu tiên xây dựng nhà ở xã hội hoặc chưa bố trí 20% quỹ đất như quy định.

Bên cạnh đó, những quy định mới theo Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ 1/8/2024) cũng khiến nhà đầu tư có sự cân nhắc lại, như về yêu cầu điều kiện bán nhà hình thành trong tương lai rất chặt chẽ từ việc hoàn thiện phần móng, hệ thống hạ tầng, đến giải chấp (dự án của nhà đầu tư thế chấp ngân hàng) và thông báo của cơ quan quản lý trước khi giao dịch.

Nhà ở xã hoi hưng lộc — Dự án nhà ở xã hội ở phường Hưng Lộc đang được xây dựng lên tầng 3. Ảnh: Trân Châu

Một vấn đề khác khiến một số dự án gặp khó khăn là quá trình thẩm định danh sách đối tượng đủ điều kiện mua nhà kéo dài. Có chủ đầu tư cho biết, họ đã nộp hồ sơ danh sách khách hàng lên cơ quan chức năng khá lâu nhưng vẫn chưa được trả lời, ảnh hưởng đến tài chính công ty khi không huy động được vốn từ khách hàng.

Việc xác minh người dân có nhà, đất hay chưa để đảm bảo điều kiện mua nhà hiện rất phức tạp do có nhiều trường hợp sở hữu đất nhưng chưa sang tên đổi chủ hoặc không đứng tên trực tiếp. Tra cứu vào hệ thống của cơ quan chức năng chưa thể hiện rõ. Điều này làm kéo dài thời gian và ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nhà ở của người dân thực sự có nhu cầu.

Một khó khăn nữa, theo các chủ đầu tư là quá trình tiếp cận vốn ngân hàng gặp khó khăn. Theo Ngân hàng Nhà nước khu vực 8 cho biết, ở Nghệ An có 2 dự án đủ điều kiện giải ngân nhưng chưa giải ngân được.

Các doanh nghiệp kiến nghị, để phát triển nhanh các dự án thương mại về nhà ở xã hội, Nhà nước cần rà soát các dự án nhà ở thương mại có quỹ đất 20% nhà ở xã hội nhưng chưa triển khai, để thu hồi và giao lại cho đơn vị khác đủ năng lực. Địa phương chịu trách nhiệm và đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng để có “đất sạch” giao cho doanh nghiệp. Mở rộng đối tượng được mua và thuê nhà ở xã hội, tăng khả năng tiếp cận cho người dân chưa có nhà ở.

vvv — Khu nhà ở xã hội của Công ty CP Địa ốc Kim Thi ở phường Quán Bàu, thành phố Vinh. Ảnh: Trân Châu.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng nên cho phép tạm tính giá bán nhà theo chi phí thực tế khi bắt đầu triển khai bán hàng, rồi điều chỉnh sau khi quyết toán và có giá chính thức từ cơ quan thẩm định; Hạn chế kéo dài thời gian xét duyệt danh sách mua nhà, để doanh nghiệp xoay vòng vốn và người dân sớm ổn định nơi ở...