Những người giữ hồn văn hóa truyền thống và lan tỏa lối sống xanh

Nằm khiêm tốn trong một con ngõ nhỏ thuộc làng lụa Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Nội), Vụn Art (gọt tắt là Vụn) là "ngôi nhà" của hơn 40 người khuyết tật - những người đã chọn cách sống đẹp, sống tử tế, sống có ích cho cộng đồng bằng chính đôi bàn tay, khối óc và cả trái tim chan chứa yêu thương.

- Ảnh 1. — *Đánh ghen* - tranh dân gian Đông Hồ trên túi của Vụn Art

Từ mảnh lụa vụn đến những bức tranh đời ý nghĩa

Ở Vụn Art, nguyên liệu chính để tạo ra các sản phẩm không phải là vải mới, vải đắt tiền, mà là những mảnh lụa vụn - thứ mà các xưởng sản xuất khác coi là đồ bỏ đi. Đặc biệt, đây là vải lụa vụn từ làng nghề truyền thống Vạn Phúc - làng lụa hàng ngàn năm tuổi nổi tiếng bậc nhất Việt Nam. Việc tái chế những mảnh lụa từ làng nghề không chỉ là cách làm sáng tạo mà còn góp phần tôn vinh giá trị thủ công truyền thống, giới thiệu vẻ đẹp tinh tế của sản phẩm làng nghề đến đông đảo công chúng trong và ngoài nước.

Từ những mảnh vụn đó, họ ghép nên tranh, tạo họa tiết trên túi, trên áo, làm thành đồ lưu niệm và quà tặng thủ công độc đáo. Từng chi tiết, từng mảng màu đều được sắp đặt tỉ mỉ bằng bàn tay khéo léo, kiên trì của những "nghệ nhân đặc biệt" - những người khuyết tật vận động, câm điếc, thiểu năng trí tuệ, chậm phát triển trí tuệ, nạn nhân chất độc da cam hay tự kỷ.

Nhìn cách họ làm việc - ánh mắt tập trung, đôi tay khéo léo - chẳng ai nghĩ rằng có người từng không biết cầm kéo, không phân biệt được màu sắc, thậm chí không thể nói một câu hoàn chỉnh. Vậy mà giờ đây, họ không chỉ tự tin làm việc mà còn hướng dẫn các em học sinh, sinh viên, du khách trong và ngoài nước tham gia các trải nghiệm thủ công - một hoạt động độc đáo và đầy nhân văn.

Những bức tranh dân gian Đông Hồ và bảo vệ môi trường trên các sản phẩm của Vụn Art

ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Rơi nước mắt nhưng không vì thương hại

Đinh Văn Thành - một chàng trai thiểu năng trí tuệ - là một minh chứng sống cho sự kỳ diệu của lòng nhân ái. Ngày mới đến Vụn, Thành thậm chí phải nhờ bác đưa đến, chưa biết chữ, phải dạy từ cách ăn, cách nói. Ấy thế mà hôm nay, Thành đã có thể điều khiển thành thạo máy cắt laser - công việc đòi hỏi độ chính xác cao mà không phải ai cũng làm được. Thành tự mình đạp xe đến Vụn, còn biết tự đi chợ, nấu cơm, biết quan tâm người khác, và quan trọng nhất: biết chăm lo cho chính cuộc sống của mình.

- Ảnh 7. — Đinh Văn Thành đang điều khiển máy

Nguyễn Văn Quảng - một người câm điếc bẩm sinh - từng sống hoàn toàn phụ thuộc vào gia đình. Vậy mà giờ đây, Quảng là người có tay nghề cao nhất tại Vụn, chuyên xử lý những công đoạn khó nhất, làm ra những sản phẩm tinh xảo khiến khách hàng phải trầm trồ. Với Quảng, sản phẩm không chỉ là lao động, mà còn là ngôn ngữ để giao tiếp với thế giới.

- Ảnh 8. — Nguyễn Văn Quảng đang làm tranh chân dung từ vải vụn - một trong những sản phẩm đòi hỏi kỹ thuật và sự tinh xảo

Hay như Bùi Thị Dung, Hoàng Gia Bách, một bạn khuyết tật vận động, chậm phát triển trí tuệ, một bạn mắc chứng tự kỷ, từng sợ hãi đám đông, từng chỉ muốn thu mình, vậy mà hôm nay, Dung, Bách có thể tự tin đứng trước hàng trăm người để hướng dẫn làm tranh vải, nở nụ cười rạng rỡ khi hoàn thành một sản phẩm và thậm chí còn "quản lý" cả một nhóm nhỏ học sinh trong buổi trải nghiệm.

- Ảnh 9. — Dung tự tin hướng dẫn các em học sinh trải nghiệm

Họ, mỗi người một hoàn cảnh, một nỗi đau riêng, nhưng đều đang viết tiếp câu chuyện của mình bằng nghị lực sống mãnh liệt và tinh thần không đầu hàng số phận.

- Ảnh 10. — Vụn Art - ngôi nhà của hơn 40 người khuyết tật đang miệt mài lao động

Lan tỏa lối sống xanh - không chỉ là việc làm

Vụn Art không đơn thuần là một nơi dạy nghề hay tạo việc làm. Đó là nơi hồi sinh những mảnh vụn, nơi những mảnh đời nhỏ bé được ghép lại, tạo thành một bức tranh đời trọn vẹn. Trong suốt 7 năm hoạt động, Vụn đã dạy nghề, tạo việc làm ổn định cho rất nhiều phụ nữ yếu thế và người khuyết tật. 95% nhân sự của Vụn là người khuyết tật - những người vốn bị xem là "gánh nặng" trong gia đình - nay đã có thu nhập ổn định, được sống độc lập và có tiếng nói trong cộng đồng.

Đặc biệt, Vụn Art đã tái chế hàng tấn vải vụn lụa, giúp giảm thiểu lượng rác thải làng nghề, góp phần vào lối sống xanh, phát triển bền vững. Nếu những mảnh vải này bị thải ra môi trường, chúng sẽ gây ô nhiễm nghiêm trọng - từ khói đốt rác, hóa chất nhuộm đến sự tồn lưu dai dẳng của vải không phân hủy. Việc tái sử dụng lụa vụn không chỉ giúp giảm tải cho môi trường mà còn truyền đi thông điệp mạnh mẽ: tái chế không chỉ là xu hướng, mà là trách nhiệm sống xanh của mỗi cá nhân.

Với những sản phẩm độc đáo từ vải vụn, với dịch vụ trải nghiệm làm sản phẩm từ vải vụn thu hút hàng chục nghìn người mỗi năm, Vụn Art đã và đang lan tỏa phong cách sống thân thiện với thiên nhiên, khơi gợi ý thức bảo vệ hành tinh từ những hành động giản dị mỗi ngày. Anh Cường - Giám đốc của Vụn, cũng là một người khuyết tật - cho biết: Chúng tôi coi việc lan tỏa lối sống xanh, bảo vệ môi trường là trách nhiệm, là sứ mệnh của mỗi con người ở Vụn".

Những mảnh vải vụn tưởng chừng như bỏ đi đang được ghép thành tranh

ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Giữ hồn văn hóa dân gian

Không dừng lại ở tái chế, Vụn Art còn là nơi lưu giữ và truyền bá những giá trị văn hóa truyền thống. Những dòng tranh dân gian như Đông Hồ, Hàng Trống, Kim Hoàng, Làng Sình được phục dựng bằng vải vụn, hiện diện trên túi xách, áo phông, tranh treo tường… một cách sống động và gần gũi.

Việc đưa tranh dân gian vào sản phẩm không đơn thuần là một yếu tố thẩm mỹ, mà còn là một cách "kể chuyện" - để thế hệ hôm nay và mai sau không quên nguồn cội, không lãng quên vẻ đẹp truyền thống của dân tộc.

Có người hỏi: "Vì sao Vụn Art lại được yêu quý đến thế?". Câu trả lời không nằm ở những câu chuyện buồn hay sự thương cảm. Những người ở Vụn không mong được thương hại. Họ thu hút người khác bằng yêu thương, bằng sự tử tế, bằng khát vọng sống, bằng hành trình sống đẹp và sống có ích.

Ai đã từng đến Vụn, dù chỉ một lần, đều sẽ mang theo một điều gì đó rất đặc biệt. Có thể là một bức tranh do chính tay mình làm ra. Có thể là một cuộc trò chuyện ý nghĩa với những người tưởng chừng "không thể giao tiếp". Có thể là một buổi trải nghiệm khiến bạn nhận ra: sống xanh không phải chuyện lớn lao, mà bắt đầu từ việc trân trọng những điều nhỏ bé.

- Ảnh 14. — Giới thiệu phong cảnh Hà Nội cho du khách nước ngoài thông qua bộ kit ghép tranh từ vải vụn

Vụn Art đã trải qua 7 năm không dễ dàng. Mỗi năm trôi qua là một cột mốc đánh dấu sự trưởng thành, là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của một cộng đồng từng bị xem là "yếu thế". Họ đã, đang và sẽ tiếp tục là những người gìn giữ văn hóa dân gian Việt Nam - bằng một cách rất riêng. Họ đã, đang và sẽ tiếp tục là những người truyền cảm hứng sống xanh - bằng chính sản phẩm và dịch vụ tái chế từ vải vụn. Họ đã, đang và sẽ tiếp tục là minh chứng cho chân lý giản dị nhưng sâu sắc: "Tàn nhưng không phế" - người khuyết tật hoàn toàn có thể sống có ích, sáng tạo và góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.

"Nghệ thuật từ những mảnh vụn" - đó là câu slogan của Vụn Art, những mảnh vải vụn lấp lánh và những mảnh đời ở Vụn cũng đang lấp lánh theo một cách rất riêng, rất nhân văn.

Cuộc thi viết Sống đẹp lần V được tổ chức nhằm khuyến khích mọi người viết về những hành động cao đẹp đã giúp đỡ cá nhân hoặc cộng đồng. Năm nay, cuộc thi tập trung vào việc ca ngợi những nhân vật hoặc tập thể đã thực hiện những hành động nhân ái, mang lại hy vọng cho những hoàn cảnh khó khăn.

Điểm nổi bật là hạng mục giải thưởng mới về môi trường, tôn vinh những tác phẩm truyền cảm hứng và khuyến khích hành động vì một môi trường sống xanh, sạch. Qua đó, Ban tổ chức mong muốn nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ hành tinh cho các thế hệ tương lai.

Cuộc thi có các hạng mục thi đa dạng và cơ cấu giải thưởng, bao gồm:

Hạng mục bài viết: Ký sự, phóng sự, ghi chép hoặc truyện ngắn, không quá 1.600 chữ cho bài viết và 2.500 chữ cho truyện ngắn.

Bài viết ký sự, phóng sự, ghi chép:

- 1 giải nhất: 30.000.000 đồng

- 2 giải nhì: 15.000.000 đồng

- 3 giải ba: 10.000.000 đồng

- 5 giải khuyến khích: 3.000.000 đồng

Truyện ngắn:

- 1 giải nhất: 30.000.000 đồng

- 1 giải nhì: 20.000.000 đồng

- 2 giải ba: 10.000.000 đồng

- 4 giải khuyến khích: 5.000.000 đồng

Hạng mục ảnh: Gửi bộ ảnh tối thiểu 5 bức liên quan đến hoạt động thiện nguyện hoặc bảo vệ môi trường, kèm theo tên bộ ảnh và mô tả ngắn.

- 1 giải nhất: 10.000.000 đồng

- 1 giải nhì: 5.000.000 đồng

- 1 giải ba: 3.000.000 đồng

- 5 giải khuyến khích: 2.000.000 đồng

Giải Bài được yêu thích nhất: 5.000.000 đồng

Giải Bài xuất sắc về đề tài môi trường: 5.000.000 đồng

Giải Nhân vật được vinh danh: 30.000.000 đồng

Thời gian gửi tác phẩm đến hết ngày 16.10.2025. Các tác phẩm sẽ được đánh giá qua vòng sơ khảo và chung khảo với sự tham gia của Ban giám khảo gồm các tên tuổi nổi tiếng. Ban tổ chức sẽ công bố danh sách người đoạt giải trên chuyên trang "Sống đẹp". Xem chi tiết thể lệ tại thanhnien.vn.

Ban tổ chức cuộc thi Sống đẹp