Nobel Vật lý 2025 dành cho phát hiện đường hầm cơ học lượng tử vĩ mô

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố 3 nhà vật lý John Clarke, Michel H. Devoret và John M. Martinis được trao Giải Nobel Vật lý 2025. Ảnh: nobelprize.org

Theo thông báo từ Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, nghiên cứu của 3 nhà khoa học đã mở đường cho sự phát triển của các mạch lượng tử – nền tảng cho công nghệ máy tính lượng tử hiện nay. Công trình này giúp giới khoa học hiểu rõ hơn cách các hiện tượng lượng tử, vốn thường chỉ quan sát được ở cấp độ nguyên tử, có thể biểu hiện trong các hệ thống điện tử lớn hơn.

Giáo sư John Clarke và John M. Martinis đều thuộc Đại học California, Mỹ, trong khi giáo sư Michel H. Devoret là giáo sư cộng tác với Đại học California.

Theo Nature và BBC, phát hiện của nhóm nghiên cứu là “một bước tiến quan trọng trên con đường hiện thực hóa máy tính lượng tử ổn định và có thể mở rộng”, đồng thời thể hiện mối liên kết giữa vật lý lý thuyết và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Năm ngoái, giải Nobel Vật lý đã được trao cho 2 nhà khoa học tiên phong là John Joseph Hopfield (người Mỹ) và Geoffrey Everest Hinton (mang hai quốc tịch Anh-Canada, được mệnh danh là "cha đẻ của AI") vì những khám phá "giúp phát triển học máy (machine learning) với các mạng nơron nhân tạo". Đây cũng là những người đã đặt nền móng cho công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi thế giới ngày nay.

Đây là giải Nobel thứ 2 được công bố của mùa giải Nobel năm nay, sau giải Nobel Y sinh. Giải thưởng Nobel Vật lý năm nay trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (khoảng 1,17 triệu USD), sẽ được trao trong lễ vinh danh tại Stockholm vào tháng 12.

Tuần lễ Nobel 2025 tiếp tục với các giải:

Hóa học (chiều 8-10), Văn chương (chiều 9-10), Hòa bình (chiều 10-10) và kết thúc với Nobel Kinh tế (chiều 13-10). Mỗi giải thưởng bao gồm huy chương Vàng, bằng chứng nhận và 11 triệu kronor Thụy Điển.

KHÁNH HƯNG

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/nobel-vat-ly-2025-danh-cho-phat-hien-duong-ham-co-hoc-luong-tu-vi-mo-post816802.html