Nvidia - cỗ máy 4.500 tỷ USD kiến tạo hạ tầng cho nền kinh tế AI

“Chúng không phải là các trung tâm dữ liệu như trước đây”, Jensen Huang, nhà sáng lập và CEO của Nvidia, tuyên bố trước hàng nghìn người tại Computex 2025. “Những trung tâm dữ liệu AI này thực ra là các nhà máy AI”.

Câu nói của Huang không chỉ là một phép ẩn dụ mà là lời tuyên ngôn định hình lại toàn bộ ngành công nghệ. Khi cổ phiếu Nvidia chính thức đưa vốn hóa công ty vượt ngưỡng 4.500 tỷ USD vào ngày 1/10, thị trường đã không chỉ đặt cược vào một công ty bán dẫn. Họ đang đầu tư vào người xây dựng nên toàn bộ hệ thống hạ tầng cho một cuộc cách mạng công nghiệp mới - cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo.

Sự kiện này không đơn thuần là một cột mốc tài chính mà là sự thừa nhận rằng Nvidia đã trở thành “cuốc và xẻng” không thể thiếu trong cơn sốt vàng AI, là nền móng vật chất cho một nền kinh tế số trị giá hàng nghìn tỷ USD.

Cú bắt tay thế kỷ và bình minh của các "siêu nhà máy AI"

Ngày đầu tháng 10, giữa những lo ngại về nguy cơ đóng cửa chính phủ Mỹ, một cổ phiếu vẫn hiên ngang tăng gần 3%, xô đổ mọi kỷ lục. Đó là Nvidia.

Vốn hóa của gã khổng lồ bán dẫn chính thức vượt ngưỡng 4.500 tỷ USD, một con số lớn hơn GDP của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Tính từ đầu năm, cổ phiếu Nvidia đã tăng vọt 39%, một hiệu suất đáng kinh ngạc cho thấy niềm tin sắt đá của thị trường vào một câu chuyện duy nhất, đó là trí tuệ nhân tạo.

Thế nhưng, cú hích quyết định đưa Nvidia vào câu lạc bộ nghìn tỷ USD này không đơn thuần đến từ sự lạc quan của thị trường. Nó được định đoạt bởi một trong những thỏa thuận hạ tầng tham vọng nhất lịch sử công nghệ: dự án Stargate của OpenAI.

Vài ngày trước cột mốc lịch sử, cha đẻ của ChatGPT đã trao cho Nvidia một "chìa khóa vương quốc AI". Không chỉ là một đơn đặt hàng GPU khổng lồ, OpenAI công bố khoản đầu tư cổ phần lên tới 100 tỷ USD vào chính Nvidia. Đây là một phần của siêu dự án Stargate trị giá 500 tỷ USD hợp tác cùng Oracle, với mục tiêu xây dựng 5 siêu trung tâm dữ liệu, mỗi nơi chứa hàng trăm nghìn GPU Nvidia.

Động thái này mang một ý nghĩa sâu sắc. Nó không còn là mối quan hệ mua - bán đơn thuần. OpenAI, một trong những thực thể AI tiên phong nhất hành tinh, đã đặt cược tương lai của mình vào Nvidia, biến nhà sản xuất chip thành đối tác chiến lược không thể tách rời.

Như nhà phân tích Atif Malik của Citi nhận định khi nâng giá mục tiêu cổ phiếu lên 210 USD: “Chúng tôi tin rằng OpenAI tìm đến Nvidia vì sản phẩm của hãng vượt trội, trong bối cảnh số lượng người dùng và nhu cầu tính toán trên mỗi người dùng tăng mạnh”.

Tuyên bố của CEO Jensen Huang càng làm rõ hơn quy mô của sự thống trị: các sản phẩm của Nvidia chiếm khoảng 70% chi phí của bất kỳ trung tâm dữ liệu AI mới nào. Logic rất đơn giản: Stargate trị giá 500 tỷ USD, và phần lớn miếng bánh đó sẽ chảy thẳng về túi Nvidia.

Cơn sốt vàng AI và người bán "cuốc và xẻng" duy nhất

Cú bắt tay với OpenAI chỉ là đỉnh của tảng băng chìm. Một chu kỳ thuận lợi đang được hình thành, biến Nvidia thành nhà cung cấp "cuốc và xẻng" không thể thay thế trong cơn sốt vàng AI.

CoreWeave, nhà cung cấp đám mây mà Nvidia nắm cổ phần lớn, vừa công bố hợp đồng trị giá 14,2 tỷ USD để cung cấp hạ tầng AI cho Meta. Google, Amazon và các gã khổng lồ công nghệ khác cũng đang trong một cuộc chạy đua vũ trang, rót hàng chục tỷ USD để xây dựng năng lực tính toán.

Nhu cầu AI càng tăng, càng cần những trung tâm dữ liệu mạnh hơn. Điều này đồng nghĩa với việc bán được nhiều chip Nvidia hơn. Doanh thu khổng lồ lại được tái đầu tư vào R&D, giúp Nvidia tạo ra những con chip tiên tiến hơn, củng cố lợi thế cạnh tranh và tiếp tục thu hút những hợp đồng lớn hơn. Vòng lặp này đã tạo ra một "con hào kinh tế" dường như không thể bị xuyên thủng.

Sự vững chắc của Nvidia còn được thể hiện qua khả năng bất chấp các biến động vĩ mô. Trong khi thị trường tài chính nín thở trước nguy cơ chính phủ Mỹ đóng cửa, nhóm cổ phiếu công nghệ, dẫn đầu bởi Nvidia, vẫn tăng trưởng. Điều này cho thấy các nhà đầu tư tổ chức đang nhìn xa hơn những bất ổn ngắn hạn. Họ không chỉ đầu tư vào một công ty, họ đang đầu tư vào một cuộc cách mạng hạ tầng.

Với họ, Nvidia chính là "hiện thân vật chất" của AI. Mọi đột phá trong học máy (machine learning), chatbot, hay xe tự lái đều gắn chặt với những con chip đến từ Santa Clara.

Nvidia - cỗ máy 4.500 tỷ USD kiến tạo hạ tầng cho nền kinh tế AI - 1 — OpenAI là động lực chính đằng sau cột mốc 4.500 tỷ USD của Nvidia với siêu dự án Stargate trị giá 500 tỷ USD vừa ra mắt (Ảnh: FT).

Nền móng của một đế chế: Từ gaming đến bộ não của AI

Để hiểu được vị thế độc tôn ngày hôm nay, cần nhìn lại hành trình gần 3 thập kỷ của Nvidia. Được thành lập vào năm 1993 bởi Jensen Huang, Chris Malachowsky và Curtis Priem với số vốn ít ỏi 40.000 USD, Nvidia ban đầu tập trung vào thị trường đồ họa 3D cho game thủ. Bước ngoặt đầu tiên đến vào năm 1999 với việc ra mắt GeForce 256, được mệnh danh là "GPU đầu tiên trên thế giới", định hình một hạng mục sản phẩm hoàn toàn mới.

Tuy nhiên, quyết định mang tính thiên tài và đặt nền móng cho đế chế AI sau này lại đến vào năm 2006. Đó là sự ra đời của CUDA (Compute Unified Device Architecture - kiến trúc thiết bị tính toán hợp nhất). Đây là một nền tảng lập trình cho phép các nhà phát triển khai thác sức mạnh xử lý song song khổng lồ của GPU cho các tác vụ tính toán đa mục đích, vượt ra ngoài khuôn khổ đồ họa.

Vào thời điểm đó, ít ai nhận ra tầm quan trọng của nó. Nhưng khi cuộc cách mạng học sâu (deep learning) bùng nổ vào những năm 2010, các nhà nghiên cứu nhận ra rằng kiến trúc của GPU, vốn được thiết kế để xử lý song song hàng nghìn phép tính đồ họa, lại hoàn hảo một cách đáng kinh ngạc cho việc đào tạo các mô hình AI. CUDA đã đi trước thời đại cả một thập kỷ, tạo ra một hệ sinh thái phần mềm mà các đối thủ không thể sao chép. Lập trình viên, nhà khoa học dữ liệu và các công ty AI đã xây dựng toàn bộ công cụ của họ trên nền tảng này.

Sự chuyển dịch chiến lược này được phản ánh rõ nét trong cơ cấu doanh thu của Nvidia. Trong năm tài chính 2025, tổng doanh thu đạt 130,5 tỷ USD, trong đó mảng Compute & Networking (chủ yếu là trung tâm dữ liệu AI) chiếm tới 116,1 tỷ USD, tương đương 89%. Mảng Gaming, từng là trụ cột, giờ chỉ còn chiếm chưa tới 9%. Nvidia đã hoàn tất quá trình chuyển mình từ một công ty gaming thành một gã khổng lồ về hạ tầng AI. Các thế hệ chip kế tiếp nhau từ Pascal, Volta, Ampere, Hopper và giờ là Blackwell với các Tensor Core chuyên dụng cho AI, đã liên tục củng cố vị thế dẫn đầu không thể tranh cãi của họ.

Tầm nhìn của Jensen Huang: Nhà máy AI và nền kinh tế nghìn tỷ USD

Tại diễn đàn Computex 2025, CEO Jensen Huang đã vẽ ra một tầm nhìn còn lớn hơn nữa. Ông không nói về chip, mà nói về một cuộc cách mạng công nghiệp mới.

"Điện năng, Internet và giờ đến lượt AI sẵn sàng lan tỏa khắp thế giới", Huang tuyên bố. "AI giờ không chỉ là công nghệ, mà là hạ tầng, cần những nhà máy để vận hành. Thực ra, các trung tâm dữ liệu AI chính là những nhà máy AI. Bạn cung cấp năng lượng cho chúng, và chúng tạo ra những thứ vô cùng giá trị, mà chúng tôi gọi là token".

Phép ẩn dụ này đã định hình lại hoàn toàn cách nhìn về ngành. Các trung tâm dữ liệu không còn là nơi lưu trữ thông tin thụ động, mà là những nhà máy sản xuất ra trí thông minh - đơn vị tiền tệ mới của nền kinh tế số. Theo tầm nhìn của Huang, tương lai sẽ không chỉ dừng lại ở AI tạo sinh. Nó sẽ tiến tới AI tác nhân (Agentic AI) - những AI có khả năng hiểu, suy nghĩ và hành động và AI vật lý (Physical AI) - những AI có thể tương tác với thế giới thực thông qua robot.

Để hiện thực hóa điều đó, Nvidia không chỉ bán phần cứng mà họ xây dựng một hệ sinh thái toàn diện:

Phần cứng: Từ siêu máy tính cá nhân DGX Spark đến kiến trúc Blackwell Ultra và Vera Rubin thế hệ tiếp theo.

Mạng: Công nghệ NVLink Fusion và Spectrum-X phá vỡ các nút thắt cổ chai truyền thống, cho phép xây dựng các hệ thống quy mô chưa từng có.

Phần mềm và nền tảng: Hệ sinh thái CUDA-X, nền tảng Omniverse cho việc tạo "bản sao số", và các mô hình nền tảng như Isaac GR00T cho robot.

Nvidia đang xây dựng toàn bộ chuỗi công cụ để các quốc gia và doanh nghiệp có thể tự xây dựng "nhà máy AI" của riêng mình. Dự án hợp tác với Foxconn và chính phủ Đài Loan (Trung Quốc) để xây dựng một siêu máy tính AI ngay tại đây là minh chứng rõ ràng nhất cho chiến lược này.

Nvidia - cỗ máy 4.500 tỷ USD kiến tạo hạ tầng cho nền kinh tế AI - 2 — Tại Computex 2025, CEO Nvidia Jensen Huang gọi AI là hạ tầng mới: các nhà máy AI biến năng lượng thành giá trị số khổng lồ (Ảnh: NVIDIA).

Vị thế độc tôn và những thách thức phía trước

Việc Nvidia chạm mốc 4.500 tỷ USD không phải là một bong bóng, mà là sự định giá của thị trường cho một vị thế độc quyền trên thực tế đối với loại tài sản quan trọng nhất của thế kỷ 21: năng lực tính toán AI. Các nhà đầu tư tin rằng cuộc chơi mới chỉ ở "hiệp đầu". Khi AI được tích hợp sâu hơn vào mọi ngành công nghiệp, từ y tế, tài chính đến sản xuất và ô tô tự lái, nhu cầu về hạ tầng sẽ còn bùng nổ hơn nữa.

Tuy nhiên, không có đế chế nào tồn tại mãi mãi mà không có thách thức. Cuộc cạnh tranh, dù còn ở khoảng cách xa, đang dần nóng lên. AMD và Intel đang nỗ lực bắt kịp. Các khách hàng lớn nhất của Nvidia như Google, Amazon, Microsoft cũng đang tự phát triển chip AI nội bộ để giảm sự phụ thuộc.

Dù vậy, lợi thế lớn nhất của Nvidia không chỉ nằm ở phần cứng vượt trội, mà ở hệ sinh thái phần mềm CUDA đã bám rễ sâu rộng suốt gần hai thập kỷ. Việc chuyển đổi khỏi CUDA là một nhiệm vụ cực kỳ tốn kém và phức tạp, tạo ra một rào cản gia nhập khổng lồ.

Câu hỏi quan trọng nhất không phải là liệu xu hướng AI có tiếp tục hay không mà là Nvidia có thể duy trì bao lâu vị thế công nghệ và thị trường của mình. Hành trình đến 4.500 tỷ USD đã là một kỳ tích. Nhưng trong thế giới công nghệ luôn biến động, việc bảo vệ ngôi vương sẽ là một thử thách còn lớn hơn nữa.

Hiện tại, cỗ máy Nvidia vẫn đang vận hành ở tốc độ tối đa, không chỉ sản xuất chip, mà còn đang đúc nên nền móng cho toàn bộ nền kinh tế tương lai.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/nvidia-co-may-4500-ty-usd-kien-tao-ha-tang-cho-nen-kinh-te-ai-20251002110124968.htm