Quản lý chặt chẽ khai thác hiệu quả tài nguyên, khoáng sản

Những năm qua, công tác quản lý, khai thác tài nguyên được tỉnh quan tâm nhằm nâng cao giá trị sản xuất, tăng thu ngân sách và tạo việc làm cho người lao động. Tuy vậy, vấn đề khai thác và sử dụng tài nguyên, khoáng sản cũng đặt ra yêu cầu quản lý chặt chẽ hơn trong thời gian tới.

Thực tế, công tác quản lý, khai thác và sử dụng đất đai của tỉnh ngày càng chặt chẽ, hiệu quả. Tỉnh đã lập và triển khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, bảo đảm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Các thủ tục hành chính được đơn giản hóa, thời gian giải quyết giảm 20%. Đến nay, toàn tỉnh đã cấp trên 28 nghìn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức, cá nhân; giao đất, cho thuê đất cho gần 700 tổ chức với diện tích trên 6.800 ha.

Đặc biệt, tỉnh xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai cho trên 5 triệu thửa đất, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia, góp phần quan trọng cho tiến trình chuyển đổi số; thu ngân sách từ đất đạt trên 19.000 tỷ đồng, trở thành nguồn lực quan trọng cho phát triển.

Lào Cai cũng đã hoàn thành kiểm kê tài nguyên nước, triển khai cắm mốc bảo vệ các hồ chứa thủy điện, bảo vệ lòng bờ bãi sông, duy trì dòng chảy tối thiểu ở các bậc thủy điện. Thu ngân sách từ tài nguyên nước đạt trên 1.500 tỷ đồng/năm.

Được mệnh danh là “Bản đồ khoáng sản thu nhỏ của cả nước”, trong những năm qua, Lào Cai đã tăng cường công tác quản lý, nhờ vậy, công tác quản lý khoáng sản đi vào nền nếp (các doanh nghiệp đã thực hiện lắp đặt trạm cân, camera giám sát sản lượng khai thác). Thu ngân sách từ hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản đạt gần 3.000 tỷ đồng/năm, tạo việc làm ổn định cho khoảng 15.000 lao động. Nhiều loại khoáng sản quan trọng như đồng, sắt, apatit, đá vôi trắng… được khai thác gắn với chế biến sâu, góp phần nâng cao giá trị.

Bên cạnh những kết quả đạt được, lĩnh vực quản lý tài nguyên và môi trường của tỉnh vẫn còn những hạn chế, như: quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở một số nơi thiếu đồng bộ, tính dự báo chưa cao. Cơ sở dữ liệu đất đai, tài sản công còn thiếu, chậm cập nhật; công tác quản lý tài nguyên nước còn bất cập, hệ thống quan trắc tự động mới triển khai ở mức ban đầu, chưa đồng bộ; một số dự án khoáng sản chậm triển khai do vướng giải phóng mặt bằng; hiện tượng khai thác trái phép còn tái diễn; đặc biệt, biến đổi khí hậu, thiên tai, lũ quét, sạt lở đất ngày càng gay gắt, đặt ra thách thức to lớn đối với quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Trước những yêu cầu mới, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh đặt ra một số mục tiêu trong giai đoạn 2026 - 2030 như: quản lý chặt chẽ, đồng bộ, khai thác tiết kiệm, khoa học và hiệu quả tài nguyên, khoáng sản và bảo vệ môi trường gắn với phát triển bền vững.

Đến năm 2030, hoàn thành cơ sở dữ liệu đất, nước, khoáng sản, môi trường, đáp ứng mục tiêu chuyển đổi số theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Thu ngân sách từ đất, nước, khoáng sản đạt trung bình trên 13.000 tỷ đồng/năm. Tỷ lệ chất thải nguy hại được xử lý đạt 95%; 100% chất thải y tế được xử lý; dưới 10% rác thải đô thị xử lý bằng chôn lấp trực tiếp. Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai; từng bước phát triển kinh tế carbon thấp, kinh tế tuần hoàn, tăng cường năng lượng tái tạo... Đó là những mục tiêu nhằm quản lý chặt chẽ, khai thác hợp lý, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên và bảo vệ môi trường gắn với phát triển bền vững.

Để đạt được mục tiêu đó, các ngành, địa phương chủ động rà soát toàn bộ văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách về đất đai, khoáng sản, tài nguyên nước, môi trường để kiến nghị sửa đổi, bổ sung, đảm bảo đồng bộ, thống nhất, phù hợp với bối cảnh sau hợp nhất. Trên cơ sở Luật Đất đai 2024, Luật Địa chất và Khoáng sản 2024, Luật Tài nguyên nước 2023, Luật Bảo vệ môi trường 2020… đã ban hành, tỉnh sẽ có các quy định, hướng dẫn chi tiết ở cấp tỉnh, bảo đảm rõ ràng, minh bạch, dễ thực hiện ở cơ sở; đồng thời sớm ban hành quy chế phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương trong quản lý tài nguyên; quy định trách nhiệm cụ thể của người đứng đầu, tránh tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm.

Làm tốt công tác quy hoạch sử dụng đất; bố trí quỹ đất hợp lý cho phát triển đô thị, công nghiệp, dịch vụ, đồng thời giữ vững diện tích rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đất nông nghiệp trọng yếu. Trong quản lý khoáng sản, xây dựng danh mục mỏ trọng điểm, mỏ ưu tiên gắn với chế biến sâu, quá trình khai thác, chế biến phải tuân thủ các quy định, nhất là Luật Bảo vệ môi trường. Tỉnh sẽ tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học - công nghệ trong công tác quản lý tài nguyên, khoáng sản (xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, nước, khoáng sản, môi trường “đúng - đủ - sạch - sống”, liên thông với cơ sở dữ liệu quốc gia)… Kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm: lấn chiếm đất, sử dụng đất sai mục đích, chậm đưa đất vào sử dụng, khai thác khoáng sản trái phép, vi phạm hành lang bảo vệ nguồn nước… Ưu tiên các dự án chế biến sâu khoáng sản tạo ra sản phẩm cuối cùng, hạn chế xuất khẩu thô, nâng cao giá trị gia tăng; khuyến khích các mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp, công nghiệp: phân loại rác tại nguồn, sử dụng phụ phẩm nông nghiệp làm phân hữu cơ, tái chế chất thải công nghiệp làm vật liệu xây dựng.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Huy Tuấn cho biết: Mục tiêu bao trùm là phát triển tỉnh Lào Cai nhanh và bền vững, theo định hướng “xanh, hài hòa, bản sắc, hạnh phúc”, gắn với “giữ rừng, giữ nước, giữ môi trường, giữ Nhân dân, giữ biên giới”. Đến năm 2030, phấn đấu đưa Lào Cai trở thành tỉnh phát triển của vùng, là cực tăng trưởng, trung tâm giao thương kinh tế quốc tế… Để đạt mục tiêu đó, việc quản lý và khai thác hiệu quả tài nguyên đất, nước, khoáng sản gắn với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững chính là chìa khóa. Đây không chỉ là trách nhiệm của các cấp, các ngành, mà là nhiệm vụ chính trị của cả hệ thống chính trị, của từng cán bộ, đảng viên và của mỗi người dân.

Trình bày: Thủy Thanh

Nguồn: https://baolaocai.vn/quan-ly-chat-che-khai-thac-hieu-qua-tai-nguyen-khoang-san-post883602.html