Mọi trạm sạc xe điện tại Việt Nam sẽ sớm phải tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia mới ban hành. Đây không chỉ là bước tiến trong kiểm soát an toàn và chất lượng thiết bị, mà còn là nền móng quan trọng cho quá trình chuyển đổi giao thông xanh trong tương lai.
Vì sao trụ sạc xe điện cần có quy chuẩn kỹ thuật?
Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng trưởng nhanh của thị trường xe điện. Từ ô tô cá nhân đến taxi điện, xe máy điện, các dòng phương tiện sử dụng pin đang dần trở thành lựa chọn phổ biến.
Trong hệ sinh thái xe điện, trạm sạc đóng vai trò như “trạm tiếp nhiên liệu” của thế kỷ 21. Khác với xe chạy xăng, vốn có hệ thống phân phối và lưu trữ nhiên liệu chuẩn hóa từ lâu, xe điện đòi hỏi một hạ tầng hoàn toàn mới, gồm: nguồn điện ổn định, thiết bị sạc đạt chuẩn kỹ thuật, phần mềm điều khiển giao tiếp xe – trạm và cả cơ chế thanh toán thông minh. Nếu thiếu một mắt xích, toàn bộ chuỗi giá trị sẽ bị gián đoạn.
Cổng sạc Type 2 (CCS Combo 2) cho xe Tesla Model 3 ở thị trường châu Âu (Ảnh: Tesla).
Theo ông Phan Trường Thành, Trưởng Phòng Tài chính - Đầu tư (Sở Xây dựng Hà Nội), trên địa bàn Hà Nội đang có khoảng 1.000 trụ sạc các loại cho xe công cộng, trụ sạc cho ô tô và trụ sạc cho xe máy, xe đạp điện, chủ yếu do các doanh nghiệp nội địa như VinFast và V-Green phát triển.
Ông Thành cho biết, lãnh đạo TP Hà Nội đã yêu cầu cần đưa tiêu chuẩn chung đối với các trạm sạc, không lắp tràn lan dẫn đến sau này không liên kết được với nhau, các hãng xe khác nhau đều có thể sạc chung trên trụ sạc để người dân tiếp cận, không hãng nào độc quyền trụ sạc.
Đó là vì ngoài đáp ứng được số lượng, vấn đề còn nằm ở chất lượng và tính đồng bộ. Nhiều trạm được lắp đặt tùy tiện, không tuân thủ chuẩn kỹ thuật nào rõ ràng, có thể dẫn đến rủi ro chập cháy, điện giật, đặc biệt tại các khu vực công cộng hoặc tầng hầm chung cư.
Bởi lẽ đó, việc xây dựng một hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) dành cho trụ sạc là bước đi mang tính bắt buộc, nhằm đảm bảo an toàn, tính đồng bộ và khả năng mở rộng hạ tầng sạc trong tương lai.
Sắp áp dụng quy chuẩn quốc gia cho trạm sạc
Theo Thông báo số G/TBT/N/VNM/340 gửi đến Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã ban hành dự thảo QCVN đầu tiên dành riêng cho trụ sạc xe điện vào tháng 3. Quy chuẩn này bắt buộc áp dụng với mọi thiết bị sạc xe điện mới được sản xuất, lắp đặt hoặc nhập khẩu tại Việt Nam.
Nội dung của quy chuẩn tập trung vào các yêu cầu kỹ thuật cốt lõi như giới hạn điện áp tối đa 1000V (AC) hoặc 1500V (DC), cùng các biện pháp an toàn kỹ thuật như chống điện giật, bảo vệ quá dòng, quá áp, quá nhiệt, chống cháy.
Trạm sạc xe điện VinFast tại cửa hàng xăng dầu Petrolimex (Ảnh: VinFast).
Ngoài ra, cũng cần đạt đủ các tiêu chuẩn chống chịu môi trường, như bảo vệ bụi, nước (IP), va đập (IK), và tương thích giữa trụ sạc và xe qua giao thức chuẩn quốc tế.
Theo đó, trạm sạc chỉ được phép đưa vào sử dụng sau khi đã được chứng nhận hợp quy, kiểm tra mẫu và gắn dấu hợp chuẩn theo quy định. Đây là lần đầu tiên các thiết bị trụ sạc tại Việt Nam được quản lý chặt chẽ theo quy định pháp lý kỹ thuật bắt buộc.
Hạ tầng cốt lõi cho giao thông xanh
Không riêng gì Việt Nam, nhiều quốc gia cũng đang nỗ lực hoàn thiện hành lang kỹ thuật cho hệ thống trạm sạc, vốn được coi là mắt xích then chốt trong lộ trình phát triển xe điện.
Tại Liên minh châu Âu (EU), các trạm sạc công cộng phải tuân thủ tiêu chuẩn IEC 61851 (an toàn điện), IEC 62196 (kiểu đầu nối) và sử dụng giao tiếp thông minh ISO 15118 hỗ trợ tính năng Plug & Charge.
EU cũng đã áp dụng chuẩn Type 2 cho sạc AC, và CCS Combo 2 cho sạc nhanh DC. Tính đến năm 2024, khu vực này có hơn 630.000 điểm sạc, nhưng vẫn cần tăng gấp 8 lần tốc độ lắp đặt để đạt mục tiêu 3,5 triệu điểm vào năm 2030.
Một concept trạm sạc của công ty Infypower có trụ sở tại Thâm Quyến, Trung Quốc (Ảnh: Infypower).
Trung Quốc sở hữu mạng lưới hạ tầng sạc lớn nhất thế giới, với trên 3,2 triệu điểm sạc công cộng và tổng cộng hơn 14 triệu điểm sạc (tính cả tư nhân). Quốc gia này áp dụng bộ tiêu chuẩn riêng GB/T, đồng thời ra mắt ChaoJi-1, cho phép sạc công suất tới 1,2 MW, gấp nhiều lần tiêu chuẩn quốc tế hiện hành, tương thích với nhiều loại đầu sạc thông qua adapter.
Tại Thái Lan, trạm sạc được quản lý như cơ sở cấp điện theo luật năng lượng. Tiêu chuẩn kỹ thuật nội địa TIS dựa trên chuẩn IEC, yêu cầu về cấu trúc, an toàn, giao tiếp điều khiển. Đặc biệt, quốc gia này áp dụng cơ chế cấp phép và ưu đãi đầu tư như giảm giá điện, miễn thuế doanh nghiệp nếu lắp trên 40 trạm... qua đó giúp thúc đẩy nhanh tốc độ phát triển hạ tầng.
Dù có cách tiếp cận khác nhau, các quốc gia đều có điểm chung là coi quy chuẩn trạm sạc như yếu tố hạ tầng then chốt, cũng như nền tảng cho quá trình chuyển đổi sang giao thông điện hóa bền vững.
Theo ông Nguyễn Đông Phong, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải xe cơ giới đường bộ (Cục Đăng kiểm Việt Nam), việc chuyển đổi xe máy chạy xăng sang sử dụng xe điện sẽ giúp giảm đáng kể lượng khí thải, góp phần cải thiện chất lượng không khí tại Hà Nội và bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên ông Phong cho biết, khi hiện thực hóa việc chuyển đổi xe máy chạy xăng sang xe điện, Hà Nội cũng cần giải quyết rất nhiều bài toán vì việc này tác động rất lớn đến xã hội và đời sống người dân, nhất là nhóm người yếu thế trong xã hội. Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ người dân.
Giới chuyên môn nhận định, việc Việt Nam chủ động xây dựng quy chuẩn kỹ thuật cho trạm sạc ngay từ giai đoạn đầu là cơ hội để “đi tắt, đón đầu” trong quá trình phát triển hạ tầng xe điện.
Điều này không chỉ giúp theo kịp đà tăng trưởng nhanh của thị trường, mà còn hạn chế những bất cập từng xuất hiện ở một số quốc gia, nơi hạ tầng phát triển tự phát, thiếu đồng bộ về công nghệ và tiêu chuẩn, dẫn đến chi phí nâng cấp cao và khó tích hợp hệ thống sau này.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/tram-sac-xe-dien-va-cuoc-dua-quy-chuan-viet-nam-nhap-cuoc-the-nao-20250730143538926.htm
Bình luận (0)