Ván cờ nhân sự của Elon Musk: Sa thải hỗn loạn, tuyển dụng kiểu lạ đời

(Dân trí) - Giữa lúc sa thải hàng trăm người trong hỗn loạn, Elon Musk lại tuyển dụng điên cuồng cho xAI với vị trí lạ. Đâu là sự thật đằng sau ván cờ nhân sự đầy mâu thuẫn này?

Thung lũng Silicon lại một lần nữa dậy sóng và tâm điểm không gì khác chính là Elon Musk cùng "đứa con cưng" trí tuệ nhân tạo xAI Hàng trăm nhân viên bị sa thải. Các cuộc họp bị mô tả là "hỗn loạn". Lãnh đạo cấp cao xáo trộn.

Nhưng đằng sau bức tranh tưởng chừng như khủng hoảng đó, một chiến lược tái định hình nhân sự đầy táo bạo và có phần "dị biệt" đang được Musk âm thầm thực hiện, hé lộ tương lai không chỉ của chatbot Grok mà còn của cả ngành công nghệ.

Bên trong cuộc "thay máu" đầy hỗn loạn

Mọi chuyện bắt đầu vào những ngày đầu tháng 9 và leo thang đến đỉnh điểm vào trung tuần tháng này. Ít nhất 600 nhân viên trong đội ngũ "Human Data" - lực lượng nòng cốt chịu trách nhiệm huấn luyện, gán nhãn dữ liệu cho AI Grok - đã nhận được thông báo chấm dứt hợp đồng.

Cách thức thực hiện đợt cắt giảm này đã cho thấy sự quyết liệt, thậm chí là lạnh lùng, vốn là "thương hiệu" của Elon Musk. Nhiều nhân viên cho biết họ chỉ biết mình bị sa thải khi đột ngột mất quyền truy cập vào Slack, nền tảng giao tiếp nội bộ của công ty.

"Mọi người chỉ ngồi nhìn con số thành viên trong các kênh chat giảm dần", một nhân viên chia sẻ với Business Insider. Dữ liệu cho thấy, số tài khoản Slack của xAI đã giảm từ hơn 1.500 xuống chỉ còn khoảng 900 chỉ trong vài ngày.

Sự hỗn loạn lên đến đỉnh điểm trong cuộc họp toàn đội ngũ vào ngày 15/9. Diego Pasini, trưởng nhóm gán nhãn dữ liệu mới, đã trấn an nhân viên rằng sẽ không có thêm đợt sa thải nào nữa. Thậm chí, ông còn công bố kế hoạch tăng lương 10% và tham vọng mở rộng đội ngũ lên gấp 10 lần. Thế nhưng, chỉ vài giờ sau lời cam kết đó, hơn 100 người nữa lại nhận được email thôi việc.

Cuộc họp này cũng bị nhiều nhân viên mô tả là "hỗn loạn" khi giới hạn chỉ 500 người tham dự, trong khi quy mô nhóm lúc đó vẫn còn gần 1.000 người, khiến một nửa không thể nắm bắt thông tin trực tiếp.

Dữ liệu cho thấy, số tài khoản Slack nội bộ của xAI đã bốc hơi từ hơn 1.500 xuống chỉ còn khoảng 900 chỉ trong vòng vài ngày (Ảnh: Getty).

Chiến lược thay máu: Từ tổng quát đến chuyên gia dị biệt

Nếu chỉ nhìn bề ngoài, xAI dường như đang tự mâu thuẫn, đó là sa thải hàng loạt nhưng lại tuyên bố "tuyển dụng điên cuồng". Tuy nhiên, phân tích sâu hơn cho thấy đây là một cuộc tái cấu trúc chiến lược, một ván cờ "thay máu" nhân sự để phục vụ cho một mục tiêu rõ ràng hơn.

Trước đây, xAI tuyển dụng một đội ngũ lớn các gia sư (tutor) tổng quát, những người có thể làm việc trên nhiều dự án khác nhau, từ duyệt video, âm thanh cho đến phát triển "tính cách" chung cho Grok. Giờ đây, công ty đang quyết liệt loại bỏ các vị trí tổng quát này để tập trung vào việc chiêu mộ các chuyên gia chuyên sâu (specialty tutors).

Danh sách tuyển dụng mới của xAI đã nói lên tất cả. Công ty đang tìm kiếm các chuyên gia trong những lĩnh vực đòi hỏi kiến thức sâu như STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học), tài chính, luật và lập trình.

Đáng chú ý hơn cả là sự xuất hiện của những vị trí vô cùng đặc thù, thậm chí có phần kỳ lạ, như chuyên gia về "meme và bình luận tiêu đề" hay chuyên gia phát triển "tính cách và hành vi của Grok". Thậm chí, một bài kiểm tra tuyển dụng còn có hạng mục dành cho "shitposters và doomscrollers" - những thuật ngữ lóng chỉ người chuyên đăng nội dung nhảm nhí, châm biếm và người có thói quen đọc tin tức tiêu cực trên mạng.

Để thu hút nhân tài cho các vị trí này, xAI không ngần ngại đưa ra mức lương hấp dẫn, từ 45 đến 100 USD/giờ, cao hơn đáng kể so với mức 35-65 USD/giờ trước đây. Đây là một tín hiệu rõ ràng: Musk sẵn sàng trả giá cao cho chất lượng và sự khác biệt, thay vì số lượng.

Chiến lược này cho thấy tham vọng của Musk là biến Grok không chỉ là một AI thông minh, trả lời các câu hỏi học thuật, mà còn là một chatbot có cá tính độc đáo, hài hước, châm biếm và am hiểu văn hóa mạng sâu sắc - những yếu tố đã làm nên thương hiệu của chính Elon Musk trên mạng xã hội X.

Không chỉ là câu chuyện của xAI

Sự biến động tại xAI không phải là một hiện tượng cá biệt. Nó phản ánh 2 xu hướng lớn đang định hình lại toàn bộ ngành công nghệ toàn cầu.

Thứ nhất, sự bất ổn trong "đế chế" của Elon Musk. Cùng thời điểm xAI sa thải nhân sự, Giám đốc tài chính Mike Liberatore cũng từ chức chỉ sau vài tháng. Tại Tesla, một công ty khác của Musk, kỹ sư kỳ cựu Giorgio Balestrieri đã nghỉ việc và công khai chỉ trích phong cách lãnh đạo cũng như các quyết định của vị tỷ phú. Những sự kiện này làm dấy lên câu hỏi về sự ổn định và văn hóa làm việc tại các công ty do Musk điều hành.

Thứ hai, và quan trọng hơn, là làn sóng sa thải trên diện rộng do tác động của AI. Theo dữ liệu từ Layoffs.fyi và các nguồn tổng hợp khác, kể từ đầu năm 2025, ngành công nghệ đã chứng kiến hơn 166.000 việc làm bị cắt giảm. Những gã khổng lồ như Intel (cắt giảm 33.900 người), Microsoft (19.215 người), và cả Amazon, Oracle, Meta đều đang trong quá trình tinh giản mạnh mẽ.

Alan Cohen, nhà phân tích dữ liệu tại RationalFX, nhận định: "Đây không chỉ là điều chỉnh ngắn hạn do kinh tế vĩ mô, mà là một sự tái cấu trúc dài hạn của ngành công nghệ xoay quanh tự động hóa và AI". Nhiều công ty đang sử dụng chính AI để tự động hóa các công việc văn phòng, nhân sự, thậm chí là lập trình cấp thấp, dẫn đến việc cắt giảm nhân sự ở các vị trí này và tái tập trung nguồn lực vào các kỹ sư AI và chuyên gia dữ liệu trình độ cao.

Câu chuyện của xAI chính là một ví dụ điển hình cho xu hướng này. Không chỉ sa thải, công ty đang tái cân bằng lực lượng lao động. Những công việc gán nhãn dữ liệu tổng quát, vốn có thể bị tự động hóa một phần trong tương lai, đang được thay thế bằng những vai trò đòi hỏi sự sáng tạo, kiến thức chuyên môn sâu và sự tinh tế mà máy móc chưa thể bắt chước như việc thẩm định một meme hay định hình tính cách cho một AI.

Cuộc "thay máu" tại xAI, dù diễn ra một cách hỗn loạn và gây tranh cãi, về bản chất là một bước đi chiến lược nhằm mài sắc vũ khí cạnh tranh cốt lõi: sự khác biệt của chatbot Grok. Elon Musk đang đặt cược rằng trong một thế giới đầy rẫy các chatbot AI na ná nhau, cá tính độc đáo và sự am hiểu sâu sắc các lĩnh vực chuyên biệt sẽ là yếu tố quyết định chiến thắng.

Ván cờ nhân sự này cũng là một lời nhắc nhở phũ phàng cho người lao động trong ngành công nghệ: kỷ nguyên của những kỹ năng tổng quát đang dần qua đi. Tương lai thuộc về những chuyên gia có khả năng làm những việc mà AI không thể - ít nhất là ở thời điểm hiện tại.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/van-co-nhan-su-cua-elon-musk-sa-thai-hon-loan-tuyen-dung-kieu-la-doi-20250918104811817.htm