Vũ điệu mùa trăng

Múa lân là một phần không thể thiếu trong lễ hội Trung thu.

Biểu tượng của phúc lành

Tục lệ múa lân bắt nguồn từ truyền thuyết dân gian, trong đó lân, một linh vật trong bộ Tứ linh (Long, Lân, Quy, Phụng), tượng trưng cho điềm lành, sự thịnh vượng và hòa bình. Tương truyền, vào một mùa trăng rằm tháng Tám, dân làng từng bị một loài quái thú gieo rắc sợ hãi. Nhờ tiếng trống chiêng và chiếc quạt thần của một nhà sư, quái thú bị xua đuổi. Từ đó, hình ảnh con lân hiền lành, được ông Địa dẫn dắt, trở thành biểu tượng mang lại bình yên, hạnh phúc cho muôn dân và được đặc biệt biểu diễn vào mỗi dịp Tết Trung thu.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Tống Đại Hồng, trong tín ngưỡng Á Đông, lân là một trong “Tứ linh”, hiện thân của điềm lành và lòng nhân ái, mang ý nghĩa đem lại tài lộc và may mắn cho mọi người; múa lân còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của một loại hình nghệ thuật dân gian, thích ứng linh hoạt với đời sống hiện đại. Với ý nghĩa biểu tượng của phúc lành, múa lân không chỉ là vũ điệu đặc biệt trong mùa trăng mà còn xuất hiện trong các dịp lễ, tết, khai trương cửa hàng, sự kiện văn hóa, thậm chí cả trên sân khấu biểu diễn quốc tế.

Để biểu diễn múa lân, phải chuẩn bị nhiều đạo cụ, từ hình tượng lân rực rỡ sắc màu, ông Địa với gương mặt vui tươi và chiếc quạt mo phúc hậu, cùng sự phụ họa của trống, chiêng, thanh la. Tiếng trống giữ nhịp chính, chập chõa và thanh la tạo điểm nhấn, hòa quyện thành bản hòa ca sôi động. Âm thanh ấy làm rộn ràng phố phường, nhân lên niềm vui trẻ thơ trong ngày hội, là chất keo gắn kết cộng đồng, giúp xua đuổi điều xấu và mời gọi phước lành. Với thiếu nhi Việt Nam, múa lân trở thành món quà tinh thần không thể thiếu trong mùa trăng rằm.

Các nghệ sĩ nhí ở Đoàn Nghệ thuật Lân sư rồng Đường Cảnh Kỳ (phường Hà Giang 2).

Những ngày này, trên khắp phố phường Tuyên Quang, hòa trong không khí lễ hội Trung thu, vũ điệu múa lân lại rộn rã vang lên. Cùng với Đoàn Nghệ thuật Lân sư rồng Đường Cảnh Kỳ, phường Hà Giang 2 múa lân tại Quảng trường 26/3, không khí náo nhiệt, vui mừng hiện rõ trên từng khuôn mặt trẻ thơ. Đoàn nghệ thuật này hiện có hơn 20 người, độ tuổi từ 13 - 17. Ông Đặng Phi Cảnh, Trưởng đoàn nghệ thuật, chia sẻ: “Đoàn nghệ thuật được thành lập từ năm 2010, đến nay đã đi biểu diễn nhiều nơi trong tỉnh và các tỉnh bạn. Đến thời điểm hiện tại, đã có hơn 50 cơ quan, đơn vị, trường học, tổ dân phố trong tỉnh mời đoàn nghệ thuật biểu diễn múa lân trong dịp tổ chức Tết Trung thu năm nay. Vào cuối tuần, đoàn tổ chức biểu diễn tại Quảng trường 26/3, giúp các em nhỏ có dịp được thưởng thức những màn múa lân hấp dẫn, tiếp thêm niềm vui, động lực và lời cầu chúc may mắn, giúp các em tự tin và học tập tốt hơn”.

Sáng tạo trong biểu diễn

Trải qua thời gian, múa lân hiện đại đã phát triển với nhiều sáng tạo độc đáo để hấp dẫn hơn với khán giả. Ngoài những động tác truyền thống như nhảy móc chân, leo lên đùi, ngày nay nhiều đội lân còn kết hợp thêm các hiệu ứng như phun lửa, sử dụng đèn LED trong trang phục để tạo hiệu ứng ánh sáng bắt mắt, pháo hoa, hay kỹ thuật leo cột, nhào lộn phức tạp, tạo nên những màn trình diễn mãn nhãn. Người múa lân cần có nền tảng sức khỏe, sự khéo léo để thực hiện các động tác nhảy cao, xoay vòng và những bước di chuyển phức tạp.

Để thể hiện sinh động hình ảnh con lân, nghệ sĩ múa phải phối hợp nhuần nhuyễn giữa các chuyển động như bước vờn, lắc đầu và uốn thân một cách linh hoạt. Ngoài ra, họ còn phải thực hiện các động tác nhào lộn, nhảy bậc thang và thậm chí là biểu diễn trên giàn sắt cao, đòi hỏi khả năng giữ thăng bằng và sức mạnh cơ bắp. Đặc biệt, với các nghệ sĩ múa lân gạo cội, những màn múa trên những chiếc cột sắt cao đã đưa nghệ thuật múa lân từ trò diễn dân gian lên tầm biểu diễn võ thuật kết hợp xiếc, đòi hỏi sự khéo léo, sức mạnh và tinh thần đồng đội tuyệt đối.

Hầu hết các tỉnh, thành đều có các câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật hay đội nhóm biểu diễn múa lân. Điều đó không chỉ giúp các em rèn luyện sức khỏe, kỹ năng tập thể, mà còn nuôi dưỡng tình yêu với văn hóa truyền thống. Ông Đặng Phi Cảnh chia sẻ thêm: “Để múa lân tốt, các em đều phải có sức khỏe tốt, trải qua quá trình luyện tập kỹ năng chăm chỉ, kiên trì, đặc biệt khi thực hiện những động tác khó, nguy hiểm, đòi hỏi độ chính xác cao”.

Trong mỗi màn múa lân, sự đoàn kết và phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên là yếu tố quan trọng để tạo nên thành công. Từng thành viên trong đội không chỉ nắm vững kỹ năng cá nhân mà còn phải hiểu và phản xạ tốt với các thành viên khác, nhất là khi thực hiện các động tác tập thể như nhảy đội hình và múa vòng tròn. Âm thanh từ trống và các nhạc cụ cần đồng bộ với từng nhịp điệu của người múa, tạo ra sự hòa hợp giữa âm thanh và động tác. Người múa lân phải cống hiến hết mình và thả hồn vào từng động tác. Mỗi biểu cảm và cử chỉ của họ đều nhằm truyền tải tinh thần của lân, biểu tượng của may mắn và bình an.

Cùng với đó, để tạo sự đa dạng và hấp dẫn, mỗi đầu lân đều được làm rất công phu, tỉ mỉ với nhiều chi tiết tinh xảo, từ những chiếc sừng, mắt, râu cho đến thân vải thêu hoa văn bắt mắt. Sự đa dạng trong kiểu dáng và màu sắc không chỉ tạo nên vẻ đẹp mỹ thuật mà còn thể hiện nét riêng của từng môn phái và vùng miền. Sự đa dạng này tạo nên bức tranh nghệ thuật phong phú, thu hút người xem với những màn trình diễn độc đáo và mới lạ.

Tuệ Nhi

Nguồn: https://baotuyenquang.com.vn/van-hoa/202509/vu-dieu-mua-trang-9d00b25/