5 thói quen tai hại của người dùng khiến hộp số ô tô nhanh hỏng

Do là một bộ phận quan trọng của hệ thống truyền động nên khi hộp số gặp sự cố, chi phí sửa chữa thường rất đắt đỏ, chưa kể xe có thể phải “nằm xưởng” trong nhiều ngày, gây bất tiện cho người dùng.

Theo kỹ sư ô tô Nguyễn Văn Hà, giám đốc một trung tâm dịch vụ ô tô tại Nam Từ Liêm, Hà Nội, có những sai lầm tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng lại âm thầm tàn phá hộp số mỗi ngày. Dưới đây là 5 thói quen phổ biến mà hầu như tài xế Việt nào cũng từng mắc phải ít nhất một lần.

Lười thay dầu hộp số

Một quan niệm sai lầm khá phổ biến là dầu hộp số là "dầu vĩnh viễn", không cần thay. Trên thực tế, tất cả các hãng xe đều khuyến nghị thay dầu hộp số sau mỗi 60.000 - 100.000km, tùy vào điều kiện vận hành và loại xe. Nhưng rất nhiều người không bao giờ làm việc đó.

Dầu hộp số vẫn phải thay thế nhưng thời gian sẽ dài hơn nhiều so với dầu động cơ. Ảnh: Jpower Train

Kỹ sư Hà lý giải: "Dầu hộp số có nhiệm vụ bôi trơn, làm mát và duy trì áp suất thủy lực trong hộp số. Nếu không thay định kỳ, dầu bị giảm chất lượng, khiến các bánh răng và bộ ly hợp bên trong bị mài mòn nhanh chóng. Do đó, không thay dầu hộp số định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến hộp số nhanh đổ bệnh".

Hậu quả là hộp số hoạt động giật cục, phát ra tiếng ồn và cuối cùng là hỏng hóc nghiêm trọng phải đại tu hoặc thay mới, tốn kém hàng chục đến cả trăm triệu đồng. Vì thế, việc thay dầu định kỳ không chỉ giúp hộp số vận hành trơn tru, mà còn kéo dài tuổi thọ xe đáng kể.

Đỗ xe trên dốc không kéo phanh tay

Đây là lỗi mà rất nhiều tài xế, đặc biệt là người mới lái, thường xuyên mắc phải. Họ thường nghĩ rằng chỉ cần chuyển cần số về chế độ P (Park) mà quên hoặc bỏ qua việc kéo phanh tay khi đỗ xe trên dốc.

Nhiều người sử dụng xe số tự động thường bỏ qua việc kéo phanh tay khi dừng đỗ ở trên dốc. Ảnh: Car From Japan

Anh Hà cảnh báo điều này khiến toàn bộ trọng lượng xe dồn vào chốt cơ khí nhỏ bên trong hộp số, gọi là "parking pawl" - vốn chỉ được thiết kế để giữ xe đứng yên, không chịu tải lớn. Theo thời gian, lực đè quá tải này có thể khiến chốt bị mòn, gãy hoặc biến dạng, gây hỏng hóc nghiêm trọng cho hộp số, thậm chí khiến xe không thể vào số được nữa.

Mặc dù nhiều người đã biết đến điều này, nhưng vẫn có không ít tài xế chủ quan, dẫn đến hậu quả là những sửa chữa tốn kém tại gara. Giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả là luôn luôn kéo phanh tay trước khi chuyển cần số về P, đặc biệt là khi đỗ xe trên dốc.

Chuyển số liên tục khi kẹt xe

Trong tình huống tắc đường, việc liên tục chuyển giữa các số D (số tiến), N (số Mo) hay R (số lùi) là điều mà nhiều tài xế sẽ thực hiện một cách vô thức. Tuy nhiên, đây là thói quen cực kỳ gây hại cho hộp số, đặc biệt với xe sử dụng hộp số tự động.

Việc chuyển số liên tục khi gặp tắc đường khiến hộp số bị hao mòn nhanh chóng. Ảnh: Hoàng Hiệp

Kỹ sư Hà cho rằng: "Việc chuyển số liên tục sẽ khiến nhiệt độ dầu hộp số tăng cao, làm giảm khả năng bôi trơn, tăng ma sát và gây mòn các chi tiết truyền động. Vì thế, đây cũng là một trong những nguyên nhân âm thầm khiến hộp số ô tô bị hao mòn nhanh chóng."

Anh Hà khuyến nghị người dùng nên tận dụng chế độ số tay (manual mode) nếu xe có hỗ trợ, để kiểm soát việc chuyển số hiệu quả hơn khi đi chậm hoặc dừng, giúp giảm áp lực cho hộp số.

Nhưng người dùng cũng cần lưu ý chất lượng hộp số của từng mẫu xe còn phụ thuộc vào thiết kế và vật liệu chế tạo. Ví dụ như một số dòng xe trang bị hộp số ly hợp kép dạng khô dễ gặp trục trặc hơn những loại hộp số tự động khác.

Chuyển số khi xe chưa dừng hẳn

Nhiều tài xế có thói quen chuyển từ số R (số lùi) sang số D (số tiến) hoặc ngược lại trong khi xe vẫn chưa dừng hẳn. Điều này sẽ vô tình tạo ra áp lực lớn lên các bánh răng bên trong, khiến hệ truyền động phải chịu tải không cần thiết.

Khi xe chưa dừng hẳn, không ít người có thói quen chuyển các cấp số tiến lùi, đặc biệt nguy hiểm khi về số P. Ảnh: Slashgear

Theo kỹ sư Nguyễn Văn Hà, nếu hành động này chỉ thực hiện một vài lần, có thể chưa gây ra hậu quả rõ rệt nhưng nếu tài xế lạm dụng điều đó như một thói quen, nó sẽ khiến tuổi thọ hộp số giảm nhanh chóng. Với xe số tự động, chỉ nên chuyển số khi xe đã dừng hoàn toàn. Đặc biệt, khi về số P, xe bắt buộc phải đứng yên để tránh làm hỏng khóa số.

Phớt lờ đèn báo lỗi hộp số

Đèn báo lỗi hộp số có biểu tượng hình bánh răng và dấu chấm than ở giữa nhưng cảnh báo này không có nghĩa hộp số đã hỏng, mà giống như lời nhắc nhở về một yếu tố gây hại.

Đèn báo lỗi hộp số cho biết hộp số đang có một số vấn đề cần được xử lý. Ảnh: Reddit

Tuy nhiên, nhiều tài xế lại phớt lờ đèn cảnh báo này vì chỉ nghĩ là lỗi phần mềm. Thực tế, đây là dấu hiệu cảnh báo sớm giúp tài xế phát hiện sự cố trước khi nó trở nên nghiêm trọng.

Đừng để những sai lầm nhỏ biến thành hậu quả lớn

Dù một số mẫu xe dễ gặp lỗi hộp số do thiết kế nhưng phần lớn hỏng hóc của bộ phận này chủ yếu đến từ thói quen sử dụng của người dùng. Để tránh "tốn hàng chục triệu" chi phí sửa chữa, hãy thay dầu hộp số định kỳ, luôn kéo phanh tay khi đỗ dốc, chỉ chuyển số khi xe đã dừng lại và hạn chế vận hành trong điều kiện ùn tắc kéo dài. Đừng biến hộp số thành "nạn nhân" của sự chủ quan!